Dự án lọc dầu hết hấp dẫn?

Mai Hoàng Minh14:35 09/11/2015

Theo Ban chỉ đạo Nhà nước các dự án trọng điểm về dầu khí, Tập đoàn Dầu khí quốc gia Qatar (Qatar Petroleum – QP) đã thông báo ý định rút khỏi dự án Liên hợp Lọc hóa dầu Long Sơn quy mô 4,5 tỷ USD tại Bà Rịa – Vũng Tàu.

Lý do được Tổng giám đốc QP đưa ra khi rút khỏi liên danh nhà đầu tư dự án là nhằm định hướng, tái cơ cấu và thay đổi chiến lược QP.

Hiện các thành viên còn lại của liên danh nhà đầu tư như Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) và Công ty SCG Chemicals (Thái Lan) đang đàm phán với QP về điều khoản chuyển nhượng phần vốn của QP trong Liên hợp Lọc hóa dầu Long Sơn. Phát sinh đi kèm khi QP rút khỏi liên danh nhà đầu tư là việc duy trì thỏa thuận cung cấp nguyên liệu propan và naphtha với Công ty Kinh doanh dầu mỏ quốc tế Qatar (Tasweeq). Bộ Công Thương đã yêu cầu PVN và SCG nghiên cứu phương án dự phòng về cung cấp nguyên liệu trong trường hợp đàm phán cung cấp nguyên liệu với Tasweeq không thành.

Việc QP quyết định rút khỏi Liên hợp Lọc hóa dầu Long Sơn để lại nỗi lo cho nhiều dự án lọc hóa dầu tỷ đô khác, như Tổ hợp dự án Lọc hóa dầu Nhơn Hội có tổng mức đầu tư dự kiến 22 tỷ USD; dự án Nhà máy Lọc dầu Vũng Rô vốn đầu tư 3,2 tỷ USD; dự án Nhà máy Lọc dầu Nam Vân Phong vốn đầu tư 8 tỷ USD… Thực tế tiến độ triển khai các siêu dự án lọc dầu này đang rất ì ạch. Liệu có hay không các cuộc tháo chạy tiếp theo của các nhà đầu tư khỏi các siêu dự án lọc dầu này, khi họ nhận ra các lợi thế cạnh tranh đang mất dần và ưu đãi đầu tư không còn đủ sức hấp dẫn?

Có một thực tế, ngoại trừ Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, các siêu dự án lọc dầu còn lại trên cả nước đều phải trông chờ vào nguồn nguyên liệu, dầu thô nhập khẩu từ Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latin để vận hành. Đây là bất lợi lớn vì giá các sản phẩm lọc hóa dầu tại Việt Nam phải gánh thêm chi phí vận chuyển nguyên liệu nhập khẩu.

Lý do thứ hai khiến nhà đầu tư có thể rút lui khỏi các dự án lọc dầu trong nước là không phải dự án nào cũng được hưởng mức ưu đãi cao nhất như Chính phủ đã dành cho siêu dự án Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn và dự án Nhà máy Lọc dầu Dung Quất. Trong báo cáo đánh giá tác động của Tổ hợp Lọc hóa dầu Nhơn Hội, Bộ Công Thương đã thẳng thắn cho rằng với 2 dự án lọc hóa dầu Dung Quất và Nghi Sơn, Việt Nam đã cơ bản chủ động được nguồn cung xăng dầu, đáp ứng 60-70% nhu cầu trong nước, vì vậy không bắt buộc phải xây thêm các nhà máy lọc dầu mới.

