Dùng thuốc tránh thai lâu dài có tốt?

Tôi năm nay 27 tuổi, đã có con gái 2 tuổi, đang kế hoach bằng phương pháp dùng thuốc tránh thai viên (28 viên – NEW CHOI).

Nhưng tôi nghe nói là dùng thuốc lâu dài không tốt, có thể sau này khó có con trở lại nên tôi rất lo sợ. Mà đặt vòng thì tôi không hợp, bây giờ tôi rất băn khoăn liệu có nên dùng nữa hay không? (L.T.T)

- Trả lời:

Mỗi viên thuốc tránh thai phối hợp chứa 1 loại estrogen và một loại progestin. Có ít nhất 7 loại progestin được dùng trong những công thức viên thuốc tránh thai khác nhau. Phần lớn vỉ thuốc chứa 21 viên, có kèm hoặc không kèm 7 viên không có hoạt tính (thường là giả dược).

Hiệu quả:

Tỉ lệ thất bại khi dùng tuyệt đối trong năm đầu tiên: 0,3% (3 người sẽ có thai trong mỗi 1000 phụ nữ uống thuốc viên tránh thai trong 1 năm đầu tiên) (bảng 12.3)

Tỉ lệ thất bại khi dùng tương đối trong năm đầu tiên: 8%

Cơ chế:

- Ức chế rụng trứng (90-95% thời gian). Cũng làm dày chất nhầy cổ tử cung do đó làm cản trở tinh trùng đi qua cổ tử cung để vào đường sinh dục trên. Nội mạc tử cung mỏng, không đồng bộ gây ức chế sự làm tổ. Tinh trùng di chuyển chậm lại.

Ưu điểm:

Giảm lượng máu mất và giảm tỉ lệ thiếu máu có thể làm giảm co thắt/đau bụng kinh và dễ dự đoán thời điểm có kinh hơn.

Loại bỏ được đau do rụng trứng (Mittelschmerz)

Có thể được dùng để tính thời gian và tần số của kinh nguyệt

Giảm nguy cơ xuất huyết nội do rụng trứng (đặc biệt quan trọng ở những phụ nữ dùng kháng đông hay tiền sử xuất huyết các tạng)

Điều hoà kinh nguyệt và cung cấp progestin cho những phụ nữ không rụng trứng/ hội chứng buồng trứng đa nang (giảm nguy cơ ung thư nội mạc tử cung)

Không gián đoạn lúc giao hợp, giao hợp thoải mái hơn

Giao hợp có thể thoải mái hơn do giảm nguy cơ có thai

Thuốc viên tránh thai phối hợp hàm lượng thấp làm giảm 50% nguy cơ ung thư buồng trứng cũng như là OCs hàm lượng cao [Ness-2000]. Những người dùng thuốc 5 năm giảm nguy cơ này 50% và dùng 10 năm sẽ giảm 80% nguy cơ ung thư này. Tác dụng bảo vệ kéo dài đến 30 năm kể từ lần dùng thuốc viên tránh thai cuối cùng. Cũng quan sát thấy giảm nguy cơ đáng kể ở những phụ nữ nguy cơ cao có mang gen đột biến BRCA.

Giảm nguy cơ ung thư nội mạc tử cung (30 g và thuốc viên tránh thai hàm lượng cao)

Những người dùng 1 năm có tác dụng giảm 20% nguy cơ, dùng 4 năm sẽ giảm 60% nguy cơ

Tác dụng bảo vệ kéo dài đến 30 năm kể từ lần dùng thuốc cuối cùng

Đặc biệt quan trọng cho những phụ nữ bị hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), béo phì và quanh tuổi mãn kinh

Giảm nguy cơ tử vong do ung thư đại trực tràng

Giảm nguy cơ nang hoàng thể và xuất huyết nang hoàng thể

Khối u vú: giảm 25% tất cả những bệnh lí lành tính tuyến vú (bao gồm u lành sợi tuyến vú)

Lưu ý: Nhiều triệu chứng người phụ nữ than phiền sau khi bắt đầu dùng thuốc (buồn nôn, nhức đầu, phù) xảy ra thường hơn trong những ngày người phụ nữ dùng viên giả dược. Các triệu chứng xảy ra chủ yếu trong những ngày dùng giả dược có thể là một chỉ định để mở rộng hay tiếp tục dùng thuốc viên tránh thai.

Ngoài ra:

Giảm nguy cơ thai ngoài tử cung và nguy cơ phải nhập viện vì viêm vùng chậu

Điều trị mụn trứng cá, rậm lông và những biểu hiện khác do tình trạng khác thừa/ nhạy cảm quá mức với androgen

Giảm triệu chứng vận mạch và tránh thai hiệu quả ở những phụ nữ quanh tuổi mãn kinh

Tăng tỉ trọng xương. Dùng thuốc viên tránh thai 35g estrogen cho những phụ nữ ở tuổi 40, giảm tỉ lệ gãy cổ xương đùi hậu mãn kinh. Thuốc viên tránh thai với hàm lượng 20-30 g EE là đủ có tác dụng này.

Khả năng có thai sau khi ngưng sử dụng:

Có thai trở lại ngay: trì hoãn sự rụng trứng 1-2 tuần. Hiếm khi, vô kinh sau dùng thuốc kéo dài trên 6 tháng. Vô kinh sau khi dùng thuốc viên tránh thai thường xảy ra hơn ở những phụ nữ có tiền sử chu kỳ kinh không đều.

Người phụ nữ nên bắt đầu một biện pháp tránh thai khác ngay sau khi ngưng thuốc viên tránh thai

Người phụ nữ nên biết rằng tính chất kinh nguyệt của họ trước khi bắt đầu uống thuốc viên tránh thai (chu kỳ, số ngày hành kinh, lượng máu mất, thống kinh) có khuynh hướng trở lại như cũ khi họ ngưng dùng thuốc viên tránh thai

Uống thuốc viên tránh thai trong 5-10 năm trước khi mang thai có thể thật sự bảo vệ người phụ nữ tránh khỏi một số nguyên nhân vô sinh như lạc nội mạc tử cung, ung thư nội mạc tử cung, u xơ tử cung, bệnh buồng trứng đa nang và ung thư buồng trứng.

Nhược điểm:

Ra huyết rỉ rả, đặc biệt trong vài chu kỳ đầu và với cách dùng không đúng

Có thể trễ kinh hoặc kinh ít, không có ý nghĩa lâm sàng nhưng có thể gây lo lắng

Vô kinh sau khi dùng thuốc viên tránh thai (kéo dài cho đến 6 tháng). Không thường gặp và thường ở những phụ nữ có tiền sử chu kỳ kinh không đều trước khi dùng thuốc viên tránh thai

Có thể giảm sự ham muốn tình dục và mất khoái cảm nhưng không thường xảy ra. Không rõ lí do. Ảnh hưởng của thuốc viên tránh thai lên sự khoái cảm thì không liên quan với testosterone

Thay đổi tâm trạng, trầm cảm, lo lắng, dễ kích thích, mệt mỏi có thể xuất hiện trong lúc dùng thuốc nhưng không thường gặp hơn so với dùng giả dược. Cần phải loại trừ những nguyên nhân khác trước khi kết luận do thuốc viên tránh thai.

Việc phải uống thuốc mỗi ngày có thể gây căng thẳng cho người phụ nữ

Gia tăng nguy cơ đối với ung thư cổ tử cung không thường gặp, ung thư tế bào tuyến là 60% nhưng cũng không đòi hỏi phải tầm soát nhiều hơn so với việc tầm soát bằng phết mỏng cổ tử cung như đã khuyến cáo.

Khối u tế bào gan: gia tăng nguy cơ ở những người sử dụng thuốc viên tránh thai. Không gia tăng nguy cơ ung thư gan, ngay cả trong dân số có tần suất viêm gan siêu vi B cao.

Khác:

Không bảo vệ chống lại bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả HIV.

Nguy cơ nhiễm HIV có thể gia tăng một ít

Không nên dùng với một số loại thuốc chống virus sao mã ngược

. Buồn nôn và nôn, đặc biệt trong vài chu kỳ đầu.

Căng hoặc đau vú

Nhức đầu: có thể gia tăng

Gia tăng giãn tĩnh mạch, nám da, sao mạch

Phải uống thuốc mỗi ngày là một khó khăn cho một số phụ nữ

Tăng cân không có sự khác biệt giữa nhóm dùng thuốc và nhóm dùng giả dược

Tôi xin cung cấp các thông tin cần thiết để chị đọc tìm hiểu thêm về thuốc. Tốt nhất, chị nên đến gặp các chuyên gia tư vần để có chọn lựa cho phù hợp.

Theo Th.S-BS Nguyễn Hồng Hoa
Giảng viên ĐH Y Dược TP.HCM

Tuổi trẻ