Dịch tả

Dịch tả! Hầu hết tiếp xúc với vi khuẩn tả không bị bệnh, 10% có dấu hiệu và triệu chứng: Tiêu chảy, buồn nôn và ói mửa, chuột rút cơ, mất nước, sốc…Trẻ em có thể có thêm: Rất buồn ngủ hoặc thậm chí hôn mê, sốt, co giật…

Định nghĩa

Bệnh tả là một bệnh do vi khuẩn thường lây lan qua nước bị ô nhiễm. Bệnh tả là nguyên nhân tiêu chảy nặng và mất nước. Tình trạng nặng không được điều trị, bệnh tả có thể gây tử vong trong vài giờ.

Xử lý nước thải đã hầu như loại bỏ bệnh tả tại các nước công nghiệp. Các ổ dịch lớn cuối cùng tại Hoa Kỳ xảy ra vào năm 1911. Tuy nhiên, bệnh tả vẫn hiện diện ở châu Á, Trung Đông, Mỹ Latin, Ấn Độ và châu Phi cận Sahara. Nguy cơ dịch bệnh tả là cao nhất khi nghèo đói, chiến tranh hay thiên tai, người dân sống trong điều kiện đông đúc mà không có vệ sinh đầy đủ.

Bệnh tả có thể dễ dàng điều trị. kết quả mất nước nặng có thể được ngăn ngừa bằng dung dịch bù nước đơn giản và rẻ tiền.

Các triệu chứng

Hầu hết mọi người tiếp xúc với vi khuẩn bệnh tả (được gọi là Vibrio cholerae) không bị bệnh và không bao giờ biết rằng họ đã bị nhiễm. Tuy nhiên vì họ vi khuẩn tả ra trong phân trong bảy đến 14 ngày vẫn có thể lây nhiễm sang người khác. Hầu hết các triệu chứng các trường hợp gây ra bệnh tả hay tiêu chảy nhẹ vừa phải thường khó phân biệt với bệnh tiêu chảy gây ra bởi các vấn đề khác.

Chỉ khoảng một trong 10 người bị nhiễm phát triển các dấu hiệu và triệu chứng điển hình của bệnh tả, trong đó bao gồm:

Tiêu chảy. Thời gian ủ bệnh tả là ngắn – thường 1 – 5 ngày sau khi nhiễm trùng. Tiêu chảy đến đột ngột. Tiêu chảy do tả thường điểm những đốm chất nhờn và các tế bào chết, nhạt màu trắng đục giống như nước vo gạo. Điều làm cho tiêu chảy dịch tả đến chết người là sự mất một lượng lớn chất lỏng trong một thời gian ngắn – nhiều như là một 0,95 lít một giờ.

Buồn nôn và ói mửa. Xảy ra trong cả hai giai đoạn đầu và sau này của bệnh tả, nôn mửa có thể kéo dài hàng giờ tại một thời điểm.

Chuột rút cơ. Những kết quả của sự mất mát nhanh chóng của các muối như natri, clorua và kali.

Mất nước. Điều này có thể phát triển trong vòng vài giờ sau khi khởi phát các triệu chứng bệnh tả – nhanh hơn trong các bệnh tiêu chảy khác. Tùy thuộc vào bao nhiêu dịch cơ thể đã bị mất, mất nước có thể từ nhẹ đến nặng. Mất 10 phần trăm hoặc nhiều hơn tổng số trong cơ thể là mất nước nghiêm trọng. Các dấu hiệu và triệu chứng của mất nước bệnh tả bao gồm khó chịu, thờ ơ, mắt trũng, miệng khô, khát cùng cực, khô, héo da, nước tiểu ít hoặc không có, huyết áp thấp, và nhịp tim bất thường (loạn nhịp).

Sốc. Sốc là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh tả mất nước. Nó xảy ra khi lượng máu thấp gây giảm huyết áp và giảm tương ứng ôxy đến các mô. Nếu không được điều trị, sốc có thể gây ra cái chết chỉ trong vài phút.

Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tả ở trẻ em

Nói chung, trẻ em bị bệnh tả có những dấu hiệu và triệu chứng cùng người lớn, nhưng cũng có thể:

- Rất buồn ngủ hoặc thậm chí hôn mê.

- Sốt.

- Co giật.

Nguy cơ của bệnh tả là nhỏ trong các nước công nghiệp, và thậm chí cả ở những vùng đặc hữu không có khả năng bị lây nhiễm nếu làm theo các khuyến nghị an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, trường hợp lẻ tẻ của bệnh tả xảy ra trên toàn thế giới. Nếu bị tiêu chảy, đặc biệt là tiêu chảy nặng, và nghĩ rằng có thể đã tiếp xúc với bệnh tả, tìm kiếm sự điều trị ngay. Mất nước nghiêm trọng là một cấp cứu y tế mà đòi hỏi phải chăm sóc ngay lập tức.

Nguyên nhân

Ô nhiễm nguồn nước là nguồn chính của nhiễm trùng bệnh tả, mặc dù nguyên liệu động vật có vỏ, trái cây và rau chưa nấu chín, và các thực phẩm khác cũng có thể có vi khuẩn bệnh tả.

