Dừng tiêm vaccine Astrazeneca: Diễn biến, nguyên nhân và những vấn đề cần làm rõ
Hơn 10 nước đã quyết định tạm thời ngưng sử dụng vaccine ngừa COVID-19 của AstraZeneca sau khi có tin một số người tiêm ở Đan Mạch, Na Uy mắc chứng huyết khối (cục máu đông), dù chưa có bằng chứng nào về mối liên hệ với vaccine.
Vaccine ngừa COVID-19 của AstraZeneca/ Oxford. Ảnh: AFP/TTXVN
Cơ quản Dược phẩm châu Âu (EMA), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đến thời điểm này vẫn khẳng định,l những dữ liệu hiện thời không chứng minh vaccine AstraZeneca gây huyết khối, đồng thời khuyến nghị các nước tiếp tục tiêm chủng.
Diễn biến và mối liên quan với vaccine
Đan Mạch là nước đầu tiên tuyên bố tạm ngưng sử dụng vaccine AstraZeneca sau khi xuất hiện một số ca đông huyết, trong đó có một ca tử vong sau 10 ngày tiêm. Giới chức y tế nước này cho biết sẽ ngừng tiêm ít nhất hai tuần để điều tra, làm rõ các trường hợp, nhưng cũng khẳng định chưa thể kết luận có hay không mối liên hệ giữa vaccine và hiện tượng huyết khối.
Na Uy, Ireland, Bulgaria, Thái Lan, Congo, Hà Lan là những nước theo bước Đan Mạch. Mới nhất, Pháp, Đức và Italy ngày 15/3 đưa ra quyết định tương tự. Bộ trưởng Y tế Đức Jens Spahn cho biết, việc tạm ngừng sử dụng vaccine là một biện pháp mang tính phòng vệ thuần túy, bày tỏ hy vọng EMA sẽ đưa ra hướng dẫn cụ thể trong tuần này sau khi xem xét, đánh giá thấu đáo các ca huyết khối.
Về phần mình, AstraZeneca tuyên bố, rà soát kĩ lưỡng dữ liệu trên 17 triệu người đã được tiêm ngừa vaccine ở châu Âu cho thấy, có 37 trường hợp có biểu hiện tăng huyết khối. Nhưng không có bằng chứng cho thấy vaccine của hãng làm tăng nguy cơ huyết khối ở bất kỳ nhóm tuổi, giới tính, ở bất kỳ quốc gia nào. Theo AstraZeneca, con số 37 ca này là nằm trong tính toán dự báo, không có bất thường xét trên tổng số người được tiêm ngừa, tỷ lệ tương đương với các vaccine đã được cấp phép khác.
Đến thời điểm hiện nay, chưa có bằng chứng nào cho thấy vaccine là tác nhân làm tăng nguy cơ huyết khối. EMA khẳng định, không có dữ liệu nào về tác dụng phụ tăng huyết khối khi tiêm vaccine. Cơ quan này cho biết đang tiếp tục điều tra, phân tích đầy đủ dữ liệu. Trong thời gian này, lợi ích của việc tiêm vaccine AstraZeneca vẫn lớn hơn nguy cơ về tác dụng phụ.
Anh là nước sử dụng nhiều nhất vaccine AstraZeneca, với 11 triệu liều tiêm ngừa. Dữ liệu cho thấy có 11 người ở Anh có biểu hiện huyết khối sau tiêm, nhưng chưa có một trường hợp nào khẳng định là do vaccine. Một số bác sĩ, chuyên gia y tế nhìn nhận, chiến dịch tiêm chủng ưu tiên số đối tượng dễ bị tổn thương, nên những người đã được chích ngừa hiện nay thường là số có bệnh lý nền, gặp vấn đề về sức khỏe. Điều này khiến việc xác định vaccine gây tác dụng phụ gặp khó khăn hơn.
Thực tế tiêm chủng và những vấn đề trước đó với AstraZeneca
Video đang HOT
Khi vaccine được sử dụng rộng rãi, sẽ luôn tiềm ẩn yếu tố về tử vong và những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe – đó là điều mà các nhà khoa học luôn lượng định. Đơn giản là bởi khi có hàng triệu người được tiêm, khả năng cao là sẽ có một số hiện tượng, sự cố xảy ra.
Tiêm vaccine ngừa COVID-19 của hãng AstraZeneca tại trung tâm y tế ở Seoul. Ảnh: AFP/TTXVN
Phần lớn những biến cố này không có liên quan đến vaccine. Nhưng do vaccine ngừa COVID-19 vẫn đang được thử nghiệm và chưa có dữ liệu dài hạn nào, nên giới khoa học sẽ phải điều tra tất cả các khả năng, để làm rõ tiêm chủng liệu có gây ra những tác dụng phụ chưa được tiên lượng trước hay không.
