Đối phó UAV trong chiến tranh hiện đại

Máy bay không người lái (UAV) đang được sử dụng ngày càng nhiều trên chiến trường và các bên tham gia xung đột cũng phát triển nhiều hệ thống đối phó tương ứng.

Cảnh sát Ấn Độ ngày 25.5 thông báo chuẩn bị triển khai hệ thống gây nhiễu chống UAV tại đền Taj Mahal , công trình biểu tượng và là di sản thế giới được UNESCO công nhận. Ngày nay, các loại UAV đang được sử dụng ngày càng nhiều trong các cuộc xung đột, buộc các bên liên quan phải tìm ra nhiều cách để đối phó.

Ảnh mô phỏng xe chiến đấu Stryker tấn công UAV . ẢNH: BREAKING DEFENSE

Vũ khí phòng không truyền thống

Vũ khí đối phó UAV có thể là các hệ thống sử dụng hỏa lực vật lý như tên lửa, pháo phòng không, súng máy hoặc UAV để tiêu diệt trực tiếp UAV đối phương. Hệ thống phòng không trứ danh Iron Dome (Vòm Sắt) của Israel được thiết kế để thực hiện nhiệm vụ phòng không tầm ngắn, có khả năng đánh chặn UAV, rốc két hay đạn pháo. Hệ thống này được Israel sử dụng bảo vệ các mục tiêu chiến lược và đô thị trước UAV cảm tử và rốc két. Được triển khai chính thức từ năm 2011, Iron Dome đã bắn hạ vô số UAV và rốc két trong thực chiến và được cho là có tỷ lệ đánh chặn thành công lên đến 90%, theo nhà sản xuất Rafael (Israel).

Nga nâng cấp mạnh UAV tự sát kiểu Shahed, Ukraine đối phó ra sao ?

Trong khi đó, nhiều hệ thống phòng không khác cũng đã được sử dụng để đối phó UAV trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine trong hơn 3 năm qua. Trong đó, chủ lực phòng không tầm ngắn của Nga là hệ thống Pantsir-S1, được sử dụng để bảo vệ các căn cứ quân sự hoặc các hệ thống S-400. Trong khi đó, để chống UAV Shahed của Nga, Ukraine sử dụng các hệ thống do phương Tây viện trợ như tổ hợp tên lửa đất đối không NASAMS (Na Uy – Mỹ), IRIS-T (Đức). Đối với các mục tiêu ở cự ly gần, các bên thường sử dụng súng trường tự động, súng máy gắn trên xe bán tải và pháo phòng không để ngăn chặn. Theo trang The Kyiv Independent , các xe bọc thép Gepard của Đức với pháo 35 mm đặc biệt hiệu quả đối phó các cuộc tấn công bằng UAV quy mô lớn.

Bên cạnh đó, các nước cũng đã phát triển thế hệ vũ khí năng lượng cao để bắn hạ UAV tầm gần. Hệ thống Iron Beam của Israel, được dự đoán sẽ sớm đi vào hoạt động, là loại vũ khí phòng không năng lượng trực tiếp có tầm bắn 10 km. Hệ thống này sử dụng chùm tia laser công suất 100 kW để đốt cháy UAV trong vài giây. Đây được coi là sự bổ sung hoàn hảo cho Iron Dome, với mỗi phát bắn chỉ tốn có vài USD, vô cùng rẻ so với một tên lửa đánh chặn hàng chục ngàn USD, theo trang Task and Purpose .

Trong khi đó, quân đội Mỹ năm ngoái đưa đến Trung Đông thử nghiệm các xe chiến đấu Stryker được trang bị hệ thống laser 50 kW, được cho là có thể bắn hạ UAV nặng đến 600 kg và rốc két, đạn pháo. Theo chuyên trang Breaking Defense , Lục quân Mỹ đã đặt hàng Hãng Lockheed Martin để chế tạo hệ thống vũ khí laser 300 kW mang tên IFPC-HEL nhưng chưa được chuyển giao.

Thời hoàng kim của UAV ‘Thần chết’ MQ-9 đến hồi kết?

Tác chiến điện tử

Các hệ thống tác chiến điện tử có tác dụng gây nhiễu tín hiệu điều khiển, tín hiệu định vị GPS hoặc tín hiệu liên lạc của UAV, khiến chúng mất khả năng hoạt động mà không cần phá hủy vật lý. Tác chiến điện tử đã trở nên phổ biến trên chiến trường như một biện pháp đối phó nổi bật đối với việc sử dụng các UAV chiến đấu giá rẻ của đối phương, theo trang Business Insider .

Những hệ thống này có thể cắt đứt tín hiệu liên lạc giữa UAV và người điều khiển, làm UAV mất khả năng nhận lệnh. Bên cạnh đó, các hệ thống có thể làm sai lệch tín hiệu định vị, làm cho UAV bị mất phương hướng và không thể đến mục tiêu. Quân đội một số nước còn áp dụng phương pháp tấn công điện tử, tấn công mạng để chiếm quyền kiểm soát UAV. Ngoài ra, để đối phó UAV cỡ nhỏ ở khoảng cách vài km, các nước cũng phát triển các loại vũ khí gây nhiễu cầm tay như loại DroneGun Tactical (Úc), EDM4S (Lithuania), KVS G-6 (Ukraine) hay Stupor (Nga).

Biện pháp bị động

Ngoài những phương pháp đối phó UAV nói trên, nhiều nước cũng đang phát triển các công nghệ khác để ngăn chặn mối đe dọa trên không như UAV phóng lưới, UAV trang bị đạn nổ, UAV mồi bẫy phát tín hiệu giả. Tại chiến trường Ukraine, hai bên xung đột cũng áp dụng các biện pháp đối phó bị động như ngụy trang cho các phương tiện quân sự, xe tăng để tránh bị UAV phát hiện, hoặc bọc lồng bảo vệ bằng sắt xung quanh xe để ngăn chặn các UAV cảm tử.