Giải pháp cấp bách trước nguy cơ thiếu nước nghiêm trọng mùa khô
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, đến thời điểm hiện tại đã qua thời điểm lũ chính vụ đối với các hồ thủy điện phía Bắc nhưng vẫn không xuất hiện lũ lớn trên lưu vực sông Hồng – Thái Bình.
Công trình hồ chứa nước Nậm Ngám, tỉnh Điện Biên. Ảnh tư liệu: Phan Tuấn Anh/TTXVN
Mặc dù các hồ chứa lớn, quan trọng trên lưu vực sông Hồng đã chủ động vận hành, ưu tiên việc tích nước ở thời điểm cuối mùa lũ, đầu mùa cạn, tuy nhiên mực nước các hồ chứa lớn, quan trọng đều đang ở mức rất thấp, tổng lượng nước tích được của các hồ chỉ đạt từ 30-65% so với trung bình nhiều năm.
Hiện tổng lượng thiếu hụt so với mực nước dâng bình thường của cả hệ thống hồ chứa khoảng 5,7 tỷ m3; trong đó, hồ Hòa Bình thiếu hụt so với yêu cầu tối thiểu khoảng 945 triệu m3; hồ Thác Bà thiếu hụt khoảng 415 triệu m3; các hồ Lai Châu, Sơn La mực nước cũng thấp hơn mực nước dâng bình thường từ 5-10m.
Với tình trạng thiếu hụt nguồn nước như nêu trên, cùng với nhận định của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia về xu thế khí tượng thủy văn đến cuối năm 202, khả năng nguồn nước trong 3 tháng cuối năm 2021 đến các hồ chứa lớn trên thượng lưu sông Hồng và trên các lưu vực sông khu vực Bắc bộ sẽ tiếp tục thiếu hụt từ 30-50% so với trung bình nhiều năm, đặc biệt thiếu hụt tại vùng hạ lưu sông Lô và sông Hồng từ 60-80%. Do vậy, nguy cơ thiếu nước trong thời gian còn lại của mùa khô có khả năng sẽ diễn ra nghiêm trọng.
Để hạn chế tình trạng thiếu nước xảy ra trên lưu vực sông Hồng, đặc biệt là bảo đảm nguồn nước cho vụ Đông Xuân khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc bộ, ngày 8/10/2021, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản số 6135/BTNMT-TNN chỉ đạo triển khai một số biện pháp cấp bách; trong đó, Bộ này lưu ý các nhà máy thủy điện Lai Châu, Sơn La, Hòa Bình, Tuyên Quang, Thác Bà, Bản Chát và Huội Quảng: điều chỉnh kế hoạch huy động phát điện, lập kế hoạch tích nước, xả nước để nâng dần mực nước các hồ, bảo cân đối nguồn nước và ưu tiên cho các nhu cầu sử dụng nước ở hạ du từ nay đến cuối mùa cạn.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo tính toán, lập kế hoạch lấy nước cụ thể phục vụ sản xuất vụ Đông Xuân năm 2021-2022; lưu ý thời gian cụ thể và phương án điều tiết nước cho hạ du theo hướng linh hoạt về thời gian lấy nước và mực nước hạ du sông, phù hợp với thực tế mực nước sông bị hạ thấp.
Đồng thời, chỉ đạo các đơn vị quản lý vận hành hệ thống công trình thủy lợi phía hạ du rà soát, nâng cao năng lực, hiệu quả lấy nước phù hợp với điều kiện nguồn nước các hồ chứa và trên lưu vực sông, đặc biệt là các công trình lấy nước dọc dòng chính sông Hồng, sông Đuống và các hệ thống thủy lợi lớn ở hạ du như Bắc Hưng Hải, Bắc Đuống,… tránh lãng phí nguồn nước.
Đặc biệt, UBND tỉnh Hòa Bình và UBND thành phố Hà Nội khẩn trương chỉ đạo xử lý các vấn đề liên quan đến việc cải tạo, nâng cao năng lực lấy nước của Nhà máy nước sông Đà, giảm áp lực cấp nước đối với hệ thống hồ chứa trên sông Đà, đặc biệt là hồ chứa thủy điện Hòa Bình.
