Este trong dầu ăn độc hại đến đâu?

Cục An toàn vệ sinh thực phẩm Việt Nam chưa đưa ra bình luận về thông tin dầu ăn Econa có nguy cơ gây ung thư mà tập đoàn Kao vừa thông báo ngày 17/9 vưa qua nhưng cho biết sẽ kiểm tra lại.

Este acid béo tồn tại ở nhiều dạng

Theo thông báo của Kao, trong các phân tích gần đây đối với các sản phẩm dầu ăn Econa, Kao đã phát hiện nồng độ este acid béo cao hơn từ 10-200 lần so với các loại dầu ăn khác. Kao dự định sẽ tiếp tục bán các sản phẩm này sau khi đã giảm nồng độ este acid béo trong các sản phẩm xuống bằng mức của các sản phẩm dầu ăn khác. Tuy nhiên, việc hạ xuống nồng độ bao nhiêu là an toàn thì Kao chưa đưa ra.

TS Lê Thị Hồng Hảo, Phó viện trưởng Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia cho biết, acid béo có vai trò quan trọng với sức khoẻ con người. Về công thức hoá học, acid béo có công thức chung là R-COOH.

Bình thường acid béo tồn tại trong động thực vật dưới dạng liên kết este với glycerin hoặc một số alcol khác như cholesterol. Trong trường hợp của dầu ăn Econa, theo một số báo nước ngoài thì có một phần nhỏ các acid béo tồn tại ở dạng este cùng với 3-MCPD (3-monochlorpropandiol 1,2) tạo thành chất gọi là glycidol fatty acid este. “Trong trường hợp này, nếu este bị thuỷ phân mất gốc, acid béo sẽ tạo thành glycidol là một chất có nguy cơ gây ung thư được xếp vào nhóm IARC Group 2A “probably carcinogenic to humans”. Chất glycidol còn hoạt động mạnh hơn cả 3-MCPD”, bà Hảo lưu ý.

Cũng theo bà Hảo, một số trường hợp khác ngoài glycidol fatty acid este, este trong dầu còn có thể tạo ra chất 2-MCPD fatty acid este và 3-MCPD fatty acid este, đều là những chất nguy hiểm để tạo thành 3-MCPD và 2-MCPD. “Đây là hai chất gây ung thư. Tuy nhiên hiện chưa có nghiên cứu cụ thể nào về khả năng chất glycidol fatty acid ester bị thuỷ phân ở mức nào trong ống tiêu hoá của con người thì gây ra những tác hại như vậy”, bà Hảo nói.

Phòng vệ bằng dùng dầu ăn đúng cách

Theo đánh giá của bà Hảo, đây là lần đầu tiên một sản phẩm dầu ăn bị “tố” có chất độc hại gây nguy hiểm cho sức khoẻ. Tuy nhiên do chưa có tài liệu nào đưa ra nồng độ este acid béo bao nhiêu là an toàn nên cũng rất khó để chỉ dẫn cho người tiêu dùng biết giới hạn nào là tốt nhất, “Với những phân tích trên, thì dù tồn tại ở dạng nào este acid béo cũng nguy hiểm với sức khoẻ con người”, bà Hảo “chốt” lại.

Một đại diện của cục An toàn vệ sinh thực phẩm Việt Nam cho biết hiện chỉ mới nhận được thông tin dầu ăn Econa có nguy cơ gây ung thư qua báo chí nên chưa thể nhận định gì. Cục này cho biết sẽ khẩn trương kiểm tra lại.

Bác sĩ Nguyễn Xuân Mai, chuyên gia an toàn vệ sinh thực phẩm, nguyên Phó viện trưởng viện Vệ sinh y tế công cộng, cho biết, trước thông tin chất este acid béo trong dầu ăn có nguy cơ gây ung thư, việc nói “không” với dầu ăn để tự bảo vệ mình không hẳn đã tốt, mà nên cân đối số lượng, chất lượng và chế biến một cách khoa học (chất este trong dầu chỉ bị thuỷ phân mất gốc khi có tác dụng của nhiệt độ cao).

Thoi quen xao nâu không khoa hoc cung co thê gây hai cho sưc khoe

Tuy nhiên, nhiều người có thói quen hay làm nóng dầu trước khi xào nấu. Đây là cách làm không khoa học. Vì nhiệt độ cao không những phá huỷ thành phần dinh dưỡng mà còn sản sinh ra những chất gây hại cho sức khoẻ”, bác sĩ Mai nói. Cũng theo bác sĩ Mai, nhiều người sử dụng dầu chiên đi chiên lại nhiều lần cũng là một nguy cơ cho sức khoẻ vì dầu đun nóng nhiều lần, thành phần hoá học sẽ thay đổi, các vitamin và chất dinh dưỡng trong dầu bị phá huỷ, làm xuất hiện một số chất độc như aldehyde, fatty acid oxide, este acid béo… “Những chất này khi đi vào cơ thể sẽ phá huỷ các men tiêu hoá gây nhức đầu, đau bụng, tiêu chảy, huyết áp tăng cao và nhất là nguy cơ ung thư”, bác sĩ Mai lưu ý.

Tập đoàn Kao của Nhật Bản vừa có thông cáo cho biết từ ngày 17.9.2009, tập đoàn này ngưng bán sản phẩm dầu ăn nhãn hiệu Econa vì có nhiều người lo ngại nồng độ este axít béo có trong dầu ăn Econa quá cao có thể gây ung thư. Trong các phân tích gần đây đối với các sản phẩm dầu ăn Econa, Kao cũng phát hiện nồng độ este axít béo cao hơn từ 10-200 lần so với các loại dầu ăn khác. Kao cho biết tập đoàn này không có kế hoạch thu hồi các sản phẩm dầu ăn vì chưa nhận được bất cứ báo cáo nào chứng minh các lo ngại về sự an toàn của este axít béo. Tuy nhiên Kao sẵn sàng bồi hoàn cho người tiêu dùng các loại dầu ăn, dầu trộn salad và thức ăn cho chó mang nhãn hiệu Econa nếu có yêu cầu trả lại tiền. Kao dự định sẽ tiếp tục bán các sản phẩm mang nhãn hiệu Econa sau khi giảm nồng độ este acid béo trong các sản phẩm này xuống bằng mức của các sản phẩm dầu ăn khác. Este acid béo khi được hấp thụ vào cơ thể người quá nhiều sẽ sản xuất ra glycidol, đây là tác nhân đã được cảnh báo có thể gây ung thư.

Theo Lệ Hà – Duy Nhân

SGTT