Dự án điện hạt nhân: ‘Không thể để người dân chờ 13 năm trời, giờ lại tiếp tục chờ’

Đó là ý kiến của nhiều người dân nơi có quy hoạch dự án nhà máy điện hạt nhân 1 (thôn Vĩnh Trường, xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam) và nơi có quy hoạch dự án nhà máy điện hạt nhân 2 (thôn Thái An, xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải, Ninh Thuận).

Thôn Vĩnh Trường nơi quy hoạch điện hạt nhân 1 ở Ninh Thuận – Ảnh: DUY NGỌC

Trên con đường dẫn về thôn Vĩnh Trường ngày 4-6, chúng tôi chứng kiến lớp nhựa đường bong tróc, lởm chởm ổ gà. Ven đường một số trại tôm bỏ không, cỏ mọc um tùm, ao tôm cũ nham nhở.

Không thể chờ mãi…

Điều dễ nhận thấy trong thôn là hàng trăm nhà dân đang xuống cấp, cũ kỹ nhưng không được sửa sang. Cạnh đó có nhiều căn nhà bỏ hoang, lụp xụp lúc ẩn, lúc hiện trong những bụi cây dại cao cả mét.

Đang loay hoay dọn vệ sinh cho đìa tôm, ông Nguyễn Văn Luận (53 tuổi) cho biết khi dự án điện hạt nhận được quy hoạch, ông và nhiều người dân trong thôn đồng thuận, chuẩn bị dời chỗ ở sang nơi khác. Tuy nhiên, chờ mãi suốt nhiều năm không thấy dự án triển khai.

Đìa tôm 8000m ² của ông giờ vẫn giữ nguyên hiện trạng, không dám đầu tư, chỉ nuôi cầm chừng để duy trì cuộc sống cho gia đình 6 miệng ăn.

“Không thể để người dân chờ 13 năm trời, giờ lại tiếp tục chờ” – ông Luận nói.

Bên bờ đìa tôm gần đó, ông Nguyễn Văn Niển (71 tuổi) trầm ngâm kể ngày trước các loại hải sản như cá mú, tôm, ốc… ở đây rất nhiều. Mỗi ngày chỉ cần ra biển là người dân có ngay vài trăm ngàn để trang trải cuộc sống.

Khi dự án điện hạt nhân rục rịch đưa các loại máy móc hiện đại vào thăm dò địa chất, nổ mìn… các loại hải sản dần thưa thớt. Đời sống người dân khó khăn nhiều hơn.

Ông Nguyễn Thành Du, trưởng thôn Vĩnh Trường, cho biết năm 2008, khi nghe dự án điện hạt nhân sẽ triển khai tại thôn, 100% nhân dân đều đồng tình, ủng hộ Đảng, Nhà nước. Sau đó dự án cứ kéo dài mãi đến nay vẫn chưa thực hiện nhưng không có chính sách hỗ trợ khiến nhiều gia đình lâm vào cảnh khốn khó.

Chỉ tay về những ngôi nhà lụp xụp, ông Du bộc bạch do vướng quy hoạch nên người dân ở đây không dám cơi nới nhà cửa, đất đai không thể sang nhượng hay tặng cho được, hạ tầng như đường xá, trường học… ngày càng xuống cấp.

Ngày trước đất đai ở thôn có thể trồng các loại hoa màu (dưa, đậu phộng, bắp/ngô… ), nhưng từ ngày có quyết định quy hoạch làm điện hạt nhân phải ngưng sản xuất, đất đai bỏ hoang, bà con mất hết nguồn thu nhập.

Thay mặt khoảng 250 hộ với hơn 1.000 khẩu, ông Du khẩn thiết kiến nghị Chính phủ, các bộ ngành trung ương sớm có thông báo rõ ràng vấn đề quy hoạch điện hạt nhân để hồi sinh vùng đất hơn 13 năm chờ đợi mỏi mòn.

Tại thôn Vĩnh Trường có nhiều trại nuôi tôm, ốc nằm trong diện thu hồi phục vụ cho làm điện hạt nhân, nhiều người dân đang lo lắng nếu về tái định cư mới họ không biết làm gì – Ảnh: DUY NGỌC

Cùng chung cảnh ngộ với thôn Vĩnh Trường, nhiều năm qua cuộc sống của hơn 800 hộ dân với hơn 2.500 nhân khẩu ở thôn Thái An (vùng dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2) cũng bị đảo lộn vì không thể giao dịch được bất cứ thủ tục gì từ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chuyển nhượng, thừa kế, chuyển mục đích, đăng ký thế chấp vay vốn…

Cần sớm có chính sách hỗ trợ người dân

Ông Trần Quốc Nam – chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận – cho biết từ khi Quốc hội bấm nút triển khai dự án điện hạt nhân, nhân dân ở 2 vùng dự án đồng tình, ủng hộ, sẵn sàng hy sinh lợi ích vì nguồn điện quốc gia.

Năm 2016 Quốc hộ có chủ trương dừng dự án nhân, người dân cũng đồng ý và chờ chủ trương mới. Tuy nhiên, hơn chục năm qua, cơ sở vật chất ở hai vùng quy hoạch không được đầu tư, đời sống của nhân dân gặp nhiều khó khăn.

“Tỉnh mong muốn bộ, ngành trung ương tham mưu với Thủ tướng Chính phủ nếu không làm dự án điện hạt nhân nữa, thì sớm trả lại diện tích của 2 dự án cho tỉnh để triển khai các hoạt động phát triển kinh tế – xã hội” – ông Nam đề đạt.

Trước đó, ngày 12-4, đoàn công tác Quốc hội do ông Nguyễn Đức Hải – phó chủ tịch Quốc hội – làm trưởng đoàn đã khảo sát thực tế tại khu vực dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, xã Phước Dinh (huyện Thuận Nam).

Sau khi lắng nghe cử tri phản ảnh tâm tư, nguyện vọng, đoàn công tác ghi nhận, tổng hợp các ý kiến của cử tri trình lên Quốc hội để sớm có những chính sách cụ thể hỗ trợ bà con.