Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV: Chi phí thấp, hiệu quả cao

Hiện nay, HIV luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng khi vẫn còn nhiều người nhiễm HIV chưa được phát hiện và điều trị kịp thời. Theo ước tính, Việt Nam hiện có khoảng 250.000 người nhiễm HIV còn sống nhưng chỉ có khoảng gần 200.000 người nhiễm HIV biết được tình trạng bệnh của mình.

Khám, điều trị tích cực ngăn ngừa bệnh tiến triển.

Miễn phí điều trị dự phòng

Mới đây, Sở Y tế Hà Nội phối hợp với Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống bệnh tật Hoa Kỳ tại Việt Nam tổ chức khởi động cung cấp dịch vụ điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV tại Phòng khám đa khoa số 3 – Trung tâm Y tế Đống Đa (số 6 Đông Tác).

Dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) là dịch vụ giúp cho những người chưa bị nhiễm HIV nhưng có nguy cơ cao, có thể dự phòng lây nhiễm HIV bằng cách uống 1 viên thuốc mỗi ngày như một phần của chiến lược dự phòng HIV kết hợp. Tuân thủ tốt có thể giảm nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục trên 90% và tiêm chích ma tuý đến 70%. PrEP an toàn cho người dùng, cả phụ nữ mang thai và cho con bú.

Hà Nội là đơn vị tiên phong triển khai thí điểm PrEP từ năm 2016. Phòng khám đa khoa số 3 – Trung tâm Y tế Đống Đa là một trong 8 cơ sở y tế tại Hà Nội triển khai dịch vụ này trong năm 2019.

Ông Hoàng Đức Hạnh- Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết: Khai trương dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc ARV (PrEP) tại Phòng khám đa khoa số 3 – Trung tâm Y tế Đống Đa sẽ cung cấp toàn diện về dự phòng trước lây nhiễm HIV, đáp ứng nhu cầu cho người dân thành phố nói chung và các bạn trẻ nói riêng. Chúng ta giờ đây không còn phụ thuộc hoàn toàn vào các biện pháp cơ học để dự phòng như dùng bao cao su, dùng bơm kim tiêm sạch mà có thể tự tin sử dụng các biện pháp y sinh học để dự phòng rộng rãi và PrEP là một trong những biện pháp mang lại hiệu qủa về dự phòng rất hữu hiệu. Người dân không phải trả bất cứ chi phí nào khi đến phòng khám này điều trị.

Theo kết quả giám sát tại các tỉnh, thành phố năm 2018, trong khi tỉ lệ nhiễm HIV ở hầu hết các nhóm có hành vi nguy cơ cao như người nghiện chích ma tuý, phụ nữ bán dâm có xu hướng giảm nhanh thì tỷ lệ nhiễm HIV trong trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) và cộng đồng người chuyển giới lại có xu hướng tăng lên.

Ước tính, cả nước có khoảng 174.000 MSM trong độ tuổi từ 15-49. Trong đó, riêng tại Hà Nội có tới hơn 30.000 MSM, chiếm khoảng 17,5% MSM cả nước.

Trong giai đoạn mở rộng hiện nay, Cục Phòng chống HIV/AIDS phối hợp với các dự án/tổ chức triển khai dịch vụ PrEP tại 11 tỉnh, thành phố là: Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu, Long An, Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tây Ninh và Tiền Giang với 43 cơ sở y tế tư nhân và Nhà nước. Việc mở rộng PrEP sẽ tạo điều kiện thuận lợi để nhóm có nguy cơ cao như: MSM, chuyển giới nữ, tiêm chích ma tuý, vợ/chồng/bạn tình của người nhiễm HIV,… được dễ dàng tiếp cận các dịch vụ dự phòng với chi phí thấp và hiệu quả cao.

Bảo vệ người chưa bị nhiễm HIV

Từ trước tới nay, các phương pháp can thiệp dự phòng HIV cho nhóm người có nguy cơ lây nhiễm cao, đặc biệt là nhóm người đồng giới và chuyển giới vẫn chỉ là tuyên truyền sử dụng bao cao su và chất bôi trơn để tránh nguy cơ lây nhiễm. Bên cạnh đó, sự phân biệt, kỳ thị đối xử với những người nhiễm HIV vẫn còn lớn, do đó những người có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV không muốn đi làm xét nghiệm HIV, người nhiễm HIV không muốn bộc lộ bị nhiễm HIV nên không đến các cơ sở y tế để được điều trị sớm, đặc biệt là điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV.

Theo PGS.TS Nguyễn Hoàng Long- Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS Bộ Y tế, PrEP được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo nên sử dụng đối với những trường hợp có nguy cơ lây nhiễm HIV cao, đó là nhóm MSM, phụ nữ bán dâm và các cặp dị nhiễm (cặp có 1 người nhiễm và 1 người không nhiễm HIV) trong đó người nhiễm HV chưa điều trị ARV hoặc điều trị ARV chưa đủ 6 tháng…

PGS.TS Đỗ Duy Cường- Trưởng khoa Truyền nhiễm (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, PrEP được khuyến cáo sử dụng cho tới khi nào hết nguy cơ. Nếu khẳng định không còn nguy cơ nữa thì sẽ ngừng điều trị sau 28 ngày kể từ thời điểm có nguy cơ phơi nhiễm cuối cùng. Quá trình điều trị PrEP chỉ phòng ngừa lây nhiễm HIV chứ không phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như lậu, giang mai, sùi mào gà…

Điều đáng nói, người sử dụng PrEP sẽ được tư vấn và theo dõi quá trình dung nạp thuốc cũng như tác dụng phụ và điều trị các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục khác. Do vậy, cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị.

Minh Thuý

Theo Đại đoàn kết