Đức mất vai trò lãnh đạo EU vì xung đột Nga-Ukraine?

Thu Hằng23:52 22/05/2022

Nước Đức đã nảy sinh vấn đề về uy tín kể từ khi bùng phát xung đột tại Ukraine, do quan hệ hợp tác với Moskva.

Điều này có thể tác động đến cán cân quyền lực bên trong EU.

Theo các nhà quan sát, phong cách do dự của Thủ tướng Olaf Scholz được coi là một điểm yếu. Ảnh: DW

Một năm trước, Thủ tướng Đức Angela Merkel chuẩn bị rời nhiệm sở sau 16 năm cầm quyền. Các nhà bình luận trên khắp thế giới một lần nữa ca ngợi bà là nhà lãnh đạo quan trọng nhất của EU. Rất ít người lên tiếng chỉ trích vai trò của bà trong việc ngăn cản Ukraine gia nhập NATO hoặc thúc đẩy đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 2 (Dòng chảy phương Bắc 2) từ Nga sang Đức bất chấp việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea.

Năm nay, khi Nga đưa quân vào Ukraine ngày 24/2, tân Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock nói: “Chúng ta thức dậy trong một thế giới khác”.

Chiến dịch quân sự của Nga không chỉ phá vỡ trật tự của châu Âu thời hậu Thế chiến mà còn khiến chính sách với nước Nga của Đức trở nên khó khăn hơn. Vào tháng 4, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã mời bà Merkel đến thị trấn Bucha, ngoại ô Kiev để tận mắt chứng kiến những hậu quả tàn khốc của chiến tranh.

Theo các nhà quan sát, phong cách do dự của Thủ tướng Olaf Scholz được coi là một điểm yếu. Ảnh: DW

Tác giả sách bán chạy nhất Ukraine, Andrey Kurkov gần đây nói với DW rằng ông nhận thấy sự gia tăng tâm lý chống Đức ở đất nước mình. Ông nói: “Khá công khai, bà Angela Merkel đang bị đổ lỗi cho những diễn biến mới nhất”.

Nhiều tiếng nói chỉ trích Đức khác cũng cất lên ở Ba Lan và các nước Baltic, nơi mọi người không chỉ chĩa mũi dùi vào bà Merkel mà còn cả thế hệ các chính trị gia Đức và chính sách “thay đổi thông qua thương mại” của họ đối với Nga. Cựu ngoại trưởng và tổng thống đương nhiệm của Đức, Frank-Walter Steinmeier, thừa nhận “những đánh giá sai lầm” đã khiến Đức mất rất nhiều uy tín. Tuy nhiên, đáng tiếc nhất là vai trò của cựu Thủ tướng Đảng Dân chủ Xã hội, Gerhard Schrder, người cho đến ngày nay vẫn từ chối tạo khoảng cách với Tổng thống Nga, Vladimir Putin.

Video đang HOT

Không có sự thay đổi mô hình thực sự?

Khi chiến tranh nổ ra, Thủ tướng Olaf Scholz tuyên bố về “Zeitenwende” – khái niệm chỉ sự thay đổi mô hình để nhấn mạnh rằng chính phủ Đức sẵn sàng hành động hỗ trợ Ukraine. Tuy nhiên, ông Scholz cũng cảnh báo về một cuộc chiến tranh thế giới thứ ba, và do dự cam kết giao vũ khí cho Kiev cũng như tẩy chay mạnh năng lượng Nga. Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki thậm chí còn cáo buộc ông Scholz ngăn chặn các biện pháp trừng phạt quyết liệt hơn của EU.

Một số loại đạn dược cuối cùng đã sẵn sàng cung cấp cho các xe tăng Gepard cũ mà Đức cam kết chuyển cho Ukraine.

Sau nhiều do dự, Đức đã quyết định chuyển xe tăng Gepard cho Ukraine. Ảnh: DW

Nhà khoa học chính trị Volker Weichsel, người đã nghiên cứu chính trị Đông Âu trong nhiều thập kỷ, cho biết sự kiềm chế của Thủ tướng Đức cũng không được đền đáp ở Nga. “Liên minh châu Âu kỳ vọng vào sự lãnh đạo mạnh mẽ của Đức. Nhưng trong cuộc khủng hoảng hiện nay, chính phủ Đức đã liên tục hành động rất chậm và chỉ để đáp lại sức ép từ bên ngoài”, ông Weichsel nhận xét.

Hôm 20/5, Đại sứ Ukraine tại Đức, Andrij Melnyk, nói với mạng truyền thông RND rằng ông tin là “Thủ tướng [Olaf Scholz] không muốn giao” vũ khí cho Ukraine. “Người ta có thể có ấn tượng rằng họ đang chờ một lệnh ngừng bắn. Sau đó, áp lực sẽ không còn ở Đức, và sau đó sẽ không cần phải đưa ra bất kỳ quyết định can đảm nào nữa”, Đại sứ Melnyk nghi ngờ.

Ai lãnh đạo châu Âu?

Nếu không phải là Đức, thì ai có thể dẫn đầu châu Âu? Các nhà bình luận chính trị đã lưu ý rằng trong tuần qua Tổng thống Ukraine, Zelenskyy mô tả cuộc trò chuyện qua điện thoại của ông với Olaf Scholz là “khá hữu ích” và ngược lại, cuộc điện thoại của ông với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron là “quan trọng và lâu dài” với trọng tâm rõ ràng là Ukraine muốn gia nhập EU càng nhanh càng tốt.

Tuy nhiên nhà khoa học chính trị Henning Hoff tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Đức chỉ ra rằng cũng có nhiều chỉ trích đối với các chính sách của ông Macron. Ông nói: “Cũng có rất nhiều sự không tin tưởng vào nước Pháp. Ông Macron đã khởi đầu một cuộc đối thoại chiến lược với ông Putin vào năm 2019 mà không cần tham vấn trước với các quốc gia Trung và Đông Âu.”

Ông Hoff cho rằng, nhìn chung chính sách của châu Âu về Nga “không thể để mặc hết cho Đức hay Pháp. Người dân Trung và Đông Âu, đặc biệt là các nước Baltic và Ba Lan, phải có tiếng nói của họ”.

Thủ tướng Pháp Macron và đồng cấp người Đức Scholz gặp nhau ở Berlin vào tháng 5/2022. Ảnh: DW

Đức có thể làm gì để lấy lại niềm tin?

Nhà khoa học chính trị Weichsel đưa ra ba đề xuất: “Hỗ trợ việc Ukraine nhanh chóng gia nhập EU, cung cấp hỗ trợ nhất quán cho lực lượng phòng thủ quân sự của Ukraine và hoàn thành quá trình xoay trục năng lượng nhanh chóng và thành công.”

Ông Weichsel tin rằng: “Những mất mát về uy tín trong những tuần qua sẽ nhanh chóng bị lãng quên nếu Đức chứng tỏ rằng họ có một hình mẫu bền vững cho tương lai.

Trong khi đó, chuyên gia Hoff cho rằng Đức cần phát triển một chính sách mới cho các nước láng giềng phía đông. Ông nói, “trước hết phải tập trung vào các nước láng giềng gần gũi của Đức và các đối tác EU / NATO… Tóm lại, Đức chỉ có thể lấy lại lòng tin nếu nước này định hình được các chính sách của mình về hợp tác với các đối tác châu Âu. “

Chân dung nữ Thủ tướng Pháp đầu tiên sau 30 năm

Bà Elisabeth Borne được đặt biệt danh là "bộ trưởng biến những cải cách bất khả thi thành điều có thể".

Bộ trưởng Lao động Elisabeth Borne. Ảnh: Getty Images

Tổng thống Emmanuel Macron ngày 17/5 đã bổ nhiệm Bộ trưởng Lao động Elisabeth Borne vào cương vị thủ tướng, đánh dấu lần đầu tiên trong 30 năm một người phụ nữ nắm giữ vị trí này trong nội các Pháp.

Trước đó cùng ngày, Thủ tướng Jean Castex đã nộp đơn từ chức, mở đường cho một cuộc cải tổ nội các sau khi Tổng thống Macron tái đắc cử hồi tháng 4.

Bà Borne (61 tuổi) sẽ là người phụ nữ đầu tiên được bổ nhiệm làm thủ tướng sau 30 năm, kể từ khi bà Edith Cresson đảm nhiệm chức vụ dưới nhiệm kỳ Tổng thống Francois Mitterrand vào đầu những năm 1990.

