Điều luật “che chắn” cho các “quan ăn đất”

Phân tích của một luật sư dưới góc độ cấu thành tội phạm tại Điều 174 BLHS về tội vi phạm các quy định về quản lý đất đai nói điều luật này đã “ che chắn” cho quan tham nhũng đất đai.

Nhiều vụ án xảy ra ở nhiều địa phương mà báo chí phản ánh liên quan đến đến việc truy cứu trách nhiệm hình sự “các quan đất” như lãnh đạo Sở Tài nguyên -Môi trường, lãnh đạo UBND các cấp, các cán bộ địa chính …về các hành vi “chia chác đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trái pháp luật, quy hoạch trái pháp luật….xảy ra ở Đồ Sơn, Phú Quốc, Bắc Kạn, Tây Ninh, Bình Dương…Bản chất những vụ án đó là những vụ án vi phạm trong lĩnh vực quản lý đất đai, được quy định điều 174 BLHS năm 1999.

Vụ án tham nhũng đất Đồ Sơn làm dư luận rúng động một thời.

Tuy nhiên nội dung điều luật này lại có lợi, thậm chí là cái ô che chắn cho các “quan tham”. Các cơ quan pháp luật không thể áp dụng điều luật này để xử lý đúng người, đúng tội, bởi lẽ: Hầu hết các quan tham đều có lỗi cố ý, vi phạm trong lĩnh vực quản lý đất đai, gây hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng. Nguyên do điều luật quy định chỉ xử lý về tội này khi và chỉ khi những quan tham này “đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm”.

Hầu hết, các “quan đất” như chủ tịch UBND các cấp, giám đốc, trưởng phòng các Sở, phòng TNMT…hầu như không có quan nào đã bị kỷ luật về hành vi này. Bởi lẽ trên thực tế, họ là những người có chức vụ, quyền hạn khác nhau có quyền lực trong lĩnh vực đất đai và giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai. Đặc biệt, người đúng đầu của địa phương cũng là người đứng đầu cơ quan phòng chống tham nhũng địa phương đó.

Theo Thông tư liên tịch số 01/2000 của TAND tối cao, Viện KSND tối cao – Bộ Tư pháp – Bộ Công an hướng dẫn thi hành mục 3 Nghị quyết 32/1999 của Quốc hội có nêu rõ “chỉ coi là tội phạm và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “vi phạm các quy định về quản lý đất đai (Điều 174) nếu đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm. Trong trường hợp chưa bị xử lý kỷ luật (kể cả xử phạt vi phạm hành chính) về hành vi này, dù thuộc một trong những trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 174 BLHS năm 1999 (gây hậu quả nghiêm trọng,đất có diện tích lớn hoặc giá trị lớn) thì vẫn không phải là tội phạm”.

Khi một số vụ án xảy ra, báo chí đưa tin quyết liệt, thể hiện sự kiên quyết của cơ quan pháp luật, yêu cầu xử lý nghiêm minh đối với hành vi vi phạm của những “quan đất”, được nhân dân hưởng ứng trong công tác chống tiêu cực trong lĩnh vực “màu mỡ” này.

Những vụ án ban đầu được khởi tố với tội danh như khủng long nhưng sau đó được kết luận và xét xử như con “thằn lằn”. Có vụ án phải đình chỉ vì “xét thấy hành vi của bị can có vi phạm, nhưng chưa bị xử lý hành chính ..và nhiều lý do nhân đạo khác.. “; một số vụ phải chuyển đổi tội danh từ tội với lỗi cố ý chuyển sang tội danh với lỗi vô ý trong công tác quản lý như thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng…Và nếu chứng minh được chút lỗi cố ý thì cùng lắm truy tố, xét xử tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong thi hành công vụ…. Và nhiều phán quyết cuối cùng đối các quan này với mức án nhẹ hều như cảnh cáo hoặc cải tạo không giam giữ hoặc án treo.. đã gây bất bình trong công luận. Nhiều cán bộ và nhân dân nghi ngờ về tính bình đẳng, nghiêm minh trong việc thi hành pháp luật.

Điều luật này có vẻ có lợi cho các quan tham đã tồn tại hơn 10 năm. Các cơ quan pháp luật không phải không nhìn thấy qua báo cáo tổng kết hàng năm trong công tác phòng chống tội phạm tham nhũng trong lĩnh vực đầy béo bở này.

Theo Nguoiduatin