Đối với Công ty cổ phần Đầu tư nước sạch Sông Đà, Bộ Tài nguyên và Môi trường lưu ý, cần phối hợp chặt chẽ với đơn vị quản lý, vận hành hồ Hòa Bình trong quá trình lấy nước và khẩn trương hoàn thành giải pháp công trình để khai thác hiệu quả nguồn nước điều tiết từ hồ Hòa Bình, không phụ thuộc vào chế độ vận hành nhà máy, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu như hiện nay.
Video đang HOT
Để giải quyết khó khăn trong việc lấy nước, đến nay, Công ty cổ phần Đầu tư nước sạch sông Đà đã được các sở, ban, ngành của tỉnh Hoà Bình đồng thuận về giải pháp hạ thấp đáy sông tại khu vực cửa kênh để khơi thông dòng chảy, dẫn nước vào trong cửa kênh sau đó tiếp tục xử lý bằng bơm động lực đưa nước vào kênh. Tuy nhiên, công ty cho biết vẫn phải sớm có văn bản chấp thuận của UBND tỉnh Hòa Bình làm cơ sở triển khai trực hiện.
Chú trọng vấn đề về giống trong sản xuất lúa tại các tỉnh, thành Nam bộ
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh đề nghị, đối với cây lúa, cần tập trung cho nhóm giống chất lượng để xuất khẩu, nhất là các giống lúa đặc sản, lúa thơm là những đối tượng có phân khúc thị trường lớn.
Đồng thời, các địa phương cần tập trung vào các kỹ thuật canh tác, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đúng cách để giảm giá thành sản xuất lúa.
Ngày 1/10, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức Hội nghị trực tuyến sơ kết sản xuất cây trồng vụ Thu Đông, Mùa năm 2021 và triển khai kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân năm 2021-2022 tại các tỉnh, thành phía Nam.
Ảnh minh họa (Nguồn: BT)
Sản xuất vụ Thu Đông, vụ Mùa cơ bản đạt các chỉ tiêu đề ra
Báo cáo tại Hội nghị, Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, vụ Hè Thu 2021 toàn vùng Đông Nam bộ và Đồng bằng sông Cửu Long diện tích lúa gieo sạ đạt 1.595,0 nghìn ha, giảm 15,2 nghìn ha; năng suất ước đạt 56,4 tạ/ha, tăng 1,0 tạ/ha và sản lượng 8.994 nghìn tấn, tăng 77,7 nghìn tấn so với cùng kỳ năm trước.
Bên cạnh đó, với vụ Thu Đông, các tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long gieo sạ 714,6 nghìn ha, đạt 102% kế hoạch và giảm 9,5 nghìn ha so với cùng kỳ năm trước; năng suất ước đạt 56 tạ/ha, tăng 0,4 tạ/ha và sản lượng ước đạt 4.005 nghìn tấn, giảm 22 nghìn tấn.
Vụ Thu Đông năm nay xuống giống chậm hơn vụ Thu Đông 2020 do ảnh hưởng dịch COVID-19, lúa Hè Thu thu hoạch kéo dài nên tỉnh An Giang giảm diện tích gieo sạ khoảng 10 nghìn ha và Sóc Trăng giảm khoảng 15 nghìn ha do cắt vụ Thu Đông để chuyển sang gieo sạ Đông Xuân sớm nhằm tránh hạn hán, xâm nhập mặn vào cuối mùa vụ.
Với vụ Mùa, toàn vùng Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long diện tích lúa gieo sạ 258,6 nghìn ha, giảm 6,0 nghìn ha; năng suất ước đạt 49,7 tạ/ha, tăng 2,7 tạ/ha và sản lượng 1.286 nghìn tấn, tăng 43 nghìn tấn so với cùng kỳ năm trước.
Cục Trồng trọt cho biết, đối với vụ Thu Đông 2021, ngay từ đầu vụ, Cục đã phối hợp với Tổng Cục Thủy lợi và các địa phương theo dõi sát sao diễn biến của lũ, bão và tăng cường kiểm soát tình hình sản xuất lúa Hè Thu để có kế hoạch cụ thể.