Các loại vi khuẩn gây bệnh tả, Vibrio cholerae, có hai chu kỳ cuộc sống riêng biệt – một trong môi trường và một ở người.

Vi khuẩn bệnh tả trong môi trường

Vi khuẩn bệnh tả xảy ra tự nhiên trong các vùng nước ven biển, nơi nó gắn với động vật giáp xác nhỏ xíu gọi là copepods. Có đến 10.000 vi khuẩn có thể theo một giáp xác duy nhất. Vi khuẩn bệnh tả đi du lịch với chủ, lây lan khắp thế giới như các động vật giáp xác theo nguồn thức ăn của họ – một số loại tảo và phiêu sinh vật phát triển bùng nổ khi mà nhiệt độ nước tăng lên. Tăng trưởng ngành tảo tiếp tục thúc đẩy bởi urê tìm thấy trong nước thải chảy tràn và nông nghiệp.

Hầu hết các dịch bệnh tả xảy ra vào mùa xuân và mùa thu khi nhiệt độ bề mặt đại dương và tảo nở hoa. Thêm tảo có nghĩa là copepods nhiều hơn, và nhiều hơn có nghĩa là vi khuẩn copepods tả nhiều hơn nữa.

Vi khuẩn bệnh tả ở người

Khi người ăn vi khuẩn bệnh tả, có thể không trở thành bệnh, nhưng họ vẫn bài tiết các vi khuẩn trong phân và có thể truyền bệnh dịch tả cho người khác qua đường phân – miệng. Điều này chủ yếu xảy ra khi phân người gây ô nhiễm nguồn cung cấp thức ăn hoặc nước, cả hai đều có thể như là khu vực sinh sản lý tưởng cho vi khuẩn bệnh tả. Bởi vì hơn một triệu vi khuẩn bệnh tả – xấp xỉ mà muốn tìm thấy trong một ly nước bị ô nhiễm là cần thiết để gây bệnh, bệnh tả thường không được truyền qua tiếp xúc người đến người bình thường.

Các nguồn phổ biến nhất của bệnh dịch tả bao gồm

Bề mặt hoặc nước giếng. Vi khuẩn bệnh tả có thể nằm im trong nước trong thời gian dài, và giếng bị ô nhiễm công là những nguồn thường xuyên của dịch bệnh tả quy mô lớn. Bệnh dịch tả có nhiều khả năng xảy ra trong cộng đồng mà không có vệ sinh đầy đủ và tại các khu vực bị ảnh hưởng bởi thiên tai, chiến tranh. Những người sống trong các trại tị nạn đông đúc đặc biệt có nguy cơ bị bệnh tả.

Hải sản. Ăn sống hoặc nấu chưa chín hải sản, đặc biệt là động vật có vỏ, mà xuất phát từ địa điểm nhất định có thể đặt vào với vi khuẩn bệnh tả. Hầu hết các trường hợp bệnh tả xảy ra tại Hoa Kỳ từ những năm 1970 đã được bắt nguồn từ sò và cua từ Vịnh Mexico và hải sản vận chuyển hoặc nhập lậu từ các quốc gia nơi bệnh tả. Động vật có vỏ là một vấn đề cụ thể bởi vì nó lọc một lượng lớn nước, mức tập trung các của vi khuẩn bệnh tả cao.

Trái cây và rau. Nguyên liệu, chưa gọt vỏ trái cây và rau quả là nguồn cung thường xuyên nhiễm trùng bệnh tả ở những nơi có bệnh tả. Trong nước đang phát triển, phân bón hoặc nước tưới phân bón có chứa nguyên liệu có thể làm ô nhiễm nước thải sản xuất trong lĩnh vực này. Trái cây và rau quả cũng có thể trở nên bị nhiễm độc với vi khuẩn tả trong quá trình thu hoạch, chế biến.

Ngũ cốc. Tại các vùng dịch tả đang lan rộng, ngũ cốc như gạo và kê đang bị ô nhiễm sau khi nấu và cho phép giữ ở nhiệt độ phòng trong vài giờ trở thành một phương tiện cho sự phát triển của vi khuẩn bệnh tả.

Vi khuẩn sản xuất độc tố mạnh

Mặc dù V. cholerae là nguồn gốc của nhiễm trùng bệnh tả, những ảnh hưởng chết người của căn bệnh này là kết quả của một độc tố mạnh, được gọi là CTX , là vi khuẩn sản xuất trong ruột non. CTX liên kết với các thành ruột, nơi nó cản trở dòng chảy bình thường của natri và clorua. Điều này làm cho cơ thể tiết ra một lượng lớn nước, dẫn đến tiêu chảy và mất nhanh chóng chất lỏng và muối (chất điện giải).

Yếu tố nguy cơ

Mọi người đều dễ bị bệnh tả, với ngoại lệ của trẻ sơ sinh người lấy được miễn dịch từ mẹ, người trước đây có bệnh tả. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm cho dễ bị bệnh hