Điều gì xảy ra khi ngôi sao có đường kính lớn gấp 700 lần Mặt trời nổ tung?

Betelgeuse, ngôi sao đang chết khổng lồ có đường kính lớn gấp 700 lần Mặt trời đã mờ đi vào năm 2019. Điều gì xảy ra nếu ngôi sao đi đến phát nổ?

Betelgeuse có đường kính lớn hơn Mặt trời 700 lần, là một trong những ngôi sao sáng nhất trên bầu trời đêm trong chòm sao Lạp Hộ (Orion). Nó là một ngôi sao siêu sáng màu đỏ đang chết dần, Tạp chí Astronomy viết.

Các nhà thiên văn học dự đoán, một thời điểm nào đó trong 100.000 năm tới, ngôi sao sẽ nổ tung như một siêu tân tinh và mang đến cho nhân loại một màn trình diễn ngoạn mục trước khi biến mất khỏi bầu trời đêm mãi mãi.

Vụ nổ cuối cùng đó giải thích lý do tại sao các nhà thiên văn học phấn khích khi Betelgeuse bắt đầu mờ đi đáng kể vào năm 2019.

Một khối khí gần bằng kích thước hệ mặt trời của chúng ta phun ra từ bề mặt của Betelgeuse. Nguồn: Đài thiên văn Nam Âu/L.Calada.

Ngôi sao sáng thứ 11 trên bầu trời đêm đã giảm độ sáng xuống 2,5 lần. Liệu Betelgeuse có thể hấp hối và đi đến cuối cuộc đời? Ý tưởng về một siêu tân tinh xuất hiện trên bầu trời Trái đất đã thu hút sự chú ý của cộng đồng.

Với tất cả những suy đoán về siêu tân tinh Betelgeuse sẽ trông như thế nào từ Trái đất, Santa Barbara, nhà thiên văn học Đại học California Andy Howell đặt vấn đề cho 2 sinh viên tốt nghiệp Jared Goldberg và Evan Bauer tạo ra các mô phỏng về những ngày “hấp hối” của ngôi sao khổng lồ.

Các nhà thiên văn học cho biết, vẫn không chắc chắn về việc siêu tân tinh sẽ diễn ra như thế nào, nhưng trong mô phỏn, họ có thể tăng cường độ chính xác trên cơ sở tham khảo những gì quan sát được từ Supernova 1987A, ngôi sao phát nổ được biết đến gần đây nhất.

Hình ảnh so sánh này cho thấy ngôi sao Betelgeuse trước và sau khi mờ đi chưa từng thấy vào tháng 1 và tháng 12 năm 2019. Nguồn: ESO/M.Montargès et al.

Sự sống trên Trái đất sẽ không hề hấn gì. Nhưng điều đó không có nghĩa là nó sẽ không được chú ý. Goldberg và Bauer nhận thấy rằng, khi Betelgeuse phát nổ, nó sẽ tỏa sáng rực rỡ như ánh sáng của Mặt trăng, tuy nhiên mờ hơn 9 lần so với thời điểm trăng tròn và kéo dài trong hơn 3 tháng.

Tất cả độ sáng này sẽ được tập trung vào một điểm, theo ông How Howell. Vì vậy, nó sẽ là ngọn hải đăng cực kỳ dữ dội trên bầu trời, sẽ tạo bóng vào ban đêm và có thể nhìn thấy vào ban ngày.

Con người sẽ có thể nhìn thấy siêu tân tinh trên bầu trời vào ban ngày trong khoảng một năm, ông nói. Và nó sẽ được nhìn thấy vào ban đêm bằng mắt thường trong vài năm, khi hậu quả siêu tân tinh mờ dần.

Chòm sao Orion (trái) và hình ảnh chụp về Betelgeuse được phóng to (ngoài cùng bên phải). Nguồn: ESO, P.Kervella.

Các nhà khoa học cho rằng, không cần phải lo lắng về vụ nổ bởi để bức xạ gây hại cho sự sống trên Trái đất, một siêu tân tinh phải xảy ra cực kỳ gần hành tinh của chúng ta, ước tính ở khoảng cách vài chục năm ánh sáng. Betelgeuse nằm ngoài phạm vi đó. Với các nghiên cứu gần đây cho thấy, nó nằm cách xa Trái đất khoảng 724 năm ánh sáng.

Nhưng siêu tân tinh vẫn có thể tác động đến Trái đất theo một số cách đáng ngạc nhiên. Ví dụ, Howell chỉ ra rằng, nhiều động vật sử dụng Mặt trăng để điều hướng sẽ bị nhầm lẫn bởi ánh sáng do ngôi sao tạo ra.

Các nhà thiên văn học cược rằng, Betelgeuse cung cấp một khung cảnh tuyệt vời và là cơ hội hiếm có để nghiên cứu những giai đoạn cuối cùng của quá trình một ngôi sao đốt cháy hạt nhân trước khi nó phát nổ.

Huy Anh