Độc hại như dược liệu “đểu”
Dược liệu giả, pha trộn, kém chất lượng, bào chế sai… làm ảnh hưởng tới sức khỏe, đe dọa tính mạng người bệnh.
Vụ Y Dược cổ truyền – Bộ Y tế cho biết qua kiểm tra chất lượng dược liệu, vị thuốc y học cổ truyền, cơ quan chức năng phát hiện một số bệnh viện y dược học cổ truyền và kho y học cổ truyền của các cơ sở khám – chữa bệnh tại vài địa phương sử dụng sai vị thuốc, sử dụng các vị thuốc kém chất lượng, có tạp chất…
Thiên hình vạn trạng
Đáng ngại hơn là nhiều vị thuốc không bảo đảm chất lượng đang được sử dụng ở các bệnh viện công và tư. Đợt kiểm tra từ tháng 4 vừa qua, trong 193 mẫu đã có 66% không đạt chỉ tiêu so với tài liệu dược điển Việt Nam. Có khoảng 20 vị thuốc được xác định dễ bị nhầm lẫn giữa các loại hay trộn lẫn hóa chất, không đạt chỉ số về hoạt chất hay có lẫn nhiều tạp chất.
Dược liệu “đểu” có thiên hình vạn trạng, khó “v.ạch m.ặt, chỉ tên” nhưng chung quy có một số hình thức chủ yếu sau:
Làm giả
Thường là những dược liệu quý hiếm đắt t.iền như: Lấy thạch thảo làm đông trùng hạ thảo, móng lợn làm xuyên sơn giáp (vảy tê tê), dưa gang làm thiên ma, củ sắn làm phục linh, khoai lang sấy khô làm phụ tử, táo ta thành táo tàu, long vải làm long nhãn… Trong những trường hợp này, người bệnh bị móc túi.
Pha trộn hóa chất, phẩm màu, làm giảm chất lượng, gây độc hại: Biến sừng trâu nước thành sừng tê giác nấu xương chó, trâu bò… làm cao hổ cốt, cao ngựa bạch dùng phẩm màu để làm hồng hoa, thục địa trộn bột đậu xanh làm bột tam thất… Trong trường hợp này, người bệnh “t.iền mất tật mang”.
Một lương y ở phố Lãn Ông – Hà Nội phân tích vị thuốc hồng hoa thật và giả. Ảnh: NGỌC DUNG
Video đang HOT
Sử dụng dược liệu phế phẩm, mất vệ sinh: Để có giá thành rẻ, người ta sử dụng cả những phần đáng lẽ phải bỏ đi trong quá trình bào chế như tế tân có cả rễ, đất cát, lõi ba kích, lõi mạch môn, gốc rễ ma hoàng… Trong những trường hợp này, dược liệu không còn tác dụng chữa bệnh.
Bào chế sai quy trình: Bào chế dược liệu là công đoạn vô cùng quan trọng và có tính quyết định tới hiệu quả chữa trị. Tiếc thay, do thiếu hiểu biết, nhiều người đã đem xay tam thất, linh chi và dược liệu bằng máy xay có tốc độ 2.700 vòng/phút, làm cho các hoạt chất trong dược liệu biến tính.
Hơn bất kỳ nghề nào, nghề làm thuốc phải lấy cái tâm làm đầu. Nếu không có cái tâm thì không thể “chữa bệnh cứu người”. Sử dụng dược liệu “đểu” để chữa bệnh là “g.iết n.gười không dao”. Ai cũng biết, hầu hết dược liệu đều phải làm khô trong bóng râm (phơi âm can) hoặc sấy đúng nhiệt độ nhưng hà diệp (lá sen), cỏ ngọt, kinh giới, bạc hà, dâm dương hoắc… trên thực tế đều đem phơi nắng, liệu còn bao nhiêu hoạt chất để chữa bệnh?
Muốn nghiền thành bột, tốt nhất là dùng thuyết tân, nay được xay bằng máy sắc thuốc phải sôi âm ỉ, nay thay bằng nồi áp suất, nhiệt độ cao…, liệu còn đủ hoạt chất chữa bệnh? Rồi bảo quản dược liệu tốt nhất là làm khô, giữ kín, nay thay bằng phun, tẩm hóa chất…, sao không hại?
Chớ tham rẻ
Thương trường bao giờ cũng tuân theo quy luật “t.iền nào của nấy”, “của rẻ là của ôi”. Vì vậy mua thuốc, dùng thuốc chớ tham rẻ. Điều cốt yếu là thuốc đó chữa được bệnh chứ không phải rẻ hay đắt.