Khi bố trí thời vụ cho lúa Thu Đông đã lưu ý đến thời điểm xuống giống chính vụ lúa Đông Xuân 2021 - 2022, căn cứ vào thời điểm xuống giống hàng năm, dự báo khả năng di trú của rầy nâu và khả năng xâm nhập mặn sớm. Khung thời vụ chung đề nghị trong toàn vùng: kết thúc xuống giống lúa Thu Đông vào ngày 30/8, tối đa là 10/9/2021.
Cùng với đó, việc sử dụng những giống lúa cho vụ Thu Đông được lưu ý về tính chống chịu với rầy nâu, vàng lùn và lùn xoắn lá, bệnh cháy lá, cháy bìa lá và giống có độ cứng cây để hạn chế đổ ngã. Từ vụ Hè Thu sang Thu Đông đã có thời gian giãn cách và làm đất, vệ sinh đồng ruộng thật tốt, tiêu hủy nguồn bệnh vàng lùn và lùn xoắn lá,... Đ.ánh giá chung của Cục Trồng trọt cho thấy, đến nay, sản xuất vụ Thu Đông, vụ Mùa 2021 các tỉnh Nam bộ cơ bản đạt được các chỉ tiêu, kế hoạch đề ra.
Cần chú trọng đến vấn đề về giống
Tại Hội nghị, Cục Trồng trọt cũng cho biết, vẫn còn nhiều khó khăn trong sản xuất trồng trọt tại các tỉnh, thành Nam bộ trong thời gian qua. Cụ thể, tình hình tiêu thụ nông sản có thời điểm không thuận lợi do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, giá bán thấp nên người dân không có lãi.
Một số địa phương chưa quan tâm, chỉ đạo, kiểm tra sâu sát nên vẫn còn diện tích lúa gieo sạ ngoài lịch, tạo điều kiện cho sâu bệnh phát sinh gây hại. Lượng giống gieo sạ có giảm nhưng chưa nhiều (trên 120-150kg/ha).
Các tiến bộ kỹ thuật canh tác để giảm giá thành sản xuất lúa chưa được đẩy mạnh áp dụng. Đồng thời, việc nhân rộng các cánh đồng lớn theo hình thức liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản còn chậm, tỷ lệ thực hiện còn thấp so với diện tích gieo trồng. Tổ chức đại diện cho nông dân như: Hợp tác xã, Tổ hợp tác, vốn và năng lực còn hạn chế, thiếu sự chủ động tìm liên kết tiêu thụ đầu ra nên nên việc ký kết hợp đồng liên kết sản xuất theo chuỗi gặp trở ngại khi mở rộng diện tích và tiêu thụ.
Với một số mô hình trình diễn sản xuất ứng dụng công nghệ cao bước đầu thực hiện có hiệu quả nhưng khi nhân rộng gặp khó khăn về vốn đối ứng của người dân do thiếu vốn. Chi phí cấp giấy chứng nhận GAP khá cao, thời gian tái chứng nhận ngắn làm cho nhiều hợp tác xã ngại tái chứng nhận khi không có sự hỗ trợ của nhà nước. Ngoài ra, kết cấu hạ tầng kỹ thuật phục vụ sản xuất nông nghiệp được quan tâm đầu tư nhưng nhìn chung nhiều nơi vẫn chưa đáp ứng yêu cầu.
Phát biểu tại Hội nghị, ông Trần Mạnh Báo - Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc công ty cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed cho rằng, hiện nay, vấn đề sử dụng giống lúa trên 1 đơn vị diện tích vẫn rất cao, trong đó, tỷ lệ gần 20% sử dụng lúa ăn để làm giống, gây lãng phí và ảnh hưởng đến năng suất, giá thành.
Đồng thời, về vấn đề liên kết, hỗ trợ nông dân, ông Báo cho rằng, còn rất nhiều vấn đề gặp khó khăn, do vậy, cần có hội nghị riêng về vấn đề này, để có những định hướng rõ về chính sách và mối liên hệ trong chuỗi sản xuất này, nếu không vẫn mãi trong vòng luẩn quẩn.