"Đã đến lúc phải có một người phụ nữ nắm giữ vị trí đó. Tôi biết bà Borne là một người có nhiều kinh nghiệm. Theo tôi đó là một lựa chọn rất tốt", bà Cresson chia sẻ trên kênh truyền hình BFM.

Trong phát ngôn đầu tiên kể từ khi thông tin bổ nhiệm được công bố, bà Borne bày tỏ: "Tôi muốn dành sự kiện này để nói với mọi cô gái rằng 'Hãy theo đuổi ước mơ!'. Không gì có thể ngăn cản cuộc chiến giành vị trí của phụ nữ trong xã hội của chúng ta".

Bộ trưởng Borne được biết đến là một người ủng hộ trung thành của Tổng thống Macron. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Macron, bà Borne đã đảm nhiệm 3 chức bộ trưởng quan trọng, gồm Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Môi trường và Bộ Lao động. Bà nổi tiếng khi triển khai được các chính sách khó khăn, bao gồm cả những cải cách đáng kể đối với hệ thống đường sắt nhà nước, vốn gây ra những cuộc đình công lớn nhất trong nhiều thập kỷ. Đồng minh của Tổng thống Macron, ông Christophe Castaner đã đặt biệt danh cho bà Borne là "bộ trưởng biến những cải cách bất khả thi thành điều có thể thực hiện được".

Trong thời gian làm Bộ trưởng Môi trường vào năm 2019, bà Borne đẩy mạnh các chính sách thân thiện với xe đạp. Sau đó, bà chuyển sang phụ trách Bộ Lao động và theo dõi các cuộc đàm phán với các công đoàn dẫn đến việc cắt giảm trợ cấp thất nghiệp đối với một số người tìm việc. Dưới thời của bà, tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức thấp nhất trong 15 năm và tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên xuống mức thấp nhất trong 40 năm.

Là một chính trị gia kín tiếng, bà Borne đã ghi dấu ấn với tư cách là một nhà đàm phán mạnh mẽ trước các tổ chức công đoàn trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Macron. Theo một nhân viên cấp dưới giấu tên, bà Borne "là một người nghiện công việc. Bà có thể làm việc xuyên đếm tới 3h sáng và 7h bắt đầu ngày làm việc mới như mọi người".

Với vị trí mới, bà Borne sẽ lãnh đạo chính phủ Pháp triển khai các vấn đề ưu tiên được đưa ra trong chiến dịch vận động tranh cử của Tổng thống Macron, bao gồm cải cách hưu trí và nhân rộng các chính sách chống biến đổi khí hậu.

Từ lâu phụ nữ đã không giành được nhiều quyền lợi trong nền chính trị Pháp. Họ chỉ được đảm bảo quyền bầu cử và đảm nhận chức vụ từ năm 1944, muộn hơn nhiều so với Đức và Mỹ. Mặc dù cuộc bầu cử tổng thống năm nay đánh dấu mốc trong lịch sử với số lượng ứng cử viên nữ ở vòng sơ bộ, khi có tới 4 trong tổng số 12 người tranh cử là phụ nữ, các câu hỏi liên quan đến quyền phụ nữ hầu như không được đề cập trong chiến dịch tranh cử.

Sau khi trở thành nữ thủ tướng đầu tiên cuả Pháp vào năm 1991, chưa đầy một năm, bà Edith Cresson đã phải nhường ghế cho một người đàn ông. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với báo Journal du Dimanche, bà Cresson (hiện đã 88 tuổi) lên tiếng chỉ trích những hành vi sai trái của giới tinh hoa chính trị Pháp và nói rằng nữ thủ tướng tiếp theo của nước sẽ cần "rất nhiều can đảm".

Pháp có nữ Thủ tướng mới Ngày 16/5, Điện Elysee thông báo, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã bổ nhiệm Bộ trưởng Lao động Elisabeth Borne làm tân Thủ tướng nước này, người phụ nữ đầu tiên nắm giữ cương vị thủ tướng kể từ năm 1992. Tân Thủ tướng Pháp Elisabeth Borne tại lễ nhậm chức ở Paris, ngày 16/5/2022. Ảnh: AFP/TTXVN Theo phóng viên TTXVN tại Paris,...