Đường dài chuộc lỗi của Mancini ở tuyển Italy

Là một cầu thủ tài năng nhưng Roberto Mancini chưa bao giờ tỏa sáng dưới màu áo đội tuyển Italy. Ghế HLV là cơ hội để ông tìm kiếm sự công nhận từ sắc áo thiên thanh này.

Tháng 5/1984, tuyển Italy khi đó là đương kim vô địch thế giới thực hiện chuyến du đấu giao hữu ở Bắc Mỹ. Roberto Mancini chưa đầy 20 tuổi, được gọi vào đội tuyển như phần thưởng cho mùa bóng tỏa sáng cùng Sampdoria.

Anh (khi ấy Mancini còn trẻ – PV) được tung vào sân trong trận thắng Canada 2-0 ở Toronto và sau đó 4 ngày là trận hòa Mỹ 0-0 ở New York. Mancio (biệt danh của Mancini – PV) chưa kịp chứng tỏ mình là “tài năng đặc biệt của bóng đá Italy” như truyền thông tung hô, thì đã trở thành “chú ngựa bất kham” dưới mắt HLV Enzo Bearzot lúc đó.

Mancini không có duyên khi còn là cầu thủ. Ảnh: CNN.

Vô duyên với đội tuyển

Đêm sau trận đấu với Mỹ, Mancio cùng với một số anh lớn trong đội như Marco Tardelli đi nhảy múa uống rượu ở vũ trường Studio 54 trong khu Manhattan nổi tiếng ăn chơi và trở về khách sạn của đội vào lúc 5 giờ sáng.

“Signor Bearzot đang đợi anh bên bàn ăn sáng, coi chừng nhé, ông ấy đang tức giận lắm”, một thành viên đội bóng nhắn nhủ anh. “Tức giận là nói nhẹ đi, thực ra là ông ấy điên tiết. Đó là trận mắng thậm tệ nhất trong đời tôi phải nhận, ông ta gọi tôi bằng đủ thứ tên, và nói sẽ không gọi tôi vào đội tuyển nữa, cho dù tôi có ghi tới 40 bàn thắng trong một mùa bóng”, Mancio nhớ lại.

Bearzot đã làm thế thật. Khi Mancio tình cờ gặp Bearzot vài năm sau, anh hỏi tại sao Bearzot không thay đổi ý định, ông trả lời: “Những gì tôi muốn là cú điện thoại từ anh để xin trở lại đội tuyển. Anh không xin lỗi thì tôi chịu thôi, và đó là lý do anh không được gọi cho World Cup 1986″.

Đó là sự va chạm giữa hai cá tính. “Nghe ông ấy nói lúc đó, tôi chỉ muốn chết”, Mancio nói.

Bearzot từ chức khi đội Italy bị loại ở vòng 2 World Cup, thay thế là HLV đội U21 Azeglio Vicini, người đã đưa một thế hệ bóng đá Italy tươi mới lên tuyển dự Euro 1988: Mancio, Gianluca Vialli, Paolo Maldini, Giuseppe Giannini, Roberto Donadoni…

Bàn thắng đầu tiên của Mancio cho tuyển Italy là vào lưới đội chủ nhà Tây Đức ở trận khai mạc Euro 1988. Thay vì vui mừng với đồng đội, Mancio chạy về phía cánh báo chí để giễu nhại họ, vì truyền thông cho rằng anh không xứng đáng được đá chính, mà phải là tiền đạo kinh nghiệm Alessandro Altobelli.

Tại World Cup 1990, Mancio được gọi để dự giải đấu tại quê nhà. Nhưng hầu như anh không được vào sân, làm khán giả theo dõi các ngôi sao mới Toto Schillaci, Roberto Baggio thi đấu, thậm chí đến cầu thủ lớn tuổi như Aldo Serena còn được trọng dụng hơn.

Giải đó, trên sân nhà, Italy thua Argentina sau loạt thi sút 11m ở bán kết, chỉ xếp hạng 3. Và một năm rưỡi sau đó, Vicini mất chiếc ghế HLV khi Italy không vượt qua vòng loại Euro 1992. Trận hòa 0-0 với đội tuyển Cộng đồng các quốc gia độc lập ở Moscow trong mùa đông 1991 khiến taly bị loại. Mancio có mặt trong trận đó, nhưng bất lực.

Mancini là một tính cách phức tạp. Ảnh: Reuters.

