Điện ảnh Việt ‘cất cánh’ nửa đầu năm 2023

6 tháng đầu năm 2023, thị trường phim Việt đang khởi sắc rõ rệt với những cột mốc doanh thu đáng mơ ước. Giải Camera Vàng của Bên trong vỏ kén vàng và đạo diễn Phạm Thiên Ân tại Liên hoan phim Cannes danh giá cũng nhiều phần khiến cho điện ảnh Việt được thăng hạng trên bản đồ điện ảnh thế giới.

Những cột mốc doanh thu ấn tượng

Nửa đầu năm 2023, thị trường điện ảnh Việt ghi nhận những con số phòng vé ấn tượng. “Mở bát” cho năm mới là hai bộ phim Nhà bà Nữ của Trấn Thành và Chị chị em em 2 của Vũ Ngọc Đãng. Ra mắt đúng vào dịp tết Nguyên đán và không đụng độ bất kỳ bom tấn nước ngoài nào, cả Nhà bà Nữ và Chị chị em em 2 đều có doanh số tốt. Riêng Nhà bà Nữ của Trấn Thành đại thắng với 458 tỉ đồng thu về (chiếm 65% tổng doanh thu 3 tháng đầu năm). Tác phẩm thứ hai Trấn Thành tham gia ở vai trò đạo diễn cũng trở thành bộ phim Việt Nam có doanh thu cao nhất mọi thời đại.

Nhà bà Nữ là phim Việt Nam ăn khách mọi thời đại với doanh thu 458 tỉ. ĐPCC

Tiếp đó, vào tháng 3, phim điện ảnh Siêu lừa gặp siêu lầy của đạo diễn Võ Thanh Hòa tiếp tục gia nhập câu lạc bộ trăm tỉ. Tác phẩm ban đầu được dự kiến công chiếu vào mùng 1 tết nhưng phía nhà sản xuất đã quyết định dời lịch. Đây được xem là một nước cờ khôn ngoan để ba phim cùng thắng. Kết quả, Siêu lừa gặp siêu lầy đạt doanh thu 122 tỉ đồng.

Vào dịp lễ 30.4, Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh của Lý Hải và Con Nhót mót chồng của Vũ Ngọc Đãng chứng minh phim Việt vẫn có sức hút riêng đối với khán giả trong nước. Phim nhanh chóng cháy vé ngay từ những ngày đầu công chiếu. Tính đến hiện tại, Lật mặt 6 ghi nhận doanh thu ở mốc 269 tỉ đồng, chiếm giữ vị trí thứ 3 phim Việt ăn khách nhất (sau Bố già và Nhà bà Nữ). Con Nhót mót chồng tuy không chạm đến được giấc mơ trăm tỉ nhưng cũng có doanh thu khá (hơn 75 tỉ đồng).

Chất lượng gây tranh cãi nhưng Chị chị em em 2 vẫn đạt doanh thu trăm tỉ. ĐPCC

Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh tạo nên cơn sốt phòng vé dịp lễ 30.4, vững vàng dẫn đầu bảng xếp hạng doanh thu dù phải đối đầu với bom tấn Marvel. ĐPCC

Sau 6 tháng với 10 dự án điện ảnh nội địa trình làng, tổng doanh thu của phim Việt đã vượt 1.000 tỉ đồng (theo thống kê từ Box Office Vietnam). Đây có thể xem như thành tích tốt nhất của thị trường điện ảnh nước nhà trong vòng 5 năm qua. So với 6 tháng đầu năm 2019 – giai đoạn được coi là đỉnh cao của phim Việt với doanh thu 715 tỉ đồng/18 phim phát hành thì doanh thu của phim nửa đầu 2023 cao gấp 1,5 lần.

