Dù chỉ trích, Trump nói vẫn cần cải thiện quan hệ với Trung Quốc
Tổng thống đắc cử Donald Trump nói Mỹ cần phải cải thiện quan hệ với Trung Quốc, nước bị ông chỉ trích về các chính sách kinh tế.
Tổng thống đắc cử Donald Trump tuyên bố phải cải thiện quan hệ Mỹ – Trung. Ảnh: Reuters.
“Một trong những mối quan hệ quan trọng nhất mà chúng ta phải cải thiện là với Trung Quốc. Nước này không có nền kinh tế thị trường. Họ chưa tuân thủ luật chơi, tôi biết bây giờ là lúc họ đang bắt đầu”, Trump nói trong cuộc mít tinh hôm qua ở bang Iowa, theo Reuters.
Mỹ và Trung Quốc được xem là hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Trump đã chỉ trích chính sách kinh tế của Trung Quốc và cho rằng nước này thất bại trong việc kiềm chế Triều Tiên.
Tổng thống đắc cử Mỹ cuối tuần trước gây ra phản đối ngoại giao từ phía Bắc Kinh sau khi điện đàm với nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn. Trung Quốc coi Đài Loan là phần lãnh thổ ly khai cần phải được thống nhất, kể cả dùng vũ lực nếu cần.
Đây là lần đầu tiên có liên lạc giữa một lãnh đạo Đài Loan với một tổng thống Mỹ đắc cử hoặc đương nhiệm từ khi cựu tổng thống Jimmy Carter thông qua chính sách “Một Trung Quốc” năm 1979, chỉ công nhận một chính quyền Bắc Kinh.
Trump vẫn giữ những chỉ trích về Bắc Kinh trong cuộc mít tinh, một phần của chuyến đi “cảm ơn” với các bang đã giúp ông chiến thắng trong cuộc đua với ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Hillary Clinton hồi tháng 11.
“Các bạn đã đánh cắp nhiều sở hữu trí tuệ, áp thuế không công bằng vào các công ty của chúng tôi, không giúp gì để ngăn chặn đe dọa từ Triều Tiên, tùy ý hạ giá tiền tệ, bán hàng phá giá. Nếu không như thế, các bạn đã rất tuyệt vời”, Trump nói.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Bộ Ngân sách Mỹ không xem Trung Quốc là nước thao túng tiền tệ. Tổ chức Thương mại Thế giới cho biết biểu thuế với hàng nhập khẩu của Trung Quốc thường cao hơn so với Mỹ.
Chính quyền Trump sẽ điều hành nước Mỹ sau lễ nhậm chức tổng thống vào 20/1 năm sau với hai nguyên tắc “mua hàng Mỹ, thuê người Mỹ”. Trong chiến dịch tranh cử, Trump liên tục khẳng định ông đã có kế hoạch ưu tiên lợi ích của nước Mỹ và người lao động Mỹ trên khắp thế giới.
Video đang HOT
Văn Việt
Theo VNE
Tranh cãi về cuộc điện đàm giữa Trump và lãnh đạo Đài Loan
Bản thân cuộc điện đàm giữa tổng thống đắc cử Mỹ và lãnh đạo Đài Loan không phải vấn đề mà việc biến nó thành chuyện của công chúng mới là căn nguyên gây ra rắc rối, chuyên gia nhận định.
Tổng thống đắc cử Donald Trump hôm 2/12 có cuộc điện đàm 10 phút với nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn. Ảnh: Wall Street Journal
Động cơ của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đằng sau cuộc điện đàm cùng lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn đến nay vẫn là điều bí ẩn. Một số thành viên đảng Cộng hòa đang ca ngợi hành động này như một bước đột phá mới mẻ, phá vỡ những nghi thức ngoại giao có từ thời tổng thống Mỹ Richard M. Nixon, đồng thời đặt nền móng cho một mối quan hệ "lành mạnh" hơn với Trung Quốc. Tuy nhiên, cũng có những ý kiến trái chiều cho rằng nước đi trên là một sai lầm, sẽ chỉ khiến quan hệ Mỹ - Trung rơi vào ảm đạm và Đài Loan ngày càng trở nên cô lập, theo New York Times.
