Giá nhà cao gấp 25 lần thu nhập, có nên tăng thuế nữa?

Nếu thực hiện thí điểm đánh thuế tài sản thì có thể giúp tăng thêm nguồn thu ngân sách thành phố nhưng sẽ tạo ra hệ quả rất lớn là sẽ làm giá nhà, đất của TP.HCM tăng lên.

Hiệp Hiệp hội Bất Động sản TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản đề nghị chưa đánh thuế tài sản gửi Thủ tướng Chính phủ và các bộ ngành liên quan.

Hiệp hội này cho rằng qua nghiên cứu về đề xuất dự kiến thí điểm đánh thuế tài sản trên địa bàn TP.HCM trong dự thảo quy định cơ chế đặc thù cho TP, hiệp hội nhận thấy thuế tài sản, trọng tâm là thuế bất động sản (thuế nhà, đất) là sắc thuế được hầu hết các nước trên thế giới áp dụng đối với người sở hữu tài sản, bất động sản, đã tạo nguồn thu ngân sách ổn định và bền vững.

Ví dụ: Bang California Hoa Kỳ đánh thuế bất động sản khoảng 1,23%/năm trên giá trị tài sản. Như vậy, sau khoảng 81 năm sẽ thu thuế được 100% giá trị của bất động sản và mở ra chu kỳ thu thuế tiếp theo.

Hiệp hội đề nghị Quốc hội nên xem xét thật cẩn trọng, chưa nên thực hiện thí điểm đánh thuế tài sản trên địa bàn TP.HCM tại thời điểm hiện nay, mà nên dời lại thời điểm thực hiện đánh thuế tài sản vào thời điểm sau năm 2020 thì phù hợp hơn.

Và nếu thực hiện thì áp dụng đồng thời trên cả nước, không nên thực hiện thí điểm đánh thuế tài sản chỉ riêng tại TP.HCM hoặc bất cứ tỉnh, TP trực thuộc trung ương nào.

Bởi vì, nền kinh tế đất nước và thị trường bất động sản vẫn còn đang trong quá trình phục hồi và tăng trưởng nhưng chưa thật sự vững chắc, giá nhà vẫn còn rất cao, gấp khoảng trên dưới 25 lần thu nhập trung bình của xã hội (trong khi ở các nước phát triển thì biên độ này chỉ khoảng từ 5-7 lần), thu nhập của người dân nhìn chung vẫn còn thấp và chưa thật ổn định.

Riêng với TP.HCM, mặc dù tầng lớp trung lưu đang gia tăng mạnh hằng năm, thu nhập GDP đầu người hiện đã vượt mức 5.000 USD/người và dự kiến sẽ vượt mức 10.000 USD/người vào năm 2020 nhưng chi phí thực tế để đảm bảo nhu cầu cuộc sống tại TP vẫn rất đắt đỏ so với các tỉnh.

Nếu thực hiện thí điểm đánh thuế tài sản thì có thể giúp tăng thêm nguồn thu ngân sách thành phố nhưng sẽ tạo ra hệ quả rất lớn là sẽ làm giá nhà, đất của TP.HCM tăng lên, kể cả giá đất công nghiệp, thương mại, dịch vụ cũng tăng lên, đẩy giá thành, giá bán sản phẩm hàng hóa, dịch vụ tăng theo.

Điều này làm cho cuộc sống đắt đỏ hơn nữa, đặc biệt là tác động làm giảm sức cạnh tranh của thành phố, bởi lẽ các địa phương khác chưa thực hiện đánh thuế tài sản.

Hiệp hội đề nghị khi dự thảo thuế tài sản cần được xem xét tổng thể trong việc cấu trúc lại hệ thống và chính sách thuế một cách đồng bộ, để tránh tình trạng tận thu, hoặc thuế chồng thuế. Hiệp hội nhận thấy giá nhà, đất hiện đang cao so với thu nhập của người dân, mà một nguyên nhân là do chính sách thuế, chính sách thu tiền sử dụng đất.

“Tiền sử dụng đất” mặc dù không gọi là thuế nhưng là một khoản nộp vào ngân sách nhà nước rất lớn. Thông thường, “Tiền sử dụng đất” chiếm khoảng trên dưới 10% giá căn hộ chung cư; chiếm khoảng trên dưới 30% giá nhà phố; chiếm khoảng trên dưới 50% giá nhà biệt thự.

Do vậy, khi áp dụng sắc thuế tài sản, thì phải đồng thời thay đổi chính sách thu tiền sử dụng đất theo hướng giảm đi.

Hiện nay tiền sử dụng đất chiếm khoảng trên dưới 10% giá căn hộ chung cư, chiếm khoảng trên dưới 30% giá nhà phố và chiếm khoảng trên dưới 50% giá nhà biệt thự.

Ngày 8-11-2013, UBND TP.HCM đã đề nghị Chính phủ bỏ chế định thu “Tiền sử dụng đất” và thay thế bằng “thuế chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở”, với thuế suất khoảng 10 hoặc 15% giá đất trong bảng giá đất (sát giá thị trường) của các tỉnh, TP trực thuộc trung ương (bỏ quy định Chính phủ ban hành khung giá đất hiện nay).

Về cơ chế “thí điểm”, hiệp hội nhận thức rằng chỉ nên thực hiện cơ chế “thí điểm” nếu mục đích nhằm tăng thêm “quyền”, “quyền lợi” hoặc làm giảm bớt đi “nghĩa vụ”, hoặc “trách nhiệm” đối với đối tượng bị tác động.

Do vậy, việc thực hiện cơ chế thí điểm đánh thuế tài sản mà chỉ áp dụng trên địa bàn TP.HCM, có nghĩa là làm tăng nghĩa vụ nộp thuế (tăng nghĩa vụ tài chính) đối với mọi chủ thể sở hữu tài sản.

Điều này làm giảm thu nhập thực tế, sẽ gây tác động bất lợi trong các tầng lớp dân cư, có thể dẫn đến sự dịch chuyển về dân cư, dịch chuyển dòng vốn đầu tư đến các tỉnh, thành phố khác và sẽ tác động tiêu cực đến thị trường bất động sản TP.

Hiệp hội đề nghị khi xây dựng Luật Thuế tài sản, thuế nhà, đất vào thời điểm sau năm 2020, thì cần phù hợp với điều kiện thực tiễn của nước ta, như chưa nên đánh thuế đối với nhà cấp 4 trở xuống ở nông thôn hoặc người chỉ có một nhà để ở, có giá trị dưới 1 tỉ đồng ở đô thị hoặc nhà ở xã hội, nhà ở tái định cư.

Theo Quang Huy