Bộ này cũng cho rằng các dự án nhà máy lọc dầu đầu tư sau sẽ không được hưởng các chính sách ưu đãi như các dự án nhà máy lọc dầu đã hoạt động và đang triển khai xây dựng, do Việt Nam đã hội nhập sâu rộng, các hàng rào thuế quan dần được xóa bỏ. Vì vậy, nhiều ưu đãi được Tập đoàn Dầu khí quốc gia Thái Lan (PTT), Công ty Saudi Aramco đưa ra trong đề xuất đầu tư siêu dự án lọc hóa dầu Nhơn Hội (như miễn tiền thuê đất trong 70 năm; ưu đãi thuế nhập khẩu sản phẩm; được bù giá khi có sự thay đổi; được hưởng thuế thu nhập DN 10% trong 30 năm, trong đó 13 năm đầu miễn thuế, miễn thuế xuất khẩu cho tất cả sản phẩm xuất khẩu của dự án…) đã được cân nhắc rất kỹ, thậm chí một số đề xuất ưu đãi đã bị từ chối.

Lý do thứ ba khiến các nhà đầu tư phải cân nhắc kỹ sau khi đề xuất đầu tư các dự án lọc dầu tỷ USD tại Việt Nam, là theo quy hoạch phát triển ngành dầu khí giai đoạn đến năm 2015 và định hướng đến 2025, dự báo nhu cầu các sản phẩm xăng dầu trong nước vào năm 2025 khoảng 41 triệu tấn. Và sau khi Chính phủ đồng ý bổ sung Tổ hợp Lọc hóa dầu Nhơn Hội vào quy hoạch (tháng 12-2014), nguồn cung xăng dầu trong nước dự báo đạt 52 triệu tấn/năm, dư thừa khoảng 11 triệu tấn xăng dầu.

Nếu các dự án nhà máy lọc dầu trong nước đang vận hành mở rộng trong giai đoạn 2020-2030, lượng xăng dầu dư thừa sẽ tăng lên và xuất hiện sự cạnh tranh gay gắt giữa các dự án lọc hóa dầu trong nước. Thời gian qua, để đưa Tổ hợp Lọc hóa dầu Nhơn Hội vào quy hoạch, Bộ Công Thương đã đề xuất Chính phủ loại bỏ khỏi quy hoạch dự án Nhà máy Lọc dầu Cần Thơ, giãn tiến độ hoàn thành Nhà máy Lọc dầu Long Sơn sang sau năm 2025. Điều này cho thấy dư địa phát triển các dự án nhà máy lọc dầu tỷ USD trong thời gian tới không hề dễ dàng.

Video đang HOT

Thi công lắp đặt Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn.

Một áp lực khác là xu thế hội nhập sẽ làm các dự án lọc hóa dầu trong nước buộc phải cạnh tranh với xăng dầu nhập khẩu đến từ các nước ASEAN. Mới đây, PVN đã có văn bản gửi các bộ, ngành liên quan về tác động chính sách thuế nhập khẩu xăng dầu với sản phẩm của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất. Trong đó, PVN cho biết lượng xăng dầu tồn dư của nhà máy trong tháng 12-2015 khoảng 100.000-110.000m3.

Các sản phẩm hóa dầu của nhà máy như chất dẻo, nhựa PP cũng gặp khó khi chênh lệch giữa thuế nhập nhẩu và thuế nhập khẩu ưu đãi tăng lên 3% vào năm 2016. Đặc biệt, kể từ 1-1-2016, nhiều khách hàng đang tiêu thụ sản phẩm xăng dầu của nhà máy có khả năng chuyển sang nhập khẩu xăng dầu từ các nước ASEAN khi thuế nhập khẩu nhiều sản phẩm xăng dầu về 0%. Sức ép từ xăng dầu nhập khẩu thời gian tới cũng sẽ là lý do khiến nhà đầu tư phải cân nhắc tiếp tục đầu tư hay rút lui khỏi các dự án lọc dầu tỷ USD trong thời gian tới.

Theo_NDH

PVN muốn ép doanh nghiệp mua xăng dầu nội địa

Lo ngại dư thừa xăng dầu khi Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn và Dung Quất hoạt động hết công suất, Tập đoàn dầu khí VN (PVN) vừa có đề nghị Thủ tướng Chính phủ có biện pháp hạn chế nhập khẩu xăng dầu, buộc các doanh nghiệp phải sử dụng sản phẩm của hai nhà máy lọc dầu này.