Xin nêu vài ví dụ: 1 viên An cung ngưu hoàn mua tại chính hãng Đồng Nhân Đường (Bắc Kinh – Trung Quốc) không dưới 350 tệ (khoảng 1,3 triệu đồng), trong khi có thể mua ở phố Lãn Ông – Hà Nội chỉ với 600.000 đồng, làm sao có thuốc thật thuốc tốt? Nếu ai đã qua Trung Quốc thì thấy các vị thuốc Bắc có giá đắt 2 – 4 lần so với ở Việt Nam, trong khi ta nhập thuốc từ Trung Quốc.
Bởi vậy, mua ở Việt Nam thường gặp thuốc “đểu” là điều khó tránh. Cũng tương tự, 1 viên Amlor (chữa cao huyết áp) do hãng của Pháp sản xuất có giá 10.000 đồng/viên, trong khi do hãng của Ấn Độ chỉ 600 đồng/viên nhưng người bệnh vẫn tìm mua thuốc của Pháp. Điều đó cho thấy “đắt xắt ra miếng”, chớ ham rẻ.
Xử phạt chưa đủ răn đe
Tình trạng dược liệu giả, kém chất lượng, độc hại đã biết từ lâu nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết triệt để. Nguyên nhân chủ yếu là do cơ quan quản lý Nhà nước chưa ra tay. Tại sao xâm phạm sức khỏe, tính mạng người khác có thể bị truy cứu hình sự, phạt tù trong khi bán, sử dụng thuốc “đểu”, dược liệu “đểu” cũng xâm phạm sức khỏe, tính mạng người khác lại chỉ xử lý hành chính như phạt t.iền, thu hồi giấy phép?
Việc nhập khẩu dược liệu trái phép (buôn lậu) kém chất lượng, làm giả chứng chỉ xuất xứ cũng chỉ xử lý ở mức độ chưa đủ răn đe, trong khi Nhà nước đã ban hành dược điển Việt Nam quy định chất lượng.
Theo Lương y VŨ QUỐC TRUNG (Người lao động)
Rượu thuốc uống sao cho đúng?
Tin vào quảng cáo, nhiều người săn tìm rồi mua bằng được các loại dược liệu, động vật bán trên thị trường để ngâm rượu uống với mục đích bồi bổ cơ thể, tăng khí huyết... Nhưng sau khi uống rượu thuốc, khỏe đâu chưa thấy mà không ít người đã bị ngộ độc phải cấp cứu tại bệnh viện...
Không thể thích là ngâm
Nhiều đàn ông sau 40 t.uổi thường rỉ tai nhau nên uống rượu thuốc để bổ dương, cải thiện bản lĩnh đàn ông. Vì vậy nhiều người săn tìm các dược liệu như ba kích, nhân sâm, ngũ gia bì, dâm dương hoắc, phá cố chỉ, đỗ trọng... hoặc các động vật như hải mã, tắc kè, sừng tê, bìm bịp, ngọc dương, mã pín, mật gấu... để ngâm với rượu. Nhưng đâu phải bất cứ dược liệu nào cũng ngâm rượu chung được với nhau, hoặc ngâm rượu chung với các loại động vật.
Ngoài ra nhiều người không biết các dược liệu bày bán trôi nổi trên thị trường là dược liệu gì, nhưng vì tin vào quảng cáo của người bán hàng nên đã mua. Hoặc dược liệu thường có hóa chất dùng để bảo quản, nếu ngâm rượu uống thì dễ sinh ra bệnh, hay bị ngộ độc... Người ngâm rượu thuốc mà không hiểu biết và uống quá nhiều rượu thuốc đó thì có thể bị bệnh, hoặc t.ử v.ong.
Theo một lương y cho biết, ông đã nổi hết da gà khi nhìn thấy một bình rượu ngâm tay gấu vẫn để nguyên cả lông, chủ nhà đã không tuân thủ quy trình bào chế động vật để ngâm rượu, mà lại nói rằng ngâm rượu như vậy mới bổ... Bình rượu ngâm như vậy chưa biết có bổ hay không, nhưng nguy cơ nhiễm bệnh đường ruột rất cao. Cũng theo lương y này, điều phải lưu ý là không được ngâm động vật có nọc độc với rượu để uống, vì khi uống loại rượu này rất dễ suy hô hấp, tím tái thân thể, ngừng thở và có thể dẫn đến t.ử v.ong.