Trên cơ sở đó, ông Trần Mạnh Báo đề nghị, với tình hình hiện nay, phải chung sống cùng với dịch COVID-19, do vậy, nếu không có sự thống nhất chung trong cả nước mà mỗi tỉnh thực hiện một kiểu thì sẽ rất phức tạp. Riêng vấn đề sản xuất nông nghiệp có rất nhiều tính đặc thù, do đó, kiến nghị cần có chính sách riêng cho khối nông nghiệp.
Ông Báo cũng cho rằng, giống cho vụ Đông Xuân của Đồng bằng sông Cửu Long rất quan trọng. Tuy nhiên, hiện nay, quản lý hệ thống giống của chúng ta còn nhiều bất cập. Do đó, làm thế nào phải có chương trình cho riêng Đồng bằng sông Cửu Long về giống lúa, cây ăn quả...Bởi đây là vùng có thế mạnh của chúng ta trong khối ASEAN.
Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh đề nghị, đối với cây lúa, cần tập trung cho nhóm giống chất lượng để xuất khẩu, nhất là các giống lúa đặc sản, lúa thơm là những đối tượng có phân khúc thị trường lớn.
Trong năm nay, tháng 8 xuất khẩu nông sản giảm nhiều, nguyên nhân do COVID-19 làm đứt gãy nhiều công đoạn. Trong tháng 9 xuất khẩu đã có sự phục hồi, trong đó có nhiều nhóm ngành hàng thuộc ngành trồng trọt tăng. Thứ trưởng kỳ vọng trong 3 tháng cuối năm, giá trị xuất khẩu sẽ có những diễn biến tốt hơn để đạt được mục tiêu xuất khẩu đã đề ra. Do đó, về vấn đề về giống, Thứ trưởng cho rằng, cần tính toán ngay từ bây giờ.
Với các diện tích ven biển, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh cho rằng, cần ưu tiên cho nhóm giống ngắn ngày, có chất lượng để thu hoạch sớm. Đồng thời, các địa phương cần tập trung vào các kỹ thuật canh tác để giảm chi phí sản xuất lúa, từ đó, giảm giá thành sản xuất. Trong sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật cũng tương tự, cần sử dụng đúng cách, đúng đối tượng làm sao để giảm được giá thành. "Con đường để lúa gạo cạnh tranh đó là giảm giá thành, nâng cao chất lượng, còn năng suất không thể tăng mãi được" - Thứ trưởng Doanh nhấn mạnh.
Đối với cây ăn quả, để tránh ảnh hưởng của hạn, mặn, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh cho rằng, không có cách nào khác ngoài việc chủ động tích trữ nước, nhất là trong các vườn cây hoặc có rãnh, mương để tích trữ nước hoặc có ao trữ nước. Các địa phương cần chủ động trong vấn đề này.
Đối với một số ngành hàng có giá trị xuất khẩu cao như điều, sắn, Thứ trưởng cho rằng các tỉnh cần tập trung chăm sóc cho các loại cây này, chú ý vấn đề thời tiết, dịch bệnh gây hại ảnh hưởng đến năng suất.
Ngoài ra, về vấn đề mã số vùng trồng, Thứ trưởng Doanh cho rằng, dứt khoát phải hình thành mã số vùng trồng để không chỉ phục vụ cho xuất khẩu mà còn cho thị trường trong nước. Đồng thời, đề nghị các đơn vị liên quan, các địa phương cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra vật tư để tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất trồng trọt.
Mưa lũ ở Nghệ An gây thiệt hại lớn, một người mất tích Trong 3 ngày qua, tại Nghệ An có mưa to. Mực nước các sông suối, hồ đ.ập dâng cao, lũ thượng nguồn đổ về cộng với một số nhà máy thủy điện, thủy lợi xả lũ đã làm cho nhiều khu vực dân cư, đồng ruộng bị ngập sâu. Mưa lớn khiến nhiều diện tích nuôi trồng thủy hải sản của người dân...