Nhà máy lọc dầu Dung Quất - Ảnh: Đào Ngọc Thạch

"Việc thực hiện bao tiêu sản phẩm cho lọc dầu Nghi Sơn là khó khăn rất lớn đối với PVN", PVN đã nêu lên như vậy trong văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ. Sở dĩ, PVN phải "cầu cứu" lên tận Thủ tướng vì theo thỏa thuận bảo lãnh và cam kết của Chính phủ đối với Dự án lọc hóa dầu Nghi Sơn, PVN có nghĩa vụ phải bao tiêu toàn bộ sản phẩm xăng, dầu và LPG của nhà máy này.

Không cạnh tranh được...

Ảnh hưởng đến người tiêu dùng

Đáng ra chúng ta cần cân nhắc khi bao tiêu sản phẩm cho dự án lọc hóa dầu Nghi Sơn. Việc bao tiêu sản phẩm có thể gây ra nhiều khó khăn khi giá bán của họ có thể không rẻ hơn giá nhập khẩu.

Khi đã ký thỏa thuận bao tiêu sản phẩm, chúng ta không thể không thực hiện được vì nếu không sẽ mất uy tín, chưa kể còn nhiều vấn đề phức tạp khác. Nhưng khi ký cam kết không tính đến hiệu quả kinh tế trong trung và dài hạn, sẽ gây ra hệ lụy cho hoạt động kinh doanh xăng dầu, ảnh hưởng đến người tiêu dùng.

TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế

PVN tính toán, khi Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn (Thanh Hóa) vận hành thương mại vào năm 2017 và đạt công suất tối đa vào năm 2018 thì tổng nguồn cung xăng dầu cho thị trường VN đạt khoảng 18,1 triệu m3. Trong khi đó, nhu cầu thị trường nội địa với xăng, dầu diesel và xăng Jet A1 vào năm 2018 chỉ khoảng 17,3 triệu m3. Như vậy tổng cung sẽ vượt cầu khoảng 821.000 m3, riêng sản phẩm dầu diesel sẽ dư khoảng 849.000 m3. Còn sản phẩm xăng các loại và Jet A1 đã cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu.

Tình hình này khiến PVN cho rằng việc thực hiện bao tiêu sản phẩm cho lọc dầu Nghi Sơn là "khó khăn rất lớn đối với PVN", nhất là khi giá bán sản phẩm của lọc dầu Nghi Sơn sẽ cao hơn đối với xăng dầu nhập khẩu nếu áp dụng mức thuế suất ưu đãi đặc biệt theo các hiệp định thương mại tự do. Khi đó, việc tiêu thụ sản phẩm của lọc dầu Nghi Sơn sẽ rất khó khăn do không cạnh tranh được với xăng dầu nhập khẩu ngay trên thị trường VN.

"Nếu Chính phủ không kiểm soát chặt chẽ lượng xăng dầu nhập khẩu, không có các thay đổi về cơ chế, chính sách trong kinh doanh xăng dầu thì việc tiêu thụ sản phẩm bao tiêu sẽ gặp rất nhiều khó khăn và rủi ro rất lớn" - PVN trình bày.

Vì vậy, PVN kiến nghị trên cơ sở cân đối cung cầu, chỉ cấp quota nhập khẩu sau khi cân đối đảm bảo tiêu thụ toàn bộ sản phẩm của các nhà máy lọc dầu trong nước như Nghi Sơn và Dung Quất để đảm bảo cho các nhà máy lọc dầu này được tiêu thụ an toàn, hiệu quả toàn bộ sản phẩm, phát huy hiệu quả đầu tư của dự án, đảm bảo an ninh năng lượng.

... nên "ép" doanh nghiệp !?

Bình luận về đề xuất này, TS Lê Đăng Doanh cho rằng "sẽ khó thực hiện". Bởi vì theo ông Doanh, các hiệp định thương mại tự do VN đã ký kết về nguyên tắc đều có quy định việc cạnh tranh bình đẳng và không có đặc quyền đặc lợi. "Nếu đề xuất này được chấp thuận, đến khi các hiệp định thương mại tự do có hiệu lực, những quy định đó chắc chắn bị kiện cáo vì đó là cạnh tranh không bình đẳng. Tốt nhất là lọc dầu Dung Quất, Nghi Sơn phải giảm giá thành để cạnh tranh được với sản phẩm nhập khẩu" - TS Lê Đăng Doanh nói.

TS Đỗ Đức Định, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Phi và Trung Đông, cho rằng: Không nên quy định doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu phải mua xăng dầu sản xuất trong nước trước rồi mới được nhập khẩu. PVN bao tiêu toàn bộ sản phẩm của Dự án lọc hóa dầu Nghi Sơn, lọc dầu Dung Quất cũng do PVN đầu tư, như vậy có thể nảy sinh vấn đề độc quyền trong việc cung cấp các sản phẩm hóa dầu.

GS-TS Đặng Đình Đào, Đại học Kinh tế quốc dân, lưu ý: "Kinh doanh theo cơ chế thị trường cần tính đến lỗ lãi của DN, đó là ưu tiên hàng đầu. Ngoài ra, cần tính mức chênh lệch giữa giá xăng dầu sản xuất trong nước và giá nhập khẩu. Nếu giá bán trong nước cao hơn giá nhập khẩu, việc ép DN trong nước phải mua xăng dầu trong nước, người tiêu dùng không được hưởng lợi gì cả do phải sử dụng xăng dầu với giá cao hơn".

"DN sản xuất xăng dầu trong nước phải tìm cách giảm giá thành để cạnh tranh được với xăng dầu nhập khẩu, chứ không phải là buộc DN trong nước phải sử dụng sản phẩm của mình" - GS-TS Đặng Đình Đào nhấn mạnh.

TS Đỗ Đức Định khẳng định: "Nhất định phải có cạnh tranh trên thị trường xăng dầu, đồng thời có biện pháp khuyến khích tiêu thụ sản phẩm trong nước bằng cách giảm giá thành, chứ không phải tạo lập sự độc quyền".

Dự án liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn được đầu tư bởi PVN: 25,1%, Công ty dầu khí quốc tế Kuwait (KPI/KPE) 35,1%, Công ty Idemitsu Kosan Nhật Bản (IKC) 35,1%, Công ty hóa chất Mitsui Nhật Bản (MCI) 4,7%. Đại diện bởi Công ty TNHH lọc hóa dầu Nghi Sơn (NSRP).

Tổng mức đầu tư dự án khoảng 9 tỉ USD, công suất 10 triệu tấn/năm, dầu thô chế biến được nhập khẩu từ Kuwait. Sản phẩm của nhà máy gồm khí hóa lỏng LPG, xăng (RON 92, 95), dầu diesel (cao cấp, thường), dầu hỏa/nhiên liệu phản lực, nhựa polypropylene, para-xylene, benzene và lưu huỳnh. Dự án khởi công vào ngày 23-10-2013, dự kiến hoàn thành xây dựng vào năm 2017.

Theo Phạm Hà Nam - Hà Anh (Thanh Niên)

Theo_Người lao động

Sẽ có khoảng 30.000 lao động làm việc tại công trường Lọc hoá dầu Nghi Sơn Trên công trường Dự án Liên hợp Lọc hoá dầu Nghi Sơn (NSRP) có khoảng 22.000 lao động đang làm việc. Vào quãng thời gian này năm sau, Dự án sẽ đạt số lượng người làm việc trên công trường cao nhất, với khoảng 30.000 lao động. Các thiết bị đang được lắp đặt tại công trường Liên hợp lọc hoá dầu Nghi...