Tiến sĩ Soumya Swaminathan, nhà khoa học trưởng của WHO, cho biết cơ quan này không muốn người dân lo ngại giữa lúc xuất hiện thông tin về tình trạng huyết khối xảy ra ở một số người đã được tiêm ngừa vaccine AstraZeneca. Theo bà, với hơn 300 triệu liều vaccine ngừa COVID-19 đã được tiêm trên toàn cầu, chưa có ca tử vong nào được xác định là do vaccine.
Vaccine AstraZeneca đã được cấp phép sử dụng đối với người trưởng thành ở hơn 50 quốc gia, được chứng minh là an toàn và hiệu quả qua phân tích chính các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 ở Anh, Brazil và Nam Phi. Nhưng trước đó, dư luận cũng từng bày tỏ quan ngại về cách thức AstraZeneca công bố dữ liệu đối về kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối. Một số lãnh đạo châu Âu, nổi bật là Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, từng đặt nghi vấn về hiệu quả của vaccine này trên đối tượng người già, khi AstraZeneca chưa cung cấp đủ thông tin, dữ liệu.
Anh là nước cấp phép sử dụng đầu tiên với AstraZeneca, dựa trên kết quả chưa đầy đủ cho thấy vaccine đạt hiệu quả 70%. Trước khi cấp phép, EMA cũng đưa ra đánh giá về tỉ lệ hiệu quả 60% với vaccine AstraZeneca. Nhưng trước đó, liên danh dược phẩm giữa Anh và Thụy Sĩ này cũng từng dính lùm xùm về dữ liệu.
AstraZeneca thông báo kết quả thử nghiệm cho hiệu quả tổng thể là 70%, giới hạn thấp hơn là 62% và cao hơn là 90%. Khác biệt này là do các liều vaccine khác nhau đã được dùng nhầm lẫn trong cuộc thử nghiệm. Một số tình nguyện viên đã được tiêm liều chỉ bằng bằng một nửa dự kiến, do sai sót, nhưng liều “nhầm” đó lại cho hiệu quả tốt nhất. Dữ liệu về an toàn, hiệu quả của vaccine AstraZeneca trên người cao tuổi cũng không đầy đủ, khiến nhiều nước châu Âu thời gian đầu không thực hiện tiêm ngừa với nhóm đối tượng này.
Đại sứ Anh tại Việt Nam GARETH WARD: Khoa học là chìa khóa chiến thắng đại dịch
Bước vào năm mới Tân Sửu, chúng ta có một niềm hi vọng mới: khoa học sẽ chiến thắng trong cuộc chiến với virus corona và với đại dịch COVID-19. Hôm 24-2, lô vắcxin đầu tiên do Đại học Oxford và AstraZeneca nghiên cứu đã về đến Việt Nam.
Vận chuyển thùng hàng chứa lô vắcxin ngừa COVID-19 đầu tiên về Việt Nam vào kho bảo quản tại Trung tâm tiêm chủng cho trẻ em và người lớn (VNVC) chiều 24-2 - Ảnh: NHẬT THỊNH
Giờ này năm ngoái, tôi bắt đầu nhận ra rằng COVID-19 sẽ làm gián đoạn đáng kể cuộc sống của chúng ta. Thời điểm đó, vợ tôi vừa bay từ London sang Hà Nội và chỉ vài ngày sau, chúng tôi được thông báo về một số trường hợp dương tính với COVID-19 trên chuyến bay.
Vợ tôi phải cách ly trong hai tuần (thật may mắn, cô ấy không nhiễm bệnh). Những gì có vẻ là một phản ứng quá mạnh khi đó, bây giờ nhìn lại đúng là một biện pháp sức khỏe cộng đồng vô cùng hợp lý và bình thường.
Kỷ lục phát triển vắcxin
Tháng 1-2020, các nhà khoa học Trung Quốc công bố trình tự gen của virus corona. Vào thời điểm đó, các nhà khoa học tại Oxford (Anh) đã sẵn sàng hành động. Bởi lẽ họ đã gây dựng và chuẩn bị từ nhiều năm trước đó việc sử dụng một nền tảng vắcxin có sẵn, an toàn và hiệu quả để đối phó với một đại dịch trong tương lai được giả định là bệnh X.
11 tháng sau, vắcxin được điều chế bởi Đại học Oxford và Công ty dược phẩm AstraZeneca đã trải qua các thử nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt và được Vương quốc Anh phê duyệt để đưa vào sử dụng. Gần đây, vắcxin này đã được Tổ chức Y tế thế giới cho phép phân phối toàn cầu.
Thông thường một vắcxin phải mất cả một thập kỷ để phát triển và triển khai. Tốc độ phát triển vắcxin Oxford/AstraZeneca và một số loại vắcxin phòng COVID-19 khác trong thời gian gần đây là một kỷ lục và là một thành tựu lớn của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Có được điều này, chúng ta ghi nhận nỗ lực toàn cầu với sự đồng lòng đóng góp của các bác sĩ, nhà nghiên cứu, nhân viên y tế tuyến đầu và sự đầu tư của các chính phủ.
Đại sứ Anh tại Việt Nam GARETH WARD
Không quốc gia nào an toàn...