Một tính cách phức tạp

Thay Vicini là Arrigo Sacchi, nổi lên như là một người cách tân bóng đá với lối chơi pressing toàn sân đem lại các cúp C1 cho AC Milan. Sacchi là người thực hiện sự đổi mới lớn nhất kể từ HLV Rinus Michel của Hà Lan. Ông cũng là người có tính cách mạnh không thua Bearzot, sẵn sàng đối mặt với các cầu thủ ngôi sao dù đó là Ruud Gullit, Roberto Baggio, sẵn sàng hy sinh tài năng của họ cho hệ thống chiến thuật của mình.

Mancio được Sacchi hứa cho đá cả 90 phút trong trận giao hữu với Đức vào tháng 3/1994 ở Stuttgart (Đức). Hàng trăm CĐV Italy ngồi trên khán đài không muốn xem Mancio. Họ thích Gianfranco Zola, người tiếp quản áo số 10 của Diego Maradona ở Napoli. Họ hô vang “Zola, Zola, Zola” và Sacchi hẳn nghe thấy. Zola thay Mancio khi hiệp hai bắt đầu.

Mancio không giữ được bình tĩnh, kể cả khi đội bóng đã về tới sân bay Malpensa ở Milan. Tại khu trả hành lý, Mancio đối mặt với Sacchi: “Ông không giữ lời. Đừng bao giờ gọi tôi lên tuyển. Đội tuyển với tôi thế là xong”.

Lúc đó, Mancio chưa đầy 30 tuổi, chỉ khoác áo Italy có 36 lần, ghi được 4 bàn, ngoài bàn ghi vào lưới Tây Đức năm 1988, anh chỉ ghi được 3 bàn khác vào lưới đội bóng nhỏ Malta và Estonia. Sau này, anh tiếc vì sự nóng nảy của mình.

Nhẽ ra, Mancio có cơ hội thể hiện nhiều tại World Cup 1994 trên đất Mỹ khi đội Italy có nhiều chấn thương, treo giò, kiệt quệ vì cái nóng ẩm và Baggio hầu như thi đấu với sức khỏe chỉ có một nửa.

Mancio là cầu thủ luôn nóng giận, hờn dỗi và luôn muốn kiểm soát, áp đặt người khác như thế. Ở Sampdoria, anh vừa là thủ quân vừa là nhà tuyển trạch cầu thủ, Sampdoria muốn mua ai thì cầu thủ đó phải lọt vào mắt Mancio đã. Anh sẵn sàng cãi cọ với những cầu thủ lớn hơn mình.

“Anh ấy là người có tính cách phức tạp”, Juan Veron nhận xét. Có lần sau một trận đấu, chỉ vì cãi nhau khi thực hiện quả phạt góc thế nào, Mancio cởi áo buộc ngang bụng đứng đợi Veron ra đánh nhau, họ là đồng đội của nhau ở Sampdoria và Lazio.

HLV Sven Goran Eriksson, người đã mang Mancio tới Lazio, kể: “Cậu ta lúc đó là HLV, là người chuẩn bị trang phục thi đấu, là người lái xe cho đội, tất tật, cậu ta muốn kiểm tra mọi việc trong đội với sự hoài nghi, nhiều lúc tôi phải nói: Mancio, cậu còn trận đấu cuối tuần, cậu sẽ kiệt sức nếu muốn kiểm soát mọi thứ”.

Cơ hội cho Mancini. Ảnh: Reuters.

Cơ hội sửa sai với ghế HLV

Một tính cách như vậy, vừa hợp lại vừa không hợp để làm HLV. Sự tỉ mỉ, cầu toàn tốt cho công việc huấn luyện, nhưng cá tính sẵn sàng xung đột với mọi người lại không tốt cho huấn luyện.

Nhưng rồi thì Mancio cũng cải thiện được mặt tiêu cực trong tính cách, Ông thỏa hiệp được với những cầu thủ bất trị như Mario Balotelli, Zlatan Ibrahimovic, cho họ nhiều cơ hội sửa sai hơn là Bearzot hay Sacchi cho mình trước kia. Mancio giúp Inter đoạt Scudetto sau 18 năm chờ đợi, cũng như Manchester City giành ngôi vương nước Anh sau 44 năm.

Tuyển Italy sau lứa cầu thủ giành cúp vàng World Cup 2006 không có tài năng nổi bật. Họ bị loại ở vòng bảng World Cup 2010, 2014, không được dự World Cup 2018, may mắn vào đến trận chung kết Euro 2012 để thua tan nát 0-4 trước Tây Ban Nha.

Về nhân sự cho chiếc ghế HLV, họ bế tắc đến mức đưa Gianpiero Ventura lên ghế HLV năm 2016, khi ông này đã 68 tuổi. Và kết quả là Italy bị Thụy Điển loại tại vòng tranh vé vớt dự World Cup 2018.

