Facebook đã đóng góp gì cho báo chí?

Facebook đang bị chỉ trích dữ dội vì quyết định ‘nghỉ chơi’ ở Australia. Dù sao, đây cũng chính là lúc nhìn lại và đánh giá những chương trình hỗ trợ báo chí của mạng xã hội này, bao gồm Instant Articles và Facebook News.

Facebook vừa thông báo sẽ chặn nội dung tin tức ở Australia, kiên quyết phản đối dự luật mới mà họ cho là mang tính mang tính ép buộc trả phí báo chí cao. “Facebook vốn đã giúp cho các báo phát triển lượng độc giả, gia tăng doanh thu quảng cáo và tăng lượng thuê bao trả phí”, mạng xã hội này khẳng định.

Đáng chú ý là Facebook còn chia sẻ về kế hoạch triển khai hệ thống trả phí tin tức Facebook News ở Australia. “Tuy nhiên, chúng tôi chỉ làm vậy nếu hệ thống luật không trở nên vô lý. Điều luật của Australia tạo tiền lệ chưa từng có”, Facebook không ngần ngại khẳng định.

Facebook đang bị chỉ trích dữ dội vì quyết định “nghỉ chơi” của mình. Dù sao, đây cũng chính là lúc nhìn lại và đánh giá những chương trình hỗ trợ báo chí của Facebook.

Facebook chia sẻ đang có kế hoạch triển khai hệ thống trả phí tin tức Facebook News khắp thế giới.

Instant Articles chưa tạo nguồn thu đáng kể

Facebook ra mắt Instant Articles vào tháng 5/2015. Đây là tính năng mà các tòa soạn báo có thể thiết lập cho đường link tin bài trên Facebook để người dùng đọc ngay trong ứng dụng mạng xã hội này, không cần vào tận trang web gốc. Từ đó tốc độ tải trang báo cũng nhanh hơn, theo Facebook khẳng định là gấp 4-10 lần.

Tốc độ tối ưu của Instant Articles được ghi nhận là có thật. Kết quả thử nghiệm của hãng Catchpoint Systems cho thấy, thời gian tải trang trung bình trên Instant Articles chỉ mất chưa đến 300ms, trong khi thông số tương đương của trang web báo điện tử là 3,66s. Vivian Schiller, cựu lãnh đạo tờ New York Times nhận xét, Instant Articles “quá khó để phớt lờ”.

Đầu năm 2016, Instant Articles đã được mở cho tất cả các tờ báo trên thế giới. Tất nhiên sức hấp dẫn của Instant Articles cũng đến từ khả năng hỗ trợ quảng cáo. Các tòa soạn báo có thể giữ lại 100% doanh thu từ quảng cáo họ tự bán được, hoặc cắt 30% cho Facebook đối với quảng cáo nền tảng này bán được.

Mới nhất vào tháng 12 năm ngoái, Facebook công bố số liệu khá lạc quan với hơn 5.700 tòa soạn báo bắt đầu dùng hoặc trở lại Instant Articles, tăng trưởng so với năm trước nữa. Chỉ số doanh thu mỗi 1.000 lượt đọc (RPM) cũng tăng 48% theo chu kỳ năm, tính trong 100 tòa soạn báo hàng đầu ở Mỹ và Canada.

Mặc dù vậy, nhiều tòa soạn báo cũng chia sẻ rằng, nguồn thu từ Instant Articles không đáng kể, và không ổn định. Có không ít ý kiến còn cho rằng, Instant Articles đang “chết dần”. Cũng không khó hiểu chuyện doanh thu quảng cáo Instant Articles không đáng kể, khi mà tin tức báo chí thực ra không được Facebook ưu tiên trên News Feed của người dùng.

Bài viết trên New York Times nhận định, Facebook không xem tin tức báo chí là trung tâm, mà vẫn hướng tới phát triển mạng xã hội để người dùng chia sẻ với nhau ảnh, video, câu chuyện cá nhân; tin tức chỉ là một phần trong đó.

Facebook News chưa triển khai rộng

Facebook còn có một mô hình trả phí báo chí khá tiềm năng, đó là Facebook News. Năm 2019, Facebook bắt đầu triển khai Facebook News ở Mỹ, với khoảng 200 báo tham gia. Đến cuối tháng 1 năm nay, Facebook bắt đầu mang chương trình này sang Anh, sau khi hoàn tất hợp đồng với nhiều cơ quan truyền thông lớn của nước này như Sky News, Financial Times, hay Guardian.

Facebook News là tab dành riêng cho tin tức báo chí trên ứng dụng di động của Facebook. Tab này sẽ hiển thị những tin bài nóng hổi nhất của các đối tác báo chí, bao gồm đầy đủ lĩnh vực như kinh doanh, công nghệ, giải trí, thể thao, cũng như cá nhân hóa theo ưu tiên của người dùng. Facebook hứa hẹn hợp đồng nhiều năm, nhiều triệu USD cho các đối tác.

Điều đáng tiếc là Facebook News chưa được triển khai rộng hơn. Hệ thống tương tự của Google, News Showcase, đang khá được chào đón ở Australia, kéo về hợp đồng một cách thuận lợi với các cơ quan truyền thông lớn như Seven West Media hay Nine Entertainment. News Showcase là mô hình thu mua tin tức mà Google đã triển khai ở nhiều quốc gia.