Thương hiệu Lật mặt của Lý Hải ăn nên làm ra qua từng năm. ĐPCC

Hơn nữa, trong giai đoạn này, phim Việt hoàn toàn chiếm ưu thế so với phim nước ngoài. Những thương hiệu phim đình đám Hollywood đến từ Marvel Studios hay Fast X khi ra mắt cũng kém nhiệt hơn so với thương hiệu Trấn Thành hay Lý Hải. Trong thời kỳ kinh tế suy thoái như hiện tại mà sức tiêu thụ sản phẩm điện ảnh của người Việt Nam đã đến độ ấn tượng như trên. Khi quan sát tình hình phòng vé hiện tại, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực phim ảnh lạc quan cho rằng việc trong tương lai gần sẽ có phim Việt đạt doanh thu 1.000 tỉ là hoàn toàn khả thi. Và khán giả Việt hoàn toàn không hề quay lưng với điện ảnh nội địa.

Chiến thắng cho người Việt tại Liên hoan phim Cannes

Các phim thị trường đang tạo được cú bứt phá ngoạn mục cho phòng vé nội địa. Trong khi đó, ở các liên hoan phim quốc tế, nhiều nhà làm phim độc lập Việt Nam cũng đang tạo dấu ấn và gặt hái trái ngọt. Nhà phê bình phim Lê Hồng Lâm nhận định điện ảnh Việt đang thăng hạng trên bản đồ điện ảnh thế giới, ít nhất là thoát khỏi vùng vô danh. “Hơn 20 năm theo dõi điện ảnh Việt và khảo cứu nhiều tư liệu của nhiều thập niên về trước, chưa bao giờ tôi thấy được một không khí đang lên và sự thăng hạng, tính đại diện của người Việt, gốc Việt được quan tâm, được chú ý như hiện nay”.

Đạo diễn Phạm Thiên Ân nhận giải Camera Vàng tại Liên hoan phim Cannes lần thứ 76. AFP

Tại Liên hoan phim Cannes 2023 vừa diễn ra, bộ phim Bên trong vỏ kén vàng (Inside The Yellow Cocoon Shell) của Phạm Thiên Ân – phim có quốc tịch Việt Nam duy nhất tranh giải tại Cannes năm nay đã xuất sắc nhận giải thưởng Camera Vàng (Caméra d’Or) từ hội đồng ban giám khảo. Đây là giải thưởng dành cho phim đầu tay xuất sắc của một đạo diễn trẻ, được một trong các bộ phận tuyển lựa bình chọn (Ban tuyển lựa chính thức hoặc Ban Tuần phê bình quốc tế). Phim của đạo diễn 34 tuổi cũng nhận được nhiều lời khen ngợi từ cánh phóng viên, cây bút phê bình quốc tế.

Khoảnh khắc đạo diễn Trần Anh Hùng và đạo diễn Phạm Thiên Ân chia sẻ niềm vui sau chiến thắng tại Cannes khiến giới mộ điệu điện ảnh Việt thích thú. JK FILM

Trước Bên trong vỏ kén vàng của Phạm Thiên Ân, Mùi đu đủ xanh của đạo diễn Trần Anh Hùng là phim nói tiếng Việt duy nhất từng đoạt giải Camera Vàng tại Liên hoan phim Cannes (năm 1993). Vì vậy, có sự tiếp nối thế hệ thật đặc biệt giữa hai nhà làm phim mang dòng máu Việt. Khoảnh khắc lên sân khấu phát biểu nhận giải, Phạm Thiên Ân sử dụng tiếng Việt để gửi lời cảm ơn đến ban giám khảo, ê kíp và gửi đi thông điệp hay ho về “đức tin điện ảnh”. Chiến thắng của anh đã mở ra thêm thật nhiều động lực và hy vọng cho các nhà làm phim độc lập trẻ trong nước. Mùa Cannes 2023 cũng vì vậy mà trở nên thật đáng nhớ với người Việt.

2023 khởi đầu ‘làn sóng mới’ của điện ảnh Việt?

