Điện ảnh Việt 2023: 12 tháng với đủ dư vị!

2023 có thể nói là một năm khó quên đối với điện ảnh Việt, với rất nhiều sự kiện điểm nhấn nhưng cũng không ít tranh cãi.

Tháng 1: Đêm tối rực rỡ “đại thắng” Ngôi sao xanh

Giải thưởng Ngôi sao xanh lần thứ 9 gọi tên tác phẩm độc lập Đêm tối rực rỡ của đạo diễn Aaron Toronto, khi bộ phim mang về các giải thưởng Phim điện ảnh hay nhất, Nam và Nữ diễn viên chính xuất sắc, cũng như Đạo diễn xuất sắc. Chiến thắng của Đêm tối rực rỡ là sự tiếp nối thành công của bộ phim từ giải Cánh diều trước đó và là cú hích cho những nhà làm phim độc lập có thể tự tin tìm đến những tác phẩm có thể cân bằng được cả yếu tố theo đuổi nghệ thuật lẫn doanh thu thị trường trong thời điểm điện ảnh Việt đang bùng nổ phim thương mại như hiện nay.

Tháng 2: Nhà bà Nữ tạo cơn sốt “không tưởng”

Phim Việt đầu năm đạt doanh thu kỷ lục, nhưng trên hết phải kể tới Nhà bà Nữ của đạo diễn Trấn Thành với doanh thu gần 460 tỷ đồng tính đến thời điểm hiện tại. Bộ phim thu hút khán giả với cách khai thác câu chuyện, ngôn ngữ gần gũi với cuộc sống đời thường, tuy nhiên cũng vấp phải ý kiến trái chiều. Dù vậy, “hiệu ứng” Trấn Thành đã góp phần không nhỏ để vực dậy doanh thu phim Việt sau một năm 2022 ảm đạm.

Tháng 3: Niềm tự hào mang tên Hà Lệ Diễm

Những đứa trẻ trong sương – bộ phim của đạo diễn 9x Hà Lệ Diễm tạo ra tiền lệ chưa từng có khi là phim tài liệu Việt Nam đầu tiên lọt top 15 tác phẩm xuất sắc nhất Oscar 2023. Những đứa trẻ trong sương là câu chuyện về hành trình trưởng thành của cô bé Má Thị Di, người H’Mông trong giai đoạn 12 – 14 tuổi.

Tháng 4: Lật mặt 6 “đại thắng”

Ra mắt vào dịp Lễ 30/4, Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh của đạo diễn Lý Hải đã bán đươc 128.000 vé đặt trước. Con số vé này đã chính thức đưa Lật mặt 6 trở thành bộ phim Việt Nam có lượt vé bán trước cao nhất mọi thời đại. Lật mặt 6 ăn điểm không chỉ bởi nội dung có nhiều nút thắt hấp dẫn, mà còn cách làm truyền thông gần gũi với khán giả của vợ chồng nghệ sĩ Lý Hải – Minh Hà. Kết thúc chiếu rạp, phim thu về 273 tỷ đồng.

Tháng 5: DANAFF lần I tổ chức thành công, dấu ấn Việt đậm nét tại LHP Cannes

LHP châu Á Đà Nẵng 2023 (DANAFF) được coi là nỗ lực không biết mệt mỏi của Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam, khi đã phối hợp với UBND cũng như Sở Văn hóa và Thể thao TP. Đà Nẵng tổ chức một ngày hội điện ảnh tầm cỡ châu lục, khi tuyển chọn những tác phẩm điện ảnh đặc sắc, mời tới những nhà làm phim dày dạn kinh nghiệm trong khu vực để giao lưu, học hỏi kinh nghiệm làm điện ảnh. Điều đáng mừng hơn tại Lễ trao giải, bộ phim Những đứa trẻ trong sương đã xuất sắc giành giải Phim châu Á hay nhất.

Một tin vui khác đó là tại LHP Cannes, bộ phim Bên trong vỏ kén vàng của đạo diễn Phạm Thiên Ân cũng được xướng tên với giải Camera vàng (Camera d’Or). Trong khi đó tác phẩm La Passion de Dodin Bouffant của đạo diễn diễn Trần Anh Hùng được hoan nghênh khi chiếu ra mắt khán giả và nhận tràng vỗ tay dài 7 phút, đồng thời vị đạo diễn Mùi đu đủ xanh cũng giành giải Đạo diễn xuất sắc nhất.

Tháng 6: Phim ngoại làm “đứt gãy” doanh thu phim Việt

Trong tháng 6, phòng vé Việt chỉ là cuộc đua của tác phẩm nước ngoài. Loạt bom tấn như Fast & Furious 10, Transformers: Quái thú trỗi dậy, Nàng tiên cá, Nhiệm vụ bất khả thi 7… chiếm lĩnh thị trường phim hè, khiến nhiều nhà sản xuất phải lựa thời điểm khác để phát hành phim Việt bởi tính riêng phim Fast & Furious 10 cũng đã thu về 100 tỷ đồng tại thị trường Việt.

Tháng 7: Kiểm duyệt gắt gao, loại bỏ phim chứa hình ảnh phi pháp

Barbie – bộ phim tưởng chừng như là “bom tấn” mùa hè tại phòng vé Việt, đã không được phát hành tại Việt Nam do Hội đồng thẩm định và phân loại phim Quốc gia đánh giá phim chứa hình ảnh về bản đồ “đường lưỡi bò” (tức đường chín đoạn).

Đây không phải tác phẩm quốc tế đầu tiên không được cấp phép trình chiếu tại Việt Nam do chứa “đường lưỡi bò”. Ngay trước Barbie, Uncharted – phim do diễn viên Tom Holland đóng chính đã bị cấm ra rạp Việt vào tháng 3/2022.

Tháng 8: Xuất hiện “thảm họa” điện ảnh

Bộ phim Fanti có sự tham gia của NSND Lê Khanh, Thảo Tâm khi công chiếu vào cuối tháng 7 đầu tháng 8 lại không được thành công như mong đợi. Sau gần một tuần ra rạp, Fanti chỉ mang về hơn 1,2 tỉ đồng.

Cùng với Fanti, Bến phà xác sống – phần 2 của “thảm họa” Cù lao xác sống được phát hành nhưng không nhận về nhiều tín hiệu tích cực từ phía khán giả, mặc cho đạo diễn cho biết bộ phim là nỗ lực và sự cầu thị.

Tháng 9: “Vượt mặt” Nhà bà Nữ, Tro tàn rực rỡ chiến thắng Cánh diều Vàng 2023

Tro tàn rực rỡ không mang về doanh thu phòng vé như mong đợi của nhà sản xuất, tuy nhiên bộ phim này lại rất được lòng giới chuyên môn cũng như giới báo chí. Và đúng như dự đoán cùng kỳ vọng, tác phẩm của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên đã xuất sắc giành giải Phim hay nhất tại Cánh diều Vàng năm 2023 hạng mục phim truyện điện ảnh.

Ngoài giải Phim hay nhất, Tro tàn rực rỡ cũng ẵm về 3 giải thưởng cá nhân khác như Đạo diễn xuất sắc nhất cho đạo diễn Bùi Thạc Chuyên; Quay phim xuất sắc nhất cho Nguyễn K’Linh và Nữ diễn viên phụ xuất sắc cho NSƯT Ngô Phạm Hạnh Thúy.

Tháng 10: Đất rừng phương Nam gây tranh cãi

Đất rừng phương Nam – tác phẩm có kinh phí đầu tư 40 tỷ đồng do đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cầm trịch, lấy cảm hứng từ tiểu thuyết nổi tiếng của nhà văn Đoàn Giỏi, đã giành thắng lợi phòng vé với doanh thu hơn 140 tỷ đồng. Tuy nhiên, phim vấp phải luồng ý kiến trái chiều, khi đưa vào bối cảnh phim tên hội nhóm có xuất xứ từ Trung Quốc, khiến dư luận đưa ra nhiều quan điểm về giới hạn nào dành cho phim hư cấu dựa trên lịch sử.

Sau đó, ê-kíp Đất rừng phương Nam đã phải chỉnh sửa tên hội nhóm gây tranh cãi, bản thân đạo diễn Nguyễn Quang Dũng lên tiếng cảm ơn ý kiến dư luận, nói rằng sẽ phải thận trọng và tìm hiểu kỹ hơn với thể loại phim này.

Bên cạnh đó, bộ phim cổ trang Người vợ cuối cùng của đạo diễn Victor Vũ dù ra rạp có phần “yên ắng” nhưng vẫn đủ sức kiếm về hơn 100 tỷ đồng.

Tháng 11: Bộ chỉ số PAI mở ra hi vọng mới cho điện ảnh Việt, Tro tàn rực rỡ giành Bông sen Vàng.

Hiệp hội Xúc tiến và Phát triển Điện ảnh Việt Nam – VFDA đã xây dựng và ra mắt Bộ chỉ số Thu hút đoàn làm phim PAI (Production Attraction Index – gọi tắt là PAI), với mong muốn mang các đoàn làm phim trong nước và quốc tế đến giới thiệu và khám phá những vẻ đẹp tiềm ẩn của đất nước và của mỗi địa phương trong cả nước.

Bên cạnh đó cuối tháng 11, Tro tàn rực rỡ của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên tiếp tục giành giải Bông sen Vàng tại LHPVN lần thứ 23, được dư luận và các nhà chuyên môn ủng hộ và tán dương.

Tháng 12: Phim kinh dị Việt vực dậy phòng vé

Trong những tháng cuối năm, hai phim kinh dị Kẻ ăn hồn (đạo diễn Trần Hữu Tấn) và Quỷ cẩu (đạo diễn Lưu Thành Luân), bất ngờ vực dậy phòng vé Việt với doanh thu cực kỳ khả quan. Riêng Quỷ cẩu nhiều tuần liền đứng nhất phòng vé và đạt doanh thu gần 90 tỷ đồng tính đến những ngày đầu năm 2024, minh chứng cho thể loại kinh dị có thể là xu hướng mới của điện ảnh Việt trong năm nay.