Du lịch trải nghiệm văn hóa bản địa

Nếu như những năm trước đây khi du lịch chưa được đưa vào Bình Liêu, có nhiều yếu tố bị xem là điểm yếu trong xây dựng và phát triển kinh tế của nhiều xã, thôn trên địa bàn huyện, thì nay lại được phát huy trở thành điểm mạnh du lịch.

Còn nhớ khoảng gần chục năm trước đây, khi tôi đến bản Phạt Chỉ (xã Đồng Văn) thì Phạt Chỉ là một trong những bản nghèo nhất trong tỉnh vì tỷ lệ hộ nghèo luôn là 100% trong nhiều năm.

Anh trưởng bản Phạt Chỉ khi ấy phàn nàn: “Bà con ở bản trồng lúa, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Ấy vậy nhưng khí hậu khắc nghiệt, hàng năm có tới 9 tháng sương mù, hạt lúa gặt về không có nắng để phơi và nảy mầm ngay trên sân phơi. Dê, bò người dân nuôi thì đau ốm, vì chúng ăn cỏ đọng sương cả ngày nên đau bụng chết”.

Du khách leo lên cột mốc 1327 ở khu vực bản Phạt Chỉ, xã Đồng Văn để thưởng ngoạn sương mù.

Du lịch vào Bình Liêu, Phạt Chỉ trở thành điểm thu hút khách du lịch đến với cột mốc 1327, nằm trên độ cao hơn 1.000m so với mực nước biển. Vậy là độ cao của núi đồi với những ngày đặc sương mù lại làm cho du khách thích thú, vì cảm tưởng như đang leo bậc thang lên cõi hư vô, chìm trong sương mù bao phủ. Nhiều du khách tỏ ra hào hứng, tự chụp cho mình bức ảnh mờ mờ trong sương.

Anh Trần Văn Độ, một du khách đến từ TP Hà Nội, cho hay: “Chúng tôi thích sương mù, nên hễ đến Bình Liêu là chúng tôi lại tìm đến cột mốc 1327 ở bản Phạt Chỉ để thưởng thức. Tâm lý của khách du lịch là tìm đến những nơi có phong cảnh lạ, những cái mà ở chỗ chúng tôi sinh sống không có”.

Du lịch đến với Phạt Chỉ đã góp phần hình thành, nâng cao ý thức phát triển kinh tế du lịch của người dân. Các hộ dân đã biết áp dụng kiến thức mới vào trồng trọt, chăn nuôi. Bà con chuyển sang trồng cỏ voi rồi cắt về cho súc vật ăn để chúng khỏi lang thang ăn cỏ trong sương muối. Nhiều hộ chuyển trồng lúa sang trồng củ cải, do đất tơi xốp, lại thường xuyên được giữ ẩm vì nhiều tháng có sương mù, nên củ cải thu hoạch được rất to, có thể đạt từ 0,5kg đến 2kg/củ. Các nông sản này cũng được phục vụ cho chính khách du lịch khi đến với Bình Liêu.

Ở Phạt Chỉ có mô hình homestay A Dào nằm ở trung tâm bản. Khách đến đây được thưởng thức những món ăn do chính người Dao chế biến, xem tận mắt cách tráng phở và xay thóc bằng cối xay đá của bà con. Điều nhiều du khách khó quên đó là thưởng thức món củ cải thái mỏng, phơi tai tái ngoài trời nắng trên mái ngói âm dương hoặc trên gác bếp rồi xào với thịt lợn bản. Nhiều khách ăn xong đều không quên mua về vài ba cân củ cải để làm quà. Vậy là với những ngôi nhà mái ngói âm dương, cối xay đá, sương mù… một thời gian khó thì nay lại góp phần tạo thành sản phẩm du lịch của xã, huyện.

Ruộng bậc thang xã Lục Hồn – Ảnh: Đỗ Phương

Ruộng bậc thang ở xã Lục Hồn một thời cũng được coi là điểm yếu trong phát triển kinh tế ở xã, rất khó đầu tư kênh mương cấp nước vì dốc và cao. Người dân xã Lục Hồn trồng lúa chỉ trông vào vụ mùa, còn các vụ khác do tưới tiêu kém, năng suất lúa thấp.

Nhưng hiện nay, Bình Liêu lại tự hào vì có hệ thống ruộng bậc thang nhiều mầu sắc, mà nổi bật ở xã Lục Hồn, được nhiều du khách đánh giá không thua kém những địa phương có ruộng bậc thang đẹp trong cả nước. Giờ đây, ruộng bậc thang tại xã Lục Hồn đã được công nhận là Di tích – danh thắng cấp tỉnh. Đây là cơ sở để huyện Bình Liêu giới thiệu những vốn văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào với đông đảo bạn bè, du khách bốn phương trong và ngoài tỉnh, đồng thời mở ra cơ hội trong việc khai thác tiềm năng du lịch phục vụ cho việc phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Du khách trải nghiệm mùa vàng tại bản Cao Thắng, xã Lục Hồn.

Trong Tuần Văn hóa – Du lịch Bình Liêu năm 2020 kéo dài từ đầu tháng 11 đến hết năm 2020, có nhiều hoạt động diễn ra tại xã Lục Hồn, trong đó có Hội Mùa vàng Bình Liêu, để giới thiệu tới du khách vẻ đẹp hùng vĩ của ruộng bậc thang Bình Liêu và những giá trị đặc sắc của cộng đồng dân tộc thiểu số trên địa bàn. Bên cạnh đó còn có chương trình Bay trên mùa vàng của các phi công CLB Dù lượn và diều bay động cơ Đông Bắc…

Nhiều xã ở Bình Liêu nay đã thành lập Đội bóng đá nữ Sán Chỉ. Khác với đá bóng ở các đô thị, chị em Sán Chỉ nơi đây mặc nguyên cả bộ quần áo dân tộc mình để đá bóng, tạo sự uyển chuyển nhiều mầu sắc trên sân. Như thế, ngay cả những bộ trang phục truyền thống của người dân mặc hàng ngày cũng được Bình Liêu biến thành thế mạnh để thu hút khách du lịch…