Doanh số phòng vé và những giải thưởng quốc tế là hai yếu tố quan trọng sẽ định vị giá trị, sức sống nền điện ảnh của một quốc gia. Song, thời kỳ hưng thịnh của những nền điện ảnh lớn trên thế giới thường bắt đầu sau sự xuất hiện của một thế hệ nhà làm phim tài năng. Pháp có “Làn sóng mới”, Trung Quốc đại lục có “Thế hệ đạo diễn thứ 6″, Hollywood có “Golden Age”, Hồng Kông có “Thập niên 80s”… đại diện cho kỷ nguyên tạo nên cuộc cách mạng thì điện ảnh Việt liệu có đang tiến gần đến giai đoạn đó?

Một cảnh trong Những đứa trẻ trong sương của Hà Lệ Diễm. ĐPCC

Bên trong vỏ kén vàng của Phạm Thiên Ân được tôn vinh ở Cannes nhờ nhãn quan độc đáo về đức tin, giá trị thực nơi con người và ngôn ngữ điện ảnh khó nhầm lẫn. FANPAGE PHIM

Năm 2023 đang mở ra những hy vọng lấp lánh về cú chuyển mình rõ rệt của điện ảnh Việt. Những cái tên Việt Nam đang ngày càng gây tiếng vang trên thị trường quốc tế. Từ những dự án phim độc lập được khán giả quốc tế chú ý, giải thưởng lớn cho cả phim truyện và phim tài liệu Việt cho đến những dự án phim nội địa thu về trăm tỉ ngay trong nửa đầu năm, cục diện điện ảnh nước nhà đang trở nên hứa hẹn hơn bao giờ hết.

Các nhà làm phim thuộc thế hệ Millenials và gen Z đang có những cú bật ấn tượng. Họ thực hành điện ảnh với một nhãn quan tươi mới, sắc sảo và luôn khát khao được vươn ra biển lớn. Một số đã tạo được ấn tượng cá nhân sâu đậm tại các giải thưởng, liên hoan phim quốc tế danh giá. Thành tích vẻ vang của Hà Lệ Diễm với Những đứa trẻ trong sương hồi năm ngoái hay Camera Vàng của Phạm Thiên Ân tại Cannes mới đây là những tín hiệu đáng mừng.

Loạt tác phẩm điện ảnh được kỳ vọng sẽ tạo thêm dấu ấn cho điện ảnh Việt tại các liên hoan phim quốc tế trong năm 2023. XINE HOUSE

Đạo diễn Phan Gia Nhật Linh có chia sẻ trên trang cá nhân của anh rằng: “Cái tên phim Bên trong vỏ kén vàng của Phạm Thiên Ân làm tôi liên tưởng đến hình ảnh của những bạn làm phim trẻ đang ấp ủ những dự án phim của các bạn, một “thế hệ vàng” mới của dòng phim độc lập Việt Nam đang định hình”.

Năm nay, có rất nhiều dự án triển vọng của các nhà làm phim độc lập đang trong quá trình tiền kỳ hoặc chuẩn bị xuất xưởng. Tiêu biểu có thể kể đến Cu li không bao giờ khóc (đạo diễn Phạm Ngọc Lân). Đây chính là một trong hai dự án phim Việt vinh dự được chọn vào chương trình Aterlier thuộc hạng mục The Cinefondation nằm trong khuôn khổ Liên hoan phim Cannes năm 2017. Đứa con tinh thần của Phạm Ngọc Lân hiện đang trong quá trình hậu kỳ. Trương Minh Qúy – đạo diễn trẻ quen mặt tại các liên hoan phim quốc tế Locarno, New York, Berlin, Rotterdam, Busan vừa đóng máy phim dài Việt và Nam. Bên cạnh đó, những cái tên nổi trội của làng phim độc lập như Dương Diệu Linh, Nông Nhật Quang cũng đang khởi động dự án tâm huyết.