Mancio nhận đội tuyển Italy vào năm 2018. Sau khi rời Manchester City năm 2013, sự nghiệp của Mancio đi xuống, tại Galatasaray, Inter, Zenit, ông không giành cúp vô địch quốc gia nào. Lúc đó, Mancio cũng 54 tuổi, độ tuổi cũng phù hợp để dẫn dắt một ĐTQG, và ông muốn hoàn tất những gì còn dang dở với azzurri khi còn là cầu thủ.

Liên đoàn Bóng đá Italy cần Mancio vì ông không phải mẫu cầu thủ và HLV kiểu Italy truyền thống. Khi còn là cầu thủ, ông làm việc với những HLV thiên về tấn công như Vujadin Boskov và Eriksson. Khi làm HLV, ông đã trải nghiệm nhiều ngoài nước Italy. Triết lý của Mancio là bóng đá đẹp chứ không phải catenaccio truyền thống.

LĐBĐ Italy cần Mancio cầm cương đội tuyển là bởi họ đã xây dựng một triết lý bóng đá khác truyền thống, đưa vào huấn luyện ở các đội trẻ, một lối đá gọi là Tiki-Italy. Chương trình này được các cựu cầu thủ Billy Costacurta, Demetrio Albertini khởi động với sự cố vấn của Sacchi và phụ tá của ông Sacchi là Maurizio Viscidi vào những năm đầu thập niên 2010.

Một chương trình nhấn mạnh vào lối chơi kiểm soát nhiều bóng, phát động tấn công từ tuyến dưới, chiếm mặt sân rộng, khai thác các khoảng trống phía trên.

Costacurta là người gọi điện mời Mancio về làm tuyển Italy, ông nhận lời vì cảm thấy đội Italy ông tiếp quản sẽ có tương lai sáng. Từ năm 2016 đến năm 2020, Italy đã 4 lần vào đá trận chung kết U17 và U19 châu, cùng với 2 lần vào bán kết U20 thế giới.

Mancio cảm thấy ông có thể sẽ trình làng một thế hệ cầu thủ tươi mới như năm 1988, khi Vicini đặt niềm tin vào một thế hệ tài năng có ông, Vialli, Maldini. Trong 3 năm, Mancio đã tạo cơ hội cho 36 cầu thủ lần đầu lên đội tuyển, kể cả những người mới thi đấu trận đầu tiên ở Serie A được vỏn vẹn có 6 tháng như Nicolo Zaniolo. Ông cho họ sự tự tin để về CLB chơi tốt hơn.

Tuyển Italy dưới tay Mancio thắng cả 10 trận vòng loại Euro, đứng đầu bảng giải Nations League, trải qua loạt 27 trận bất bại, tiến từ bậc 21 lên thứ 7 trên bảng xếp hạng FIFA, có 4 trận đấu ghi từ 6 bàn trở lên (từ năm 2000 đến trước khi Mancio làm, tuyển Italy không có trận thắng nào như vậy). Nhưng cũng phải nói rằng, trong 27 trận bất bại đó, Italy không gặp đối thủ mạnh như Pháp, Bỉ, Anh, Đức, Tây Ban Nha, Brazil, Argentina.

Tất nhiên, chất lượng thực của tuyển Italy sẽ bộc lộ khi gặp những đội bóng mạnh như vậy. Nhưng nếu không có gì thay đổi, Mancio còn nắm đội bóng này đến năm 2026, thời gian đủ để ông giành được danh hiệu lớn nào đó bản thân còn lỗi hẹn khi là cầu thủ.

Trước mắt, đội tuyển của ông ít nhất cũng có sự thanh bình khác với thời của ông Ventura, khi vây quanh Mancio là các cựu đồng đội cùng hưởng vinh quang với mình ở Sampdoria cách đây 30 năm như Vialli, Alberigo Evani, Attilio Lombardo và Fausto Salsano. Vialli, Giám đốc Đội tuyển, người được xem như anh em song sinh của Mancio trên sân cỏ, đang đóng vai trò truyền cảm hứng cho các cầu thủ.

Vialli đã trải qua 17 tháng hóa trị ung thư tuyến tụy. Và trước mắt, đội tuyển của ông cũng có những cầu thủ mới, có thể nhiều người chưa biết, sẽ tỏa sáng như lứa cầu thủ 1988. Cùng một lối đá mới có thể sẽ làm ngạc nhiên mọi người: Tiki-Italy.