Thách thức tiếp theo là đảm bảo rằng chúng ta có các chuỗi cung ứng và cơ sở hạ tầng đủ mạnh để phân phối và phục vụ nhu cầu tiêm chủng hàng loạt trên toàn cầu. Cần phải có sự hợp tác quốc tế trên quy mô chưa từng thấy để đảm bảo rằng các quốc gia có ít nguồn lực hơn không bị bỏ lại phía sau trong công cuộc tiêm chủng này. Đây không chỉ là điều đúng đắn cần làm mà còn rất quan trọng để ngăn chặn việc một quốc gia không được tiếp cận với vắcxin trở thành một điểm nóng có thể gây ra các đợt bùng phát hoặc đột biến của virus trong tương lai.
Trong đại dịch này, sẽ không có quốc gia nào được an toàn cho đến khi tất cả các quốc gia đều an toàn. Đây là lý do vì sao Vương quốc Anh là một trong những nhà tài trợ hàng đầu cho COVAX - cơ chế đa phương toàn cầu do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chủ trì nhằm giúp tất cả các quốc gia tiếp cận vắcxin COVID-19.
Việt Nam cũng đã sẵn sàng nhận những liều vắcxin Oxford/ AstraZeneca thông qua COVAX. Trong tuần qua, Việt Nam đã công bố danh sách các nhóm ưu tiên tiêm vắcxin và hiện đang nỗ lực với tốc độ ấn tượng để thực hiện kế hoạch tiêm chủng cho 80% dân số với nguồn vắcxin quốc tế và nội địa.
Dữ liệu ban đầu cho chúng ta thấy rằng vắcxin đang giúp đẩy lùi COVID-19. Tại Vương quốc Anh, hơn 17 triệu người đã nhận được ít nhất một liều vắcxin với kế hoạch tiêm chủng cho tất cả người lớn trước cuối tháng 7-2021. Số trường hợp mắc COVID-19 mới, phải nhập viện và tử vong do COVID-19 ở Anh đang giảm.
Vương quốc Anh đang ưu tiên những nhóm người lớn tuổi và dễ bị tổn thương về mặt sức khỏe, cùng với nhân viên y tế và nhân viên tuyến đầu. Tôi cảm thấy may mắn và phần nào nhẹ nhõm khi bố mẹ tôi cũng đã được tiêm liều vắcxin đầu tiên.
Mặc dù vắcxin sẽ là một phần quan trọng của chiến lược phục hồi toàn cầu sau COVID-19, khả năng chúng ta có thể loại bỏ hoàn toàn virus corona có lẽ sẽ không cao. Để duy trì hiệu quả của vắcxin, điều cần thiết là xác định và chia sẻ thông tin về các biến thể mới của virus càng sớm càng tốt.
Chúng tôi tin rằng việc chia sẻ dữ liệu một cách minh bạch sẽ thúc đẩy năng lực của thế giới trong việc cập nhật vắcxin để đáp ứng với các biến thể mới. Việt Nam cũng có vai trò của mình trong lĩnh vực này. Đơn vị nghiên cứu lâm sàng của Đại học Oxford (OUCRU) đang hợp tác với Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương và Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM trong việc giải trình tự gen.
Nhìn xa hơn, có một thực tế khó khăn là COVID-19 không phải là mối đe dọa duy nhất mà chúng ta đang phải đối mặt trong an ninh y tế toàn cầu. Các bệnh truyền từ động vật sang người chiếm 75% trong số các bệnh truyền nhiễm mới nổi và trong vòng hai thập kỷ qua, đã gây ra các đợt bùng phát như SARS, H1N1, MERS và Ebola. Vương quốc Anh cũng có các chương trình hợp tác hỗ trợ Việt Nam mở rộng việc giám sát mầm bệnh, đảm bảo chăn nuôi bền vững và ngăn chặn nạn buôn bán trái phép động vật hoang dã.
Việt Nam đã thể hiện một cách ấn tượng quá trình ngăn chặn COVID-19, giảm thiểu được tác động đến sức khỏe và sinh kế của người dân. Trong năm Tân Sửu, chúng ta có thể đảm bảo rằng việc tiêm phòng vắcxin sẽ góp phần đẩy lùi virus corona. Đồng hành cùng nhau trong quan hệ đối tác, Vương quốc Anh và Việt Nam có thể cùng đóng góp vào mục tiêu đảm bảo an ninh y tế toàn cầu, đổi mới sáng tạo và tăng trưởng bền vững.
Chuyên gia Hàn Quốc nhận định vaccine của hãng Pfizer/BioNTech hiệu quả 95% Một ủy ban chuyên gia của Hàn Quốc ngày 23/2 cho biết vaccine của công ty dược phẩm Mỹ Pfizer phối hợp với BioNTech của Đức sản xuất có hiệu quả hơn 95% trong việc phòng bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 và việc sử dụng vaccine này cho người trẻ tuổi không tạo ra vấn đề nào. Vaccine ngừa COVID-19 Pfizer/BioNTech....