Giải mã bí ẩn vị trí hài cốt lãnh đạo phát xít Nhật

Vị trí hài cốt của cựu thủ tướng Hideki Tojo, bị Mỹ xử tử sau Thế chiến II, vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất tại Nhật Bản.

Các tài liệu được Hiroaki Takazawa, giáo sư tại Đại học Nihon của Nhật Bản, hồi tuần trước công bố manh mối vị trí hài cốt của cựu thủ tướng Hideki Tojo cùng 6 người bị Mỹ hành hình vì tội ác chiến tranh trong Thế chiến II. Takazawa dành nhiều năm xác minh và kiểm tra chi tiết các tài liệu liên quan được Cơ quan Lưu trữ Quốc gia Mỹ giải mật năm 2018.

Cựu thủ tướng Hideki Tojo ngày 11/9/1945 tự sát bất thành khi sắp bị binh sĩ Mỹ bắt tại nhà riêng ở Tokyo. Trong số 28 lãnh đạo Nhật Bản thời Thế chiến II bị xét xử tại Tòa án Quân sự Quốc tế Viễn Đông năm 1946-1948, Tojo cùng 6 người bị kết án tử hình, 16 người lĩnh án chung thân và hai người lĩnh án tù ngắn hơn. Hai người chết khi đang xét xử và một được tha bổng tại tòa.

Trong tài liệu đóng dấu “mật” đề ngày 23/12/1948, cựu thiếu tướng lục quân Mỹ Luther Frierson viết “tôi xác nhận tôi đã nhận hài cốt, giám sát hỏa táng và tự tay rải tro của những người bị hành hình do phạm tội ác chiến tranh trên biển từ máy bay liên lạc của quân đoàn số 8″.

Takazawa cho biết toàn bộ tiến trình diễn ra trong “trạng thái căng thẳng” và các quan chức Mỹ cẩn thận “không để lại một hạt tro nào”, dường như nhằm ngăn những người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan lấy chúng.

Cựu thủ tướng Hideki Tojo mặc quân phục với huy chương đứng bên ngoài tòa nhà quốc hội Nhật Bản trong bức ảnh không rõ ngày tháng. Ảnh: AP.

Các tài liệu ghi rằng khi hoàn tất hỏa áng, các lò thiêu được “dọn sạch hoàn toàn”. “Các biện pháp phòng ngừa đặc biệt được thực hiện để ngăn chặn việc phát hiện thành phần của hài cốt, thậm chí là nhỏ nhất”, Frierson viết.

Takazawa nhận định ngoài ngăn những thành phần cực đoan lấy di hài của Tojo cùng 6 người khác, hành động của quân đội Mỹ nhằm “kiên quyết không để hài cốt của họ quay lại lãnh thổ Nhật Bản như một sự sỉ nhục cuối cùng” đối với những tội phạm chiến tranh bị hành hình.

Tài liệu do Frierson viết cho biết vào 2h10 sáng 23/12/1948, quan tài chở thi thể của Tojo cùng 6 người khác được xếp lên một xe tải 2,5 tấn. Các thi thể được lấy dấu vân tay để xác minh thân phận, sau đó chiếc xe tải rời nhà tù.

Khoảng một tiếng rưỡi sau, xe tải chở 7 thi thể được binh sĩ Mỹ hộ tống tới một trung đội Mỹ làm nhiệm vụ lập hồ sơ báo tử tại Yokohama để kiểm tra lần cuối. Chiếc xe tải rời khu vực lúc 7h25 và tới lò hỏa táng ở Yokohama 30 phút sau đó. 7 quan tài được dỡ xuống khỏi xe và đưa vào lò hỏa táng, nơi được các binh sĩ Mỹ canh phòng. Thời gian hỏa táng kéo dài 10 phút.

Binh sĩ Mỹ sau đó chuyển tro cốt tới một đường băng gần đó và đưa lên máy bay chở Frierson. “Chúng tôi bay tới vùng biển Thái Bình Dương nằm cách Yokohama hơn 48 km về phía đông. Tôi trực tiếp rải tro cốt xuống vùng biển này”, Frierson viết.

Cựu thủ tướng Nhật Bản Hideki Tojo nhìn ra bên ngoài vài phút trước khi nổ súng tự sát tại nhà riêng ở Tokyo ngày 11/9/1945. Ảnh: AP .

Hidetoshi Tojo, chắt của cựu thủ tướng Tojo, cho biết việc hài cốt của cụ mình “thất lạc” là sự sỉ nhục đối với gia đình. Hidetoshi Tojo nói cảm thấy “nhẹ nhõm” khi thông tin được giáo sư Takazawa công bố.

“Nếu hài cốt của cụ vẫn nằm rải rác trong lãnh hải Nhật Bản, tôi nghĩ cụ mình vẫn may mắn phần nào. Tôi muốn đặt vòng hoa và mời bạn bè tới tham gia để tỏ lòng thành kính với cụ nếu có thêm thông tin chi tiết về vị trí”, Hidetoshi Tojo nói.

Cựu thủ tướng Hideki Tojo được những người bảo thủ ở Nhật Bản tôn kính như một nhà yêu nước, song bị nhiều người ở phương Tây căm ghét vì kéo dài Thế chiến II, vốn chỉ đi đến hồi kết sau khi Mỹ ném hai quả bom nguyên tử xuống thành phố Hiroshima và Nagasaki tháng 8/1945.

Gia đình cựu thủ tướng Tojo cùng các nghị sĩ Nhật Bản như cựu thủ tướng Shinzo Abe vẫn tới thăm đền Yasukuni tại Tokyo. Ngôi đền là nơi thờ phụng 2,5 triệu người Nhật Bản chết trong và sau Thế chiến II, bao gồm một số tội phạm chiến tranh, song không có hài cốt nào được chôn cất tại đây, Những người này được coi là “linh hồn thiêng liêng” trong Thần đạo của Nhật Bản.

Cựu thủ tướng Nhật Bản Hideki Tojo (giữa) trong phiên tòa xử tội phạm chiến tranh tại Tokyo ngày 12/11/1948. Ảnh: AP .

Cựu thủ tướng Tojo và 6 người bị bị tuyên là tội phạm chiến tranh được thờ phụng tại đền Yasukuni năm 1978, động thái thổi bùng lửa giận của Trung Quốc và Hàn Quốc vì cho rằng điều này là bằng chứng cho thấy Nhật bản “không hối hận về hành vi xâm lược thời chiến” của nước này.

Hidetoshi Tojo cho biết cụ của mình là chủ đề cấm kỵ tại Nhật Bản thời hậu chiến. “Mọi thứ về cụ tôi đều bị niêm phong, kể cả những bài phát biểu. Tôi cho rằng việc không lưu giữ hài cốt của cụ tôi là một phần chính sách trong thời kỳ chiếm đóng”, Hidetoshi Tojo nói. “Tôi hy vọng sẽ thấy thêm những tiết lộ về sự thật trong quá khứ vẫn chưa được biết”.