EU và nước cờ chiến lược kéo Ấn Độ lại gần hơn

Liên minh châu Âu (EU) đã đề xuất chương trình nghị sự chiến lược mới với Ấn Độ, nhằm nâng quan hệ song phương lên tầm cao hơn, trong bối cảnh Mỹ áp đặt mức thuế khá nặng đối với Ấn Độ.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi (phải) và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tại cuộc gặp ở New Delhi ngày 28/2/2025. Ảnh: ANI/TTXVN

Vào tháng 7, EU đã trừng phạt một nhà máy lọc dầu của Ấn Độ chuyên lọc dầu thô của Nga, nhằm ngăn cơ sở này xuất khẩu sang châu Âu. Kể từ đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp đặt mức thuế 50% đối với hàng hóa Ấn Độ, viện dẫn việc nước này mua nhiên liệu của Nga.

Khi EU và Mỹ nhất loạt dùng các biện pháp trừng phạt thứ cấp để trừng phạt Nga liên quan đến xung đột Ukraine, có thông tin Tổng thống Trump kêu gọi EU áp đặt mức thuế lên tới 100% đối với Ấn Độ.

Tuy nhiên, EU dường như đã áp dụng một cách tiếp cận khác, đó là mang Ấn Độ xích lại gần thông qua thỏa thuận thương mại và tăng cường quan hệ chiến lược. Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen cho biết: “Hiện tại là thời điểm tập trung vào các đối tác đáng tin cậy và tăng cường quan hệ đối tác dựa trên lợi ích chung, được định hướng bởi các giá trị chung. Với chiến lược EU-Ấn Độ mới, chúng tôi đang đưa mối quan hệ lên tầm cao mới”.

Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) về chính sách đối ngoại và an ninh Kaja Kallas thừa nhận khối này có “bất đồng rõ ràng” liên quan đến việc Ấn Độ mua dầu của Nga và sự tham gia của Ấn Độ vào cuộc tập trận chung Nga – Belarus “Zapad-2025″.

Tuy nhiên, bà bổ sung rằng trong “thời kỳ hỗn loạn”, khối này cần các mối quan hệ đối tác.

Một quan chức EU chia sẻ với kênh DW (Đức) rằng sẽ có lợi thế khi khối này có mối quan hệ tốt hơn với Ấn Độ. Vị quan chức này đánh giá Ấn Độ là “tiếng nói ôn hòa”.

Bà Garima Mohan tại Quỹ Marshall Đức (GMF) đánh giá chương trình nghị sự chiến lược mới này “đặt Ấn Độ vào vị trí đối tác quan trọng”. Đáng chú ý là nội dung hợp tác chặt chẽ hơn ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và nhấn mạnh vai trò của Ấn Độ trong đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Điều này phần nào phản ánh mong muốn của EU nhằm thoát phụ thuộc Trung Quốc về chuỗi cung ứng.

Một phần quan trọng trong chương trình nghị sự chiến lược là thúc đẩy hợp tác công nghiệp quốc phòng. EU coi Ấn Độ, quốc gia nhập khẩu vũ khí lớn nhất thế giới , là thị trường khổng lồ cho các nhà sản xuất quốc phòng châu Âu.

Ấn Độ chủ trương hiện đại hóa lực lượng Hải quân và Không quân đồng thời đã dành hơn 83 tỷ USD cho quốc phòng trong giai đoạn 2025-2026.

Hơn nữa, bà Mohan lập luận rằng châu Âu cũng có thể nhập khẩu thêm vũ khí từ Ấn Độ, quốc gia đặt mục tiêu xuất khẩu quốc phòng trị giá ít nhất 5 tỷ euro vào năm 2029.

Bà nói với DW: “Mặc dù châu Âu đang đầu tư vào tổ hợp công nghiệp quốc phòng và nâng cao năng lực, nhưng họ vẫn cần mua sắm thiết bị từ các đối tác đáng tin cậy. Đơn giản là không có đủ thiết bị để mua sẵn ở châu Âu.

Trong cuộc điện đàm gần đây với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni đã ca ngợi mối quan hệ “tuyệt vời” và không đề cập đến yêu cầu của Mỹ về việc áp đặt lệnh trừng phạt hoặc tăng thuế quan đối với New Delhi. Thay vào đó, châu Âu coi Ấn Độ là đối tác cũng quan tâm đến việc duy trì trật tự thương mại toàn cầu dựa trên luật lệ. Trong chuyến thăm New Delhi đầu tháng này, Bộ trưởng Ngoại giao Đức Johann Wadephul đánh giá trong khi một số quốc gia đang dựng lên các rào cản thương mại, Ấn Độ và Đức nên hạ thấp chúng.

Đức quyết định tăng gấp đôi khối lượng thương mại với Ấn Độ và Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ S Jaishankar cho biết nước này kỳ vọng Đức ủng hộ Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) EU-Ấn Độ.

Trong một diễn biến khác, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã thảo luận về Ukraine với Thủ tướng Modi qua điện thoại và cập nhật cho nhà lãnh đạo Ấn Độ về các đảm bảo an ninh mà châu Âu đang lên kế hoạch cho Ukraine.

Các chuyên gia cho rằng mặc dù Ấn Độ và EU có thể hoặc không thể giải quyết được mọi bất đồng vào cuối năm nay như Thủ tướng Modi và bà von der Leyen kỳ vọng, nhưng quan hệ EU-Ấn Độ đang trên đà phát triển.