Giới chuyên gia hiện bị chia rẽ giữa hai luồng ý kiến: Liệu cuộc điện đàm là khởi đầu cho một chính sách được ông Trump tính toán kỹ lưỡng hay đây chỉ là một hành động ngẫu hứng.
Ca tụng và chỉ trích
Hiện tại, các thông điệp mà tỷ phú Mỹ cũng như những người đại diện ông đưa ra tương đối nhiễu loạn. Phó tổng thống đắc cử Mỹ Mike Pence hôm 4/12 khẳng định mọi người đang suy diễn thái quá về cuộc điện đàm giữa ông Trump và bà Thái. Ông Trump chỉ đơn thuần nhận lời chúc mừng từ lãnh đạo Đài Loan.
Song một số cố vấn cho nhà tài phiệt New York trong quá trình chuyển giao quyền lực lại nói ông Trump biết chính xác mình đang làm gì.
Tổng thống đắc cử Mỹ, như thường lệ, không có bất kỳ động thái nào để xoa dịu căng thẳng bắt nguồn từ cuộc điện đàm gây tranh cãi. Một chuỗi các bình luận mang sắc thái chỉ trích ông đăng tải trên mạng xã hội Twitter hồi cuối tuần qua về chính sách thương mại và quân sự Trung Quốc tiếp tục làm dấy lên những phân vân trước câu hỏi liệu ông có thực sự muốn cải thiện quan hệ với Bắc Kinh hay không.
Những người trong bộ máy của ông Trump cho rằng việc mở một kênh đối thoại chính thức giữa Mỹ và Đài Loan là cách tốt nhất để gia tăng áp lực lên Trung Quốc. Các đảng viên Cộng hòa đang được cân nhắc cho những vị trí cấp cao thuộc chính quyền Donald Trump ca ngợi đây như một chiến lược khôn ngoan nhằm biến Đài Loan thành quân bài lợi thế trong cuộc chơi địa chính trị với Trung Quốc.
Trung Quốc vốn coi Đài Loan là một tỉnh ly khai và cần thống nhất, kể cả bằng vũ lực.
Trump là tổng thống Mỹ đầu tiên kể từ năm 1972 "mang đến cơ hội làm tươi mới lại mối quan hệ xuyên eo biển", Jon M. Huntsman Jr., người từng đảm nhận chức vụ đại sứ Mỹ tại Trung Quốc dưới thời Tổng thống Barack Obama, bình luận.
Huntsman cùng với John R. Bolton, cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc dưới thời tổng thống George W. Bush, hiện là hai ứng viên sáng giá cho vị trí ngoại trưởng Mỹ trong chính quyền Donald Trump.
Bản thân nhà tài phiệt New York cũng tỏ ra không quan tâm tới lời gợi ý rằng ông cần Trung Quốc chấp thuận nếu muốn nói chuyện với bà Thái.
"Trung Quốc có hỏi chúng ta về việc định giá thấp đồng tiền của họ (khiến các công ty Mỹ khó cạnh tranh hơn), đánh thuế nặng với sản phẩm của chúng ta tại nước họ (Mỹ không đánh thuế họ)" hay xây một khu phức hợp quân sự lớn giữa Biển Đông, Donald Trump viết trên Twitter cá nhân ngày 4/12. "Tôi không nghĩ vậy!".
Sau vài phản ứng ban đầu được đánh giá là khá nhẹ nhàng, Trung Quốc đang dần cho thấy một thái độ cứng rắn hơn trước phong cách ngoại giao có phần "phóng túng" của ông Trump, cây bút Mark Landler và Jane Perlez từ New York Times nhận định.
Trong một bài xã luận đăng trên trang nhất tờ People's Daily phiên bản nước ngoài, Trung Quốc cảnh báo "việc gây trở ngại cho mối quan hệ Mỹ - Trung cũng là gây trở ngại cho chính nước Mỹ" và rằng việc lợi dụng Đài Loan để thúc ép Trung Quốc "sẽ giảm thiểu đáng kể cơ hội hiện thực hóa mục tiêu biến nước Mỹ vĩ đại trở lại", câu khẩu hiệu quen thuộc ông Trump đưa ra suốt quá trình tranh cử.
