Động đất chưa từng thấy tại thủy điện Sông Tranh 2

Người dân sống xung quanh khu vực thủy điện Sông Tranh 2 (H.Bắc Trà My, Quảng Nam) lại một phen tháo chạy vào tối 3.9, khi một trận động đất mạnh 4,2 độ Richter (tương đương trên cấp 6 theo thang MSK-64) xảy ra.

Trong khi đoàn công tác của UBND H.Bắc Trà My đang dự họp tại Hà Nội với các bên liên quan về kết quả chống thấm và kết luận an toàn đập thủy điện Sông Tranh 2 thì tại khu vực xung quanh thân đập này lại xảy ra hiện tượng động đất. Ngày 4.9, Trung tâm báo tin động đất và cảnh báo sóng thần cho biết, trận động đất mạnh 4,2 độ Richter, độ sâu chấn tiêu khoảng 7,3 km, trong khu vực địa phận H.Bắc Trà My.

Cuối tháng 8, đập thủy điện Sông Tranh 2 đã được khắc phục sự cố rò rỉ – Ảnh: Hoàng Sơn

Hàng loạt rung chấn rất mạnh

Ông Hồ Văn Lợi, Chủ tịch UBND xã Trà Đốc (H.Bắc Trà My) vẫn chưa hết bàng hoàng khi cho Thanh Niên biết, đến khuya 3.9, khu vực xung quanh thủy điện Sông Tranh 2 vẫn xảy ra hàng loạt rung chấn rất mạnh khiến người dân không dám ở trong nhà. “Tôi và gia đình sống trong nhà sàn nên cảm nhận rất rõ các rung lắc từ trận động đất này. Mọi thứ trong nhà như mái tôn, đòn tay, bàn ghế đều rung lên, đồ đạc trên tường rơi xuống sàn nhà”, ông Lợi nói. “Khoảng 6 ngày trở lại đây động đất liên tục xảy ra với cường độ nhẹ. Đỉnh điểm bắt đầu từ 19 giờ tối 3.9 với hàng loạt rung chấn cường độ rất mạnh”, ông Lợi cho biết thêm.

Nếu lũ lên 3-4 mét thì nguy cơ vỡ đập là rất lớn. Khi có mưa bão, chính quyền địa phương phải lên ngay hồ chứa để cùng BQL đập Sông Tranh 2 theo dõi mực nước. Nếu trong ngày, tốc độ nước lên nhanh từ 3 – 4 mét thì ngay lập tức phía hạ lưu phải sơ tán

GS Vũ Trọng Hồng, Chủ tịch Hội Thủy lợi VN

Ông Đặng Phong, Chủ tịch UBND H.Bắc Trà My, xác nhận: “Những ngày gần đây, xung quanh hồ thủy điện Sông Tranh 2 có nhiều rung chấn. Tuy nhiên, đến tối qua 3.9, trên toàn huyện có rung chấn không những mạnh nhất từ trước đến nay mà còn xảy ra trên diện rộng”. Ông Phong kể, mặc dù nhà ông ở tại thị trấn Trà My cách khu vực thủy điện Sông Tranh 2 khoảng 7 km nhưng ông vẫn không dám ở trong nhà vì rung chấn quá mạnh.

Theo người dân, trận động đất này cũng làm rung chấn đến tận huyện Quế Sơn. Ông Nguyễn Sự, một người dân ở thôn Hòa Mỹ Tây, xã Quế Xuân 2 (H.Quế Sơn, Quảng Nam) cho biết: Vào khoảng 21 giờ ngày 3.9 khi đang ngồi xem ti vi ông nghe nhiều rung chấn trong lòng đất, các đồ vật trong nhà như chao đảo. Nhiều người dân trong xã cũng xác nhận giống như ông Sự.

Chưa thể an tâm trước mùa mưa

GS Vũ Trọng Hồng, Chủ tịch Hội Thủy lợi VN, phân tích: “Quảng Nam đã bắt đầu mùa mưa lại kèm theo những trận động đất lớn quanh thân đập Sông Tranh 2 nên cần đề phòng. Bởi vai phải thân đập (nhìn từ thượng lưu) đã bị “há”. Trong khi đó, việc khắc phục chỉ mới dừng lại ở việc dán ở 10 khe nhiệt mặt thượng lưu, còn toàn đập thì chưa. Thế nên khi có lũ lớn kèm theo động đất sẽ rất nguy hiểm”.

GS Hồng khuyến cáo, điều quan trọng nhất là tiếp tục theo dõi các vết nứt trên thân đập xem có hiện tượng như thế nào. Thứ hai, mùa mưa bão đã đến, khi lũ về cần theo dõi tốc độ lũ lên nhanh hay chậm để có phương án. “Trong một ngày lũ lên nửa mét thì không sao nhưng nếu lũ lên 3-4 mét thì nguy cơ vỡ đập là rất lớn. Khi có mưa bão, chính quyền địa phương phải lên ngay hồ chứa để cùng BQL đập Sông Tranh 2 theo dõi mực nước. Nếu trong ngày, tốc độ nước lên nhanh từ 3 – 4 mét thì ngay lập tức phía hạ lưu phải sơ tán”, ông Hồng nhấn mạnh.

