EU gặp khó khi muốn thông qua lệnh trừng phạt mới nhằm vào Nga

Slovakia và Hungary tiếp tục cản đường nỗ lực trừng phạt Nga của EU, khiến EU rơi vào thế khó trước thềm hội nghị thượng đỉnh cuối tháng 6.

Ảnh minh họa: THX/TTXVN

Liên minh châu Âu (EU) đang đứng trước một cuộc chiến khó khăn để thông qua gói trừng phạt thứ 18 nhằm vào Nga, với những rào cản đáng kể từ Hungary và Slovakia. Theo Politico châu Âu (Politico.eu) ngày 11/6, hai quốc gia thành viên này đang đe dọa sử dụng quyền phủ quyết của mình, gây ra thách thức lớn cho nỗ lực của EU nhằm cắt giảm nguồn tài chính của Moskva.

Khó khăn từ nội bộ

Kế hoạch áp đặt những hạn chế nghiêm ngặt đối với các ngân hàng và công ty năng lượng của Nga đang vấp phải sự phản đối gay gắt. Thủ tướng Slovakia Robert Fico hôm 11/6 đã tuyên bố thẳng thừng sẽ không ủng hộ các nỗ lực nhằm vào nguồn thu của Nga, trừ khi Ủy ban châu Âu cung cấp cho nước này một giải pháp thực tế cho tình hình khủng hoảng mà Slovakia sẽ gặp phải sau khi ngừng hoàn toàn nguồn cung cấp khí đốt, dầu mỏ và nhiên liệu hạt nhân từ Nga. Tương tự, nhà lãnh đạo Hungary Viktor Orbán cũng đã nhiều lần đe dọa sẽ chặn các lệnh trừng phạt bổ sung của EU đối với năng lượng của Nga, vốn đòi hỏi sự chấp thuận nhất trí của tất cả 27 quốc gia thành viên.

Gói biện pháp mới này không chỉ bao gồm áp đặt các hạn chế đối với các ngân hàng Nga mà còn tác động đến các công ty có liên quan đến đường ống Nord Stream và cam kết của EU về việc cấm nhập khẩu nhiên liệu được tinh chế từ dầu của Nga từ các nước thứ ba. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã công bố các đề xuất vào ngày 10/6, đồng thời cam kết ủng hộ giảm mức trần giá dầu 60 USD/thùng tại cuộc họp của các nhà lãnh đạo G7 ở Canada vào cuối tuần này.

Chạy đua với thời gian

Ba Lan, quốc gia đang giữ chức Chủ tịch luân phiên của Hội đồng EU, bày tỏ hy vọng có thể thông qua gói thỏa thuận này thành luật trước khi trao lại vai trò của mình cho Đan Mạch vào ngày 1/7 tới. Điều đó đồng nghĩa với việc các nước thành viên EU sẽ phải đàm phán một thỏa thuận có thể diễn ra trước cuộc họp của các nhà lãnh đạo vào ngày 27/6 năm nay. Quốc vụ khanh Ba Lan phụ trách châu Âu Ignacy Niemczycki nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ nỗ lực hết sức để các lệnh trừng phạt mới được thông qua ngay trong nhiệm kỳ Chủ tịch EU của Ba Lan”.

Tuy nhiên, EU cũng phải đồng thời đảm bảo hỗ trợ lộ trình mới để loại bỏ năng lượng của Nga, trong đó đưa ra thời hạn năm 2027 để loại bỏ hoàn toàn nhập khẩu khí đốt. Các đề xuất pháp lý chi tiết dự kiến sẽ được công bố vào ngày 17/6 tới, nhưng Hungary và Slovakia đã kêu gọi miễn trừ.

Hai nhà ngoại giao EU tiết lộ với Politico rằng Ủy ban châu Âu (EC) đang có cách tiếp cận “cứng rắn hơn và không khoan nhượng hơn” đối với đợt trừng phạt này. Mặc dù thông thường họ sẽ tránh đưa ra những ý kiến dễ dẫn đến phủ quyết, nhưng lần này, EC dường như ít quan tâm hơn. Một trong số họ nhận định: “Chắc chắn là khác biệt. Nếu không có thỏa thuận, bà Leyen có nguy cơ bị coi là yếu đuối”.

Việc Chủ tịch Ủy ban Leyen có thể đến dự hội nghị thượng đỉnh G7 ở Alberta (Canada) sau một thông báo trừng phạt lớn cũng là một yếu tố quan trọng. Tuy nhiên, cho đến nay, Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra không mấy quan tâm đến đề xuất của Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham về việc áp thuế 500% đối với các quốc gia mua năng lượng từ Nga.

Trong bối cảnh đó, cuộc khủng hoảng có thể diễn ra vào cuối tháng này, trước thềm hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo EU tại Brussels vào ngày 26-27/6. Mặc dù Slovakia và Hungary công khai thể hiện sự phản đối mạnh mẽ, nhưng các cuộc thảo luận nội bộ lại cho thấy một bức tranh khác hơn. Một nhà ngoại giao EU giấu tên cho biết: “Phản ứng không tiêu cực như vậy sau cánh cửa đóng kín. Chúng ta sẽ phải xem Hungary và Slovakia muốn gì”.

Một nhà ngoại giao EU khác cũng đảm bảo rằng EC sẽ không đề xuất nếu họ không thấy các lựa chọn để thông qua gói này, đồng thời khẳng định: “Chúng tôi có 17 gói trừng phạt Nga và không thấy lý do gì khiến chúng tôi không thể có thêm một gói nữa”.