Gây tranh cãi và đầy ẩn dụ, “Us” đã thay đổi cách nhìn của cả thế giới về phim kinh dị

Tư khi ra măt, bô phim kinh di Us ( Chúng Ta) cua đao diên Jordan Peele đa khiên ca thê giơi phai đau đâu bơi hang loat chi tiêt ân y va đang sơ.

Môt sô ngươi chêt mê chêt mêt goi đây la kiêt tac vươt qua ca thanh công cua Get Out 2 năm trươc. Sô khac goi Us la bô phim kho hiêu va tham lam khi nhôi nhet cac ân du. Bộ phim dường như vượt khỏi tiêu chuẩn kinh dị thông thường khi chỉ dừng ở hù dọa là chính.

Trailer “Us”

Qua nhiêu “Trưng Phuc Sinh”, qua it câu tra lơi

Mơ đâu phim, ngươi ta thây canh cô be Adelaide đang căt nhưng hinh ngươi băng giây, trong khi tivi chiêu quang cao vê chương trinh “nôi vong tay lơn” Hands Across America. Canh đo la ba cuôn băng VHS The Man with Two Brains, The Goonies và C.H.U.D. Tât ca nhưng chi tiêt trên đêu chưa đưng ân y cua Jordan Peele va it nhiêu lăp lai trong suôt bô phim Us: Adelaide, chiêc keo sat nhân, nhưng hinh nhân băng giây, Hands Across America.

Trong sô rât nhiêu “Trưng Phuc Sinh” (Easter Eggs) ma Peele gieo vao Us, nôi bât vân la hinh anh chiêc keo, nhưng con tho, cai găng tay da va bô đô đo. Đây cung la nhưng chi tiêt đươc giai thich ro rang nhât, tưu chung vân xoay quanh chu đê vê song trung (Doppelganger) va xa hôi My.

Hai nưa cua chiêc keo, trông giông nhau như môt nhưng môt khi đa găp nhau thi chi sinh ra chia căt, huy diêt. Theo Jordan Peele, cac nhân vât đeo găng tay bên phai, gơi nhăc vê canh hưu cua chinh quyên My, vê Michael Jackson, Freddy Krueger va O. J. Simpson. Mau đo đai diên cho đang Công Hoa, mau mau, mau cua cai chêt, vân vân va mây mây.

Đo mơi chi la môt vai cach căt nghia cho cac chi tiêt hiên nhiên nhât, ngoai ra Us con chưa đưng hang loat câu đô bo lai cho khan gia tư suy luân. Nu cươi cuôi phim cua Adelaide/ Red la gi? Tai sao Pluto lai bươc vao đam lưa? Chinh quyên My đa ơ đâu khi nhưng Ke Bi Xich (Tethered) nôi loan? Tai sao tao ra môt thi nghiêm lơn khung khiêp như vây rôi lai bo rơi đam ngươi song trung, sao không tiêu diêt ho đi?

Giông như môt cây but phong tung, Jordan Peele bo lai tac phâm cua minh cho thiên ha tư may mo suy đoan. Co ngươi se tim thây sư thu vi trong viêc giai đô cac ẩn ý ma Peele bo lai. Sô khac cam thây bi xo mui va chan nan trong tro chơi phân tich nghê thuât nay, liêt Us vao danh sach cac bô phim kho hiêu không đang đê xem lai.

Nhưng đây cũng chính là dụng ý của Jordan. Thực tế, Us là một bộ phim về sự chia rẽ sắc tộc, của chính những con người trong cùng một xã hội, về sự chia rẽ của các bản ngã trong mỗi con người. Và chẳng ngạc nhiên khi tác phẩm lại khiến khán giả chia rẽ, kẻ ghét người tôn sùng.

Các tầng ý nghĩa về mặt trái của chúng ta, của nước Mỹ

Chăc chăn cho tơi thơi điêm nay, sô khan gia bi lôi cuôn bơi thông điêp cua Us đa tim đươc cho minh nhiêu cach khac nhau diên giai bô phim. Không co môt cach nao la đung tuyêt đôi đê phân tich môt tac phâm, vi thê bai viêt nay chi cô găng đem đên cai nhin hơp ly nhât đôi vơi môt phim đây tinh ân du như Us.

Cơ bản nhất, Us chính là chúng ta. Trong The Shining, Stephen King co viêt: “Quai vât la co thât. Quy ma cung thê. Chung sông bên trong chung ta, va đôi khi chung thăng.” Nôi sơ dân gian vê nhưng căp song trung Doppelgnger tư lâu đa am anh nhân loai, đe ra hang sa sô câu chuyên rung rơn vê nhưng ban sao cua chinh chung ta tôn tai đâu đo ngoai kia, chi chơ môt ngay găp đươc “ban gôc” va tao tac huy diêt. Băng cach đê cho gia đinh Wilson phai chiên đâu lai vơi cac ban sao cua minh, Jordan Peele lât mơ bai hoc đâu tiên: sơ ma sơ quy không băng sơ chinh ta.

Vi đao diên tư đo đa gieo vao ngươi xem nôi sơ vê chinh ban thân, răng khi cơn ac mông không mang hinh hai gơm ghiêc cua quai vât ma lai chinh la tâm gương soi chiêu chung ta, đo mơi la điêu khung khiêp nhât. Ma quy không đang sơ, chung ta mơi la ma quy.

