‘Đôi mắt’ giữ Sếu ở Vườn Quốc gia Tràm Chim

Văn Vĩnh - Hồng Thẩm08:07 11/12/2024

Như ‘đôi mắt’ luôn canh gác cho thảm xanh của Vườn Quốc gia Tràm Chim (huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp), người đàn ông ấy không rời mắt khỏi từng góc tràm, đồng cỏ xanh mát.

‘Giữ mảng xanh cho sếu đầu đỏ’, tâm niệm ấy đã níu ông lại với công việc giữ rừng suốt hơn 30 năm qua.

Mảng xanh giữ sếu

Lái chiếc tắc ráng (vỏ lãi) điêu luyện chẳng khắc gì đang chạy chiếc honda bon bon trên đường, ông Đỗ Minh Chánh (59 tuổi, tham gia lực lượng Phòng cháy chữa cháy của Vườn Quốc gia Tràm Chim) tươi cười đưa du khách đến chiêm ngưỡng vẻ đẹp của những cánh rừng tràm bạt ngàn. Nơi đây được ví như “đảo thiên đường”, khu Ramsar thứ tư của Việt Nam. Tham gia bảo vệ Vườn Quốc gia Tràm Chim từ năm 1993, đôi mắt ấy không rời Tràm Chim một giây phút nào. Nặng lòng với rừng bao nhiêu, ông Chánh càng nặng lòng với sếu đầu đỏ bấy nhiêu, cũng bởi ở Tràm Chim những năm gần đây dần vắng bóng loài sếu quý hiếm bậc nhất thế giới. “Tôi mong được gặp lại những người bạn sếu”, ông Chánh bộc bạch.

Ông Đỗ Minh Chánh, “đôi mắt” canh gác cho thảm xanh của Vườn Quốc gia Tràm Chim.

Ở trạm Quyết Thắng (thuộc Vườn Quốc gia Tràm Chim), ông Chánh cùng anh em luôn dõi theo đài quan sát trên cao bất kể ngày giờ, phóng tầm mắt ra phía xa để quan sát không để rừng phải chịu bất kỳ mối đe dọa nào, đặc biệt nhanh chóng phát hiện báo tin mừng mỗi lần sếu đầu đỏ di cư về lại Tràm Chim. Ông nhớ lại vào những năm đầu 1990, số lượng sếu đầu đỏ di cư về Tràm Chim có lúc lên đến hàng ngàn con. Năm nào sếu về, ông Chánh cũng được gặp sếu. Vẻ đẹp của loài sếu quý hiếm bậc nhất thế giới khiến những người gắn bó với rừng như ông Chánh cùng những người dân Tam Nông mê mẩn. Ông chia sẻ, trong hành trình di cư, sếu đầu đỏ thường về Tràm Chim khoảng đầu tháng 1 dương lịch. Thế nhưng từ sau năm 2001, số lượng sếu đầu đỏ về đây thưa dần khiến những người gắn bó với rừng như ông Chánh không khỏi buồn và hụt hẫng hệt như chia tay một người bạn mà chẳng biết bao giờ đoàn tụ. “Tôi chỉ lo sợ con cháu đời sau không còn được biết về loài sếu đẹp và quý hiếm này”, ông Chánh trăn trở.

Sếu đầu đỏ tại Vườn Quốc gia Tràm Chim. Ảnh tư liệu: Nguyễn Văn Hùng.

Trong hai năm 2017 – 2018, sếu đầu đỏ quay lại Tràm Chim nhưng chỉ cư ngụ thoáng chốc rồi đi. Đến năm 2019, những cá thể sếu đầu đỏ lại về Tràm Chim. Năm 2020, sếu không về Tràm Chim. Đến năm 2021, 3 con sếu đầu đỏ di cư trở về, nhưng rồi vắng bóng suốt 2 năm sau đó. Tín hiệu đáng mừng là trong năm 2024, có 4 sếu đầu đỏ di cư trở về.

“Tới thời kỳ sếu về là bắt đầu nghe những tiếng kêu na ná sếu. Dạo đầu tôi buộc phải chạy lên đài cao để kiểm tra coi có phải là con sếu tiền trạm về để dẫn nguyên đàn về hay không. Nôn nao lắm rồi”, ông Chánh giãi bày. Niềm vui đoàn tụ cùng tri kỷ chưa kéo dài bao lâu đã lại chia xa khiến ông Chánh luôn ngóng trông một ngày nào đó đàn sếu sẽ chọn Tràm Chim làm bến đậu yên bình. Phải làm sao để sếu trở về, phải làm sao để cuộc gặp gỡ này không chỉ là niềm hạnh phúc ngắn ngủi mà thực sự trở thành hành trình cùng chung sống lâu dài giữa sếu và người – đó là những điều mà những người giữ rừng như ông Chánh luôn canh cánh khôn nguôi.

Vườn Quốc gia Tràm Chim rộng gần 7.500 ha, nơi sinh sống của hơn 230 loài chim, trong đó 32 loài quý hiếm, 16 loài nằm trong sách Đỏ.

Năm 2012, Vườn Quốc gia Tràm Chim được công nhận khu Ramsar (vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế) thứ tư của Việt Nam.

Video đang HOT

Một góc Vườn Quốc gia Tràm Chim.

Mong hội ngộ cùng tri kỷ

Khi biết tin UBND tỉnh Đồng Tháp đang cùng các đơn vị cùng triển khai Đề án bảo tồn và phát triển Sếu đầu đỏ tại Vườn Quốc gia Tràm Chim giai đoạn 2022 – 2032 để đón những cánh sếu về lại Tràm Chim, ông Chánh không giấu được vui mừng. Ông Chánh bày tỏ, sẽ nỗ lực hết sức, sẵn sàng chung tay bảo vệ đàn sếu quý hiếm này. Ngày “trải thảm xanh đón sếu về” càng đến gần, “đôi mắt” ấy lại càng nóng lòng được ngắm nhìn vẻ đẹp của sếu gắn bó với mảnh đất Tràm Chim, với mảnh đất Đồng Tháp.

Những ngày này khi đoàn khách khắp nơi tụ hội về với Tràm Chim, không chỉ làm tốt nhiệm vụ hằng ngày, ông Chánh còn xung phong lái tắc ráng đưa khách đến tham quan, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của những cánh rừng xanh nối dài tít tắp. Như một hướng dẫn viên thuần thục, ông giới thiệu về những lần cư ngụ của sếu đầu đỏ tại Tràm Chim, về tập tính sinh hoạt của loài vật này. Những kiến thức thực tế ông tích lũy sau nhiều năm cứ theo dòng cảm xúc mà được chia sẻ. Có nụ cười hiền hậu và có cả niềm xúc động rưng rưng trong ánh mắt, trong giọng nói.

Đồng chí Lê Quốc Phong, Bí thư Tỉnh ủy Đồng Tháp khảo sát khu vực chuồng nuôi sếu đầu đỏ tại Vườn quốc gia Tràm Chim.

Với ông Chánh, Vườn Quốc gia Tràm Chim không chỉ là hệ sinh thái của cây cối chim muông mà còn là “chốn thiêng” cần được nâng niu giữ gìn. Ngày ngày lắng nghe từng hơi thở của cỏ cây, từng thanh âm của tiếng chim kêu càng gieo thêm tình yêu rừng vào người đàn ông dạn dày sương gió. Hiểu và thông cảm cho tâm tư đó, người vợ của ông vẫn luôn đồng hành cùng chồng bên căn nhà nhỏ nằm trong Vườn Quốc gia, trở thành hậu phương vững chắc để ông yên tâm “bám rừng”. Như “đôi mắt” luôn canh gác đêm ngày, ông Chánh không rời mỗi gốc tràm, kiên nhẫn dõi theo từng cánh sếu bay. Vườn Quốc gia trở thành ngôi nhà thứ hai của ông, như “tấm lá chắn” bền bỉ chẳng ngại cực nhọc, không quản nắng mưa, người đàn ông ấy vẫn giữ được ngọn lửa nhiệt huyết sau nhiều năm cống hiến. Và đó không chỉ là trách nhiệm của người lính gác rừng, đó còn là niềm trăn trở, là cái nghĩa, cái tình của người đàn ông đã dành hơn nửa cuộc đời nuôi dưỡng tình yêu với sếu.

Quảng Ninh đánh thức tiềm năng vịnh Bái Tử Long

Được ví là 'chị em song sinh' với vịnh Hạ Long, nhưng bấy lâu nay, vịnh Bái Tử Long như 'nàng công chúa ngủ trong rừng'.

Vì thế, tỉnh Quảng Ninh đang tập trung đánh thức tiềm năng du lịch này.

Vẻ đẹp hoang sơ, kỳ bí

Cùng đoàn công tác của Ban Quản lý vườn Quốc gia Bái Tử Long đi thực địa vịnh Bái Tử Long, PV Báo Giao thông tận thấy những đảo đá với hình thù đa sắc, những cánh rừng nguyên sinh đa dạng động thực vật bạt ngàn chạy tít tắp và những bãi cát trắng mịn màng nằm ôm ấp chân các hòn đảo...

Ông Nguyễn Hải Khiên (ngồi giữa) cùng các cộng sự trong chuyến khảo sát, nghiên cứu Vườn Quốc gia Bái Tử Long.

Ông Nguyễn Hải Khiên, nguyên Phó giám đốc Vườn Quốc gia Bái Tử Long cho biết: Bái Tử Long rộng 61,25km2 và khu vực biển thủy sinh có diện tích 96,58km2 với trên 630 hòn đảo, 23 đảo có người ở.