Theo giới quan sát, bằng cách công kích chính sách thương mại và an ninh Trung Quốc, Trump dường như muốn tái khẳng định cam kết duy trì một lập trường cứng rắn hơn đối với Bắc Kinh trên nhiều lĩnh vực khác nhau, đồng thời dập tắt những hy vọng nhen nhóm ở Trung Quốc về việc nhà tài phiệt Mỹ sẽ rút lại những tuyên bố hùng hồn mà ông đưa ra suốt chiến dịch tranh cử tổng thống.
Các nhóm ủng hộ Đài Loan ở Mỹ trong khi đó khen ngợi cuộc điện đàm là một bước tiến nhằm tái cân bằng mối quan hệ ba bên giữa Washington, Bắc Kinh và Đài Bắc, song nhấn mạnh nó không nhất thiết phải kích động một cuộc đối đầu giữa Mỹ với Trung Quốc.
"Thật vô lý khi nhắc đến ý tưởng gây chiến với Trung Quốc để bảo vệ Đài Loan cũng như việc các nhà lãnh đạo của chúng ta không thể nói chuyện với nhau", Randall Schriver, giám đốc điều hành Dự án 2049, một viện chính sách ở Washington ủng hộ mối quan hệ gần gũi giữa Mỹ và Đài Loan, nhận xét.
Thế khó của Trung Quốc
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: Reuters
Các học giả về Trung Quốc khác cho hay họ nhìn thấy những giá trị nhất định trong mong muốn của ông Trump nhằm cân nhắc lại những giao thức ngoại giao cũ. Tuy nhiên, theo một số nhà phân tích, tổng thống đắc cử Mỹ không cần thiết phải tiếp tục làm gia tăng căng thẳng thông qua việc ca tụng cuộc điện đàm cũng như bảo vệ nó bằng hàng loạt dòng bình luận trên Twitter.
"Bản thân cuộc điện đàm không phải vấn đề mà việc biến nó thành chuyện của công chúng mới là vấn đề", Shelley Rigger, giáo sư khoa học chính trị chuyên nghiên cứu về Đài Loan tại Đại học Davidson, Mỹ, nhận định.
Theo Rigger, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chắc chắn sẽ bị đưa vào thế khó. Nếu phản ứng kém gay gắt, ông có thể phải đối mặt với làn sóng phản đối từ trong nước, nhưng nếu làm quá căng, ông lại đối diện nguy cơ đẩy mối quan hệ Mỹ - Trung rơi xuống hố sâu khó lòng cứu vãn. Phản ứng ban đầu từ chính quyền Trung Quốc trước cuộc điện đàm đã phải hứng chịu nhiều ý kiến chỉ trích trên các trang mạng xã hội ở nước này vì không đủ quyết liệt.
Bình luận về cuộc điện đàm, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hôm 3/12 né tránh đổ lỗi cho ông Trump, nhấn mạnh đây là "thủ đoạn thấp hèn" của Đài Loan. Chuyên gia coi đây như một động thái nhằm xoa dịu căng thẳng. Song, những dòng tweet ông Trump đăng tải cuối tuần qua đã một lần nữa khiến áp lực đè nặng lên giới lãnh đạo Trung Quốc.
Theo James E. Fanell, cựu giám đốc phụ trách tình báo và thông tin cho Hạm đội Thái Bình Dương, Mỹ, hành động và lời nói của ông Trump vừa "khiến Bắc Kinh nổi giận" vừa như lời nhắc nhở các quốc gia ở châu Á - Thái Bình Dương rằng "chính quyền Mỹ mới sẽ không bị ràng buộc bởi quá khứ".
Vũ Hoàng
Theo VNE
Nhà Trắng trấn an Trung Quốc về cuộc điện đàm của Trump với Đài Loan Nhà Trắng tuyên bố tôn trọng chính sách "Một Trung Quốc" sau cuộc điện đàm gây tranh cãi giữa tổng thống đắc cử Donald Trump và lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn. Tổng thống đắc cử Donald Trump và lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn. Ảnh: Hong Kong Free Press Phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest hôm qua cho biết...