Nhưng Us cũng có nghĩa nước Mỹ. “Chung tao la ngươi My.” – Red, ke bi giam câm suôt hơn 20 năm dươi hâm tôi, bi chia căt khoi văn minh va đây vao thê giơi điên loan cua nhưng Ke Bi Xich, cô nen cơn giân trao lên dươi cuông hong đê cô găng phat âm tưng tiêng ranh rot cho “Adelaide” – ke đa cươp đi cuôc đơi cua cô – nghe thây.

Vơi Get Out va giơ đây la Us, Peele trơ thanh môt trong nhưng đao diên đai diên cho ca môt giai đoan vơi tiêng noi điên anh phan anh chinh xac dâu ân văn hoa đương đai. Nêu như Get Out la tuyên ngôn vê mau da, lên an nan phân biêt chung tôc thi Us lai la môt du ngôn vê nươc My va quyên binh đăng. Ơ đo, măc cho con ngươi co cô găng kiêm soat lân nhau, lam nhưng điêu tôi tê vơi nhau, khac biêt nhau thi nươc My vân la môt thê thông nhât bao trum lên hang loat chia re.

Cu twist ơ cuôi phim – viêc Adelaide nhân ra cô ta mơi chinh la môt ban sao va Red hoa ra la Adelaide hôi nho bi trao đôi – khiên ngươi xem bang hoang nhân ra gia tri cua giao duc va văn hoa đôi vơi cac ca nhân trong xa hôi. Du tưng khăng đinh nhưng Ke Bi Xich la cac ban thê không co linh hôn, nhưng bô phim đa lât lai quan điêm nay băng cai kêt khi chưng minh răng môt ban sao như Red – khi đươc sông, hoc tâp va phat triên trong môi trương văn minh đa phat triên tinh cach va năng lưc như môt ngươi binh thương.

Adelaide “gia” đa chiên thăng chinh phiên ban “thât” cua minh nhơ phan xa co điêu kiên – thư ma cô ta đa hoc đươc khi sông cung con ngươi trên măt đât. Tâng nghia thư hai đươc lât giơ. Ngươi My, du ngu dôt hay thông thai, du ngheo kho hay sung tuc, vân la ngươi My. Môt ca nhân không thê trơ nên vô gia tri chi bơi ho xuât phat tư nơi không ra gi. Cho ho môt nên giao duc tôt đep, va ca nhân đo se phat huy tiêm năng va ngươc lai.

Us mang đến sự bất an vì những nỗi sợ cả ở bên trong lẫn bên ngoài

Bên canh viêc bo lai hang ta dư kiên cho khan gia tư may mo suy đoan, Us cua Peele con khiên nhiêu ngươi chưng hưng vi cho răng cai kêt qua dê đoan. Chung ta ơ đây không noi vê cu twist nay la kheo hay la lô. Hay noi vê môt cu twist đem lai sư bât an khi bô phim đong lai.

Cai kêt cua Peele đê lai cho khan gia môt cam giac cưc ky kho chiu vê nhân vât chinh, khi chung ta mât đi sư thương cam vơi Adelaide đê danh chô cho nôi đau mênh mông ma Red phai chiu đưng. Môt cô be bi băt coc khoi gia đinh, sông giưa nhưng ke điên loan “không co linh hôn” trong hai mươi mây năm, gân như mât hêt tiêng noi va nhân tinh chi đê môt lân trơ lai tra thu rôi bi giêt chêt.

Bi kich nay sau đo đươc thôi bung lên băng hinh anh đan ngươi ao đo năm tay nhau qua nui qua sông. Đoan ngươi đo đa tim thây sư kêt nôi vơi nhau trong thu hân. Hands Across America cua nươc My, theo Jordan Peele, chi co thê trơ thanh hiên thưc khi nhưng con ngươi năm tay nhau đê phan đôi tinh yêu thương. Như cưu cô vân tông thông Roger Stone tưng noi: “Thu ghet la đông lưc tôt hơn ca tinh yêu.” Ngay ca khi đoan đươc trươc Adelaide la ai thi khan gia vân bi bo lai vơi cam giac day dưt nghi vê sô phân cua nhưng Ke Bi Xich va tuyên ngôn cua ho. Đo cung chinh la tinh trang chung cua nươc My ngay nay, khi sư nghi ngơ va ghet bo đang dân thê chô cho tinh yêu thương ma băng chưng la cac vu xa sung, chinh sach nhâp cư, tinh trang phân biêt chung tôc…

Như đa noi ơ trên, co rât nhiêu cach đê diên giai môt tac phâm. Đôi khi ngươi ta con phân tich hay hơn ca y đô cua đao diên. Đôi khi ta lai bo qua nhưng chi tiêt quan trong ma nha lam phim gưi găm. Hiêu cho đung môt tac phâm không dê, hiêu cho đu lai cang kho hơn nhât la vơi môt phim đây rây y tương như Us. Ban co thê không thich cach ma Jordan Peele nhôi nhet cac khai niêm phưc tap dươi cai lôt phim kinh di.

Ban co thê ghet cai cach ma Us đươc tung hô như môt trong nhưng tac phâm quan trong nhât cua điên anh thơi gian trơ lai đây. Dâu vây, hay thư nghi răng như lơi cua Peele tưng noi, đây la môt phim vê nươc My. Cung như nươc My, ke yêu ngươi ghet, đây rây nhưng măt tôt xâu, quan trong la chung ta quan sat đa đu điêm nhin hay chưa.

Us hiện đang công chiếu trên toàn quốc.

Theo trí thức trẻ