Vịnh Bái Tử Long có nhiều trầm tích văn hóa, giá trị du lịch tâm linh, du lịch sinh thái. Trong đó văn hóa Soi Nhụ nôi người tiền sử Việt Nam có niên đại khoảng 25.000 năm trước, tương đương với văn hóa Hòa Bình, văn hóa Võ Nhai (Thái Nguyên).

Nơi đây cũng còn nhiều chứng tích về thương cảng Vân Đồn, nơi cửa biển giao thương sầm uất trong 3 triều đại phong kiến Lý, Trần, Lê kéo dài 7 thế kỷ.

Vùng đất này cũng được ghi nhận là nơi phát tích cảng biển xuất khẩu than tại Kế Bào ở xã Vạn Yên - một trong những nơi xuất hiện nghề mỏ than sớm nhất của Quảng Ninh.

Trên mặt vịnh Bái Tử Long có những đảo đá với hình thù kỳ thú.

Không chỉ có trầm tích văn hóa, lịch sử, vịnh Bái Tử Long trên là rừng nguyên sinh với khu bảo tồn thiên nhiên Ba Mùn, dưới là vùng biển với hệ sinh thái đa dạng, quý hiếm...

Khu bảo tồn thiên nhiên Ba Mùn được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chuyển hạng thành Vườn quốc gia Bái Tử Long, ngày 1/6/2021 có diện tích 15.783ha. Trong đó có diện tích rừng, đất rừng là 6.125ha và diện tích mặt nước biển, vụng áng, bãi triều ngập mặn 9.650ha, với trên 80 đảo lớn nhỏ.

Vườn quốc gia Bái Tử Long là một vùng đất rộng lớn với hệ sinh thái phong phú với 2.415 loài sinh vật, trong đó động thực vật rừng có 1.195 loài và 1.220 loài sinh vật biển. Tổng số loài hoang thú, kình ngư đã được ghi nhận trong Sách đỏ Việt Nam và Sách đỏ thế giới ở nơi đây lên tới trên 100 loài, tiêu biểu như rùa biển, vích, cá heo...

Tiêu điểm Vườn quốc gia Bái Tử Long là đảo Ba Mùn rộng khoảng 1.800ha được coi là kho tàng sinh học với đa dạng các loài động, thực vật. Rừng nơi đây có nhiều cây gỗ lớn thuộc họ mộc tứ thiết như đinh, lim, sến, táu.. thân cây cổ thụ 2-3 người ôm; và nhiều hoang thú, dưới nước hệ sinh thái rạn san hô với 106 loài.

Vịnh Bái Tử Long được thời kỳ địa chất thứ II tạo dựng nên địa mạo khác biệt, kỳ thú. Nổi bật là các hang động hoang sơ như Cặp Kỳ Nhảy, Cặp Kỳ Giã, hang ngầm xuyên núi Cái Đé. Trên mặt biệt có những hòn đảo nhỏ, biệt lập mang dáng hình con gà, con quạ...

Với sự đa dạng, đặc thù như vậy, ngày 19/5/2017, vườn quốc gia Bái Tử Long được trao chứng nhận là Vườn di sản Asean đầu tiên và duy nhất của Quảng Ninh cho đến nay.

Vườn Quốc gia Bái Tử Long còn lưu giữ được những cánh rừng nguyên sinh với thảm động, thực vật đặc hữu phong phú.

Vịnh Bái Tử Long lại nằm ở vị trí giao thông thuận lợi vì có cao tốc, sân bay, đường thủy lại kề với vịnh Hạ Long.

"Vậy mà thời gian qua, hoạt động du lịch trên vịnh Bái Tử Long rất hạn chế. Trong khi "chị em song sinh" là vịnh Hạ Long đón tới trên chục triệu khách du lịch mỗi năm thì nơi đây chỉ có khoảng 1 triệu lượt người", ông Khiên cho biết.

Đáng nói, du khách đến với vịnh Bái Tử Long chủ yếu là đến các điểm du lịch tâm linh vãn cảnh chùa Cái Bầu, đền Cặp Tiên, Quan Lạn và nghỉ dưỡng tại các bãi biển truyền thống ở đảo Cô Tô và quần đảo Vân Hải. Còn ở hầu khắp các bãi biển có bãi cát trắng mịn trải dài như ở Ngọc Vừng, Vạn Yên, Cái Rồng... thì vẫn vắng bóng du khách. .

"Việc phát triển du lịch trên vịnh Bái Tử Long sẽ là thời cơ mới để Quảng Ninh chuyển đổi mô hình tăng trưởng "từ nâu sang xanh" mà địa phương đã và đang triển khai", ông Khiên khẳng định.

Phát triển đội tàu, đầu tư hạ tầng cảng bến

Ông Nguyễn Lâm Nguyên, Giám đốc Sở Du lịch Quảng Ninh cho biết: Nhằm tạo không gian phát triển du lịch cho vịnh Bái Tử Long, giảm tải cho vịnh Hạ Long, đồng thời tạo ra các sản phẩm du lịch mới có chất lượng cao, trải nghiệm khám phá không gian mới lạ, mới đây, Quảng Ninh đã công bố các hành trình kết nối không gian vịnh Hạ Long và vịnh Bái Tử Long.

Cụ thể là có 3 hành trình kết nối vịnh Hạ Long - vịnh Bái Tử Long và 10 hành trình trên vịnh Bái Tử Long.

Dù sở hữu nhiều bãi cát trắng hoang sơ, nhưng vịnh Bái Tử Long vẫn thưa, vắng bóng khách du lịch.

Cùng với đó, huyện Vân Đồn, TP Cẩm Phả đã khảo sát kết nối các điểm tham quan, điểm du lịch, khu du lịch theo các hành trình tham quan, du lịch được công bố, đồng thời đầu tư cơ sở vật chất để thiết lập khu neo đậu tàu du lịch trên vịnh Bái Tử Long

Theo ông Nguyên, thời gian gần đây, một số doanh nghiệp du lịch đã nghiên cứu phát triển các hành trình du lịch riêng hướng tới thị trường du lịch cao cấp trên vịnh Bái Tử Long. UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, địa phương khảo sát, tìm địa điểm, xây dựng phương án phục vụ trên nguyên tắc đảm bảo an toàn, có vị trí đặc biệt, độc đáo.

Hiện đã có một số doanh nghiệp đã sẵn sàng chào bán các tour du lịch kết nối vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long.

"Việc mở rộng không gian du lịch khu vực vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long chắc chắn sẽ góp phần tạo thêm các sản phẩm du lịch mới, độc đáo, góp phần tránh quá tải cục bộ cho vịnh Hạ Long, kéo dài thời gian lưu trú của du khách", ông Nguyên nói.

Cảng cao cấp Ao Tiên ở huyện Vân Đồn mới được đưa vào sử dụng, có thể đáp ứng được nơi neo, đậu của hơn 100 tàu du lịch.

Muốn phát triển được du lịch vịnh Bái Tử Long thì vấn đề cốt lõi là phải có hạ tầng cảng, bến, đội tàu du lịch.

Liên quan đến vấn đề này, ông Bùi Hồng Minh, Phó giám đốc Thường trực Sở GTVT Quảng Ninh, cho biết, UBND tỉnh vừa ban hành dự thảo kế hoạch phát triển đội tàu, giải giải pháp nâng cao chất lượng đội tàu du lịch ở vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long.

Theo đó, trên vịnh Bái Tử Long, có các cảng bến đủ điều kiện tiếp nhận tàu du lịch là cảng Ao Tiên (50 -70 tàu), bến Hoàng Gia, Vũng Đục (10- 15 tàu), bến Bản Sen (8-10 tàu), bến Quan Lạn, Minh Châu (15 tàu), bến Thắng lợi, Ngọc Vừng (6-8 tàu).

Tỉnh đã căn cứ vào khả năng tiếp nhận tàu du lịch của các cảng, bến hiện nay đủ điều kiện tiếp nhận để bổ sung 100 tàu du lịch.

Hiện nay, các cơ quan chức năng đang rà soát để đầu tư nâng cấp, nạo vét vùng nước, luồng vào bến, mở rộng quy mô các cảng, bến hành khách hiện để đáp ứng nhu cầu tiếp nhận tàu du lịch...

"Các cơ quan chức năng cũng đang nghiên cứu đầu tư khu neo đậu ngủ đêm (Bản Sen - hang Nhà Trò, Hang Phất Cờ, Máng Hà), vùng hoạt động vui chơi, giải trí trên vịnh Bái Tử Long. Cùng với đó sẽ từng bước đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, hạ tầng tại các cảng, bến khách để đón được các tàu công suất lớn; ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao chất lượng dịch vụ đáp ứng nhu cầu khách du lịch... khi các điểm, tuyến du lịch trên vịnh Bái Tử Long được đưa vào hoạt động", ông Minh thông tin.

Những khu vườn quốc gia đẹp ngút ngàn ở Việt Nam Nếu bạn là một người đam mê khám phá, hòa mình vào thiên nhiên hùng vĩ thì những khu vườn quốc gia dưới đây sẽ là lựa chọn vô cùng hợp lý. Vườn quốc gia Tràm Chim - Đồng Tháp Vườn quốc gia Tràm Chim được xếp thứ 4 trong danh sách những vườn quốc gia quan trọng nhất ở Việt Nam, nơi...