Chiều 4.9, Ban Chỉ huy phòng chống lụt bão (BCH PCLB) tỉnh đã có công văn đề nghị Viện Vật lý địa cầu sớm kiểm tra, xác định cường độ động đất vừa xảy ra trên khu vực hồ thủy điện Sông Tranh 2, thông tin kịp thời cho UBND tỉnh và BCH PCLB biết để kịp thời chỉ đạo các biện pháp ứng phó, khắc phục. Công văn cũng nêu rõ, BQL dự án Thủy điện 3 cần kịp thời báo cáo UBND tỉnh, BCH PCLB về tình hình an toàn đập thủy điện Sông Tranh 2 do ảnh hưởng của trận động đất trên.

Bảo vệ đập

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam vừa phê duyệt phương án bảo vệ đập thủy điện Sông Tranh 2 do Công ty thủy điện Sông Tranh (đóng tại H.Bắc Trà My) lập, và giao công ty này tổ chức thực hiện, đảm bảo an toàn tuyệt đối đập cùng với vùng phụ cận bảo vệ đập.

Trước đó, Công ty thủy điện Sông Tranh 2 cũng đã lập 3 trạm thủy văn, đo lượng mưa tại khu vực đầu nguồn, khu đập chính và 2 trạm cảnh báo từ xa ở hạ du với tổng kinh phí hơn 1 tỉ đồng. Các trạm cảnh báo từ xa này đặt tại vùng ngập lụt lớn khi xả lũ tại thôn 8 xã Tiên Lãnh (H.Tiên Phước), thôn 3, xã Hiệp Hòa (H.Hiệp Đức), hoạt động theo cơ chế tự động nhận – phát tín hiệu cảnh báo người dân bằng bản tin, còi hú.

Cảnh báo các trận động đất mạnh hơn

Theo TS Lê Huy Minh, Giám đốc Trung tâm báo tin động đất và cảnh báo sóng thần xác nhận, có 4 trận động đất liên tiếp trong đêm 3.9 tại H.Trà My, tỉnh Quảng Nam. Trận động đất đầu tiên xảy ra lúc 19 giờ 30 phút, sau đó 3 trận động đất nối tiếp nhau xuất hiện. Trong đó, trận động đất có cường độ mạnh nhất xảy ra lúc 20 giờ 46 phút, mạnh 4,2 độ Richter, tại vị trí có tọa độ 15,217 độ vĩ bắc, 108,250 độ kinh đông, độ sâu chấn tiêu khoảng 7,3 km, trong khu vực địa phận H.Trà My. Theo đánh giá, trận động đất này gây nên rung động trên cấp 6 (theo thang MSK-64) ở khu vực đập thủy điện Sông Tranh 2.

Theo ông Minh, từ đầu năm 2012 đến nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã xảy ra tổng cộng 40 trận động đất, trong đó đa phần là các trận động đất có cường độ nhỏ. Trận động đất mạnh nhất xảy ra gần đây nhất là có cường độ mạnh 3,1 độ Richter, xảy ra vào tháng 2 năm nay. Trước đó, tháng 11.2011, tại khu vực này xảy ra 2 trận động đất mạnh 3,2 và 3,4 độ Richter.

“Trận động đất xảy ra tối 3.9 có cường độ mạnh nhất kể từ năm 2011 đến nay. Kết hợp với diễn biến động đất tôi vừa nêu, có thể nhận thấy, tần suất xảy ra động đất tại đây vẫn chưa hề giảm, và quan trọng là cường độ chưa đến đỉnh điểm. Thời gian tới, có thể xuất hiện thêm các trận động đất có cường độ lớn hơn”, ông Minh lưu ý.

Theo ông Minh, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam có nhiều đới đứt gãy đang hoạt động, trong đó đáng chú ý là các đới đứt gãy Trà Bồng và Hưng Nhượng – Tà Vi. Động đất cực đại theo nhận định của các nhà khoa học có thể xảy ra trên các đới đứt gãy này là 5,5 độ Richter. Ông Minh khuyến cáo, các trận động đất ở Quảng Nam có tâm chấn nông nên rung động rất mạnh trên bề mặt, dễ gây ra các thiệt hại.

Ông Minh nói rằng, hiện chưa thể khẳng định các trận động đất vừa xảy ra ở Quảng Nam là động đất kích thích hay động đất kiến tạo. Tuy nhiên, bước đầu có thể nhận định, các trận động đất này xảy ra là do tổng hợp của cả hai nguyên nhân. “Các trận động đất này nằm trên đới đứt gãy Hưng Nhượng – Tà Vi, một trong hai đới đứt gãy gây động đất mạnh nhất tại khu vực này. Động đất kích thích chỉ xảy ra khi có 2 điều kiện: có đới đứt gãy đang hoạt động và nhân tố kích thích, ở đây, trong trường hợp các trận động đất này nó được xác định là do thủy điện Sông Tranh 2 tích nước làm thay đổi địa chất xung quanh đập, là tác nhân khiến động đất kiến tạo xảy ra sớm hơn”, ông Minh giải thích.

Theo ông Minh, hiện chưa thể khẳng định một cách chắc chắn đập thủy điện Sông Tranh 2 có an toàn trước các trận động đất xảy ra trong tương lai hay không. Tuy nhiên, khi xây dựng đập thủy điện Sông Tranh 2, các nhà khoa học thuộc Viện Vật lý địa cầu đã khuyến nghị thiết kế kháng chấn có thể chống chọi với động đất gây chấn động cấp 8.

Theo TNO