Nhiều người do quan niệm rượu rắn rất quý nên cố tìm mua một bình rượu rắn để uống, họ đâu có biết, rắn có tác dụng chống đau nhức xương khớp nhưng phải đi kèm với những vị khác như cam thảo, cốt toái bổ, đỗ trọng... thì mới có tác dụng. Nếu chỉ dùng rắn ngâm với rượu chẳng có tác dụng, mà còn có thể gây viêm ruột. Hoặc khi ngâm rượu tắc kè, thì phải ngâm cùng dược liệu khác mới tốt cho sức khỏe. Hoặc ngâm rượu với d.ương v.ật của các con vật để uống cũng không có tác dụng như tin đồn...
Muốn ngâm rượu thuốc để bồi bổ sức khỏe hãy đến gặp lương y để được tư vấn
Vậy muốn ngâm rượu thuốc để bồi bổ cơ thể, chữa bệnh thì mọi người hãy đến gặp các bác sĩ và lương y để được tư vấn, tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra chỉ vì sử dụng rượu thuốc không đúng cách.
Thận trọng khi uống rượu thuốc
Rượu thuốc là thuốc để chữa bệnh ở dạng rượu, là một chế phẩm độc đáo của y học cổ truyền, việc dùng rượu thuốc để bồi bổ cơ thể, hoặc chữa bệnh đã có từ lâu. Tuy nhiên, rượu thuốc cũng là dược phẩm nên khi dùng phải tuân thủ nguyên tắc: Đúng bệnh, đúng người và đúng liều lượng.
Thời gian qua đã xảy ra một số trường hợp ngộ độc nặng, có người còn bị t.ử v.ong mà nguyên nhân do uống rượu thuốc không rõ nguồn gốc lại được ngâm với những loại động vật như một số loài rắn độc, bọ cạp và các sản phẩm từ gấu... với mục đích bổ dương, tăng cường sinh lực. Nhưng bổ đâu chưa thấy mà đã xảy ra những trường hợp đáng tiếc.
Để rượu thuốc thực sự bồi bổ, giúp mọi người cải thiện sức khỏe thì mọi người cần có sự tư vấn của các bác sĩ, các lương y có chuyên môn trong việc tuân thủ một số nguyên tắc khi ngâm rượu thuốc, cũng như khi sử dụng rượu thuốc. Cũng theo khuyến cáo, mọi người tuyệt đối không được uống rượu thuốc trong lúc đói vì nồng độ rượu sẽ tăng lên cao trong m.áu dễ gây ngộ độc. Người huyết áp cao, viêm loét dạ dày, thần kinh suy nhược, những người bị bệnh gan, thận, cao huyết áp, tim mạch, đái tháo đường... cũng không nên uống rượu thuốc, kể cả rượu ngâm các loài động vật quý hiếm.
Không nên uống rượu thuốc vào buổi sáng
Ngoài ra, không nên uống rượu thuốc vào buổi sáng, tốt nhất là nên uống vào buổi tối. Nếu đàn ông thường uống rượu thuốc vào buổi sáng thì sẽ khiến dương khí bị tản làm cho người chóng già, sinh bệnh tật...
Trong thực tế có nhiều người nghĩ rằng, rượu thuốc ngâm các loài động vật quý hiếm là rất bổ, nên họ cứ thả sức uống, uống tràn lan. Họ đâu có biết, rượu quý mà uống nhiều đến như vậy là gây nguy hại đến sức khỏe. Thời gian qua, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận nhiều ca đến cấp cứu trong tình trạng bị ngất, rối loạn nhịp tim, trụy tim mạch... chỉ vì đã uống quá nhiều rượu thuốc. Có người do đến bệnh viện quá muộn nên đã t.ử v.ong.Vì vậy, mỗi ngày chỉ nên uống các loại rượu thuốc tối đa là 20ml.
Theo Vĩnh Hà (Petro Times)
Khế - dược liệu đa năng Cây khế còn gọi là ngũ liễm, tên khoa học Averrhoa carambola L., thuộc họ chua me (Oxalidaceae). Khế có nguồn gốc ở các xứ nóng vùng Đông Nam Á. Ở Việt Nam, khế được trồng rộng rãi khắp nơi với hai giống khế múi là khế ngọt và khế chua. Tên Averrhoa được lấy từ tên của người thầy thuốc Ả rập...