“Đội quân” của quý ông bị ảnh hưởng bởi lối sống phản khoa học như thế nào?

Tiếp xúc với môi trường độc hại hay lạm dụng rượu bia, thuốc lá đều sẽ ảnh hưởng đến việc sản xuất tinh binh và gây nên tình trạng phân mảnh ADN, vốn chiếm đến 15 – 25% nguyên nhân vô sinh ở nam giới.

Hai vợ chồng chị P.N.H. tìm tới Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội thăm khám vì tình trạng sảy thai 4 lần liên tiếp trong 2 năm. Kết quả cho thấy sức khỏe của chị bình thường trong khi nguyên nhân khiến chị sảy thai lại đến từ phía chồng vì anh mắc phải tình trạng phân mảnh ADN tinh trùng hay còn gọi là đứt gãy ADN tinh trùng.

Phân mảnh ADN tinh trùng – căn nguyên của tình trạng sảy thai liên tiếp

Trường hợp của vợ chồng chị P.N.H. không phải là gia đình duy nhất gặp phải tình trạng éo le như trên. Bác sĩ Nguyễn Trọng Hoàng Hiệp – Chuyên khoa Nam học Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội cho biết: “Bệnh viện đã tiếp nhận rất nhiều gia đình tới thăm khám và điều trị hiếm muộn hoặc sảy thai liên tiếp vì lý do người chồng bị phân mảnh ADN tinh trùng. Trên thực tế, đứt gãy ADN tinh trùng chiếm tới 15 – 25% nguyên nhân vô sinh ở nam giới”.

Nếu như các vấn đề sinh sản của người phụ nữ thường liên quan tới noãn (trứng) thì tinh trùng chính là yếu tố quyết định nhiệm vụ duy trì nòi giống ở nam giới. Tinh trùng có cấu trúc gồm 3 phần: đầu, thân và đuôi. Phần đầu tinh trùng chứa nhân, trong nhân có chứa ADN – vật liệu di truyền từ bố để kết hợp với trứng chứa vật liệu di truyền từ mẹ và tạo ra phôi.

Phân mảnh ADN tinh trùng là tình trạng chuỗi ADN bị đứt gãy thành các đoạn nhỏ gây nên bất thường di truyền của tinh trùng và ảnh hưởng tới khả năng thụ tinh với trứng.

Tỷ lệ phân mảnh ADN tinh trùng được coi là bình thường khi số lượng tinh trùng đứt gãy nhỏ hơn 15% tổng số lượng tinh trùng, phân mảnh tinh trùng ở mức độ trung bình sẽ nằm trong khoảng 15-30%, phân mảnh tinh trùng nhiều là trên 30%. Tỷ lệ phân mảnh tinh trùng càng nhiều thì càng ảnh hưởng tới khả năng sinh sản. Không chỉ gây vô sinh, chậm con ở nam giới, phân mảnh ADN tinh trùng còn khiến người vợ tăng nguy cơ sảy thai, thậm chí khiến thai nhi bị dị tật vì bộ gen bị lỗi.

Để chẩn đoán tình trạng này, hiện nay xét nghiệm phân mảnh ADN tinh trùng (Halosperm test) được chỉ định cho những trường hợp nam giới vô sinh hiếm muộn, hoặc vợ có tiền sử lưu sẩy thai liên tiếp nhiều lần. Xét nghiệm này giúp kiểm tra mức độ phân mảnh ADN tinh trùng, kiểm tra lỗi trên phân tử ADN liên quan đến sự tách hoặc đứt gãy đoạn phân tử đó.

Đứt gãy ADN tinh trùng vì lối sống thiếu khoa học

Bên cạnh nguyên nhân bẩm sinh như sai sót về tái tổ hợp nhiễm sắc thể trong quá trình hình thành tinh trùng, mất tương đối tỷ lệ protamine một và 2, tích tụ các gốc oxy hóa…hay vì bệnh lý như giãn tĩnh mạch tinh thì yếu tố gây nên tình trạng phân mảnh ADN tinh trùng là do lối sống thiếu lành mạnh của đấng mày râu.

Bác sĩ Nguyễn Trọng Hoàng Hiệp (Chuyên khoa Nam học – Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội) thăm khám bệnh nhân (Ảnh: BVCC).

Đó là các yếu tố ảnh hưởng đến từ môi trường sống và làm việc cùng thói quen sinh hoạt không hợp lý. Nam giới thường xuyên tiếp xúc với các kim loại chì, sắt, tiếng ồn, từ trường, sóng điện từ,… hay trong môi trường có nhiệt độ cao như: hầm lò, xưởng hàn xì; môi trường độc hại của nghề kim hoàn, môi trường có hóa chất, đều sẽ ảnh hưởng đến việc sản xuất “con giống” và gây nên tình trạng phân mảnh ADN tinh trùng.

Rượu, bia, thuốc lá và các chất kích thích cũng là yếu tố gây nên đứt gãy ADN tinh trùng. Bên cạnh đó, về mặt bệnh lý thì giãn tĩnh mạch thừng tinh cũng là một nguyên nhân gây tăng đứt gãy ADN tinh trùng.

Giảm thiểu nguy cơ muộn con vì đứt gãy ADN tinh trùng

Bác sĩ Nguyễn Trọng Hoàng Hiệp cho biết: “Tuy rằng rất khó để điều trị triệt để phân mảnh ADN tinh trùng nhưng nam giới hoàn toàn có thể cải thiện giúp tăng cơ hội có con thành công bằng cách thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt. Đối với nam giới giãn tĩnh mạch thừng tinh thì nên tiến hành vi phẫu thắt tĩnh mạch tinh sớm”.

Cụ thể, trong lối sống, quý ông không nên uống rượu, bia, hút thuốc lá, sử dụng các chất kích thích mà nên sử dụng các thực phẩm lành mạnh, có chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt bổ sung thêm kẽm (có trong thịt bò, hàu, hải sản…), các loại vitamin E, vitamin C, acid folic…và các loại thuốc hỗ trợ theo chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra, nam giới cần tập luyện thể dục thể thao thường xuyên bởi biện pháp này sẽ giúp giảm căng thẳng, có lợi cho sức khỏe lâu dài; không tắm nước quá nóng, hạn chế bỏ điện thoại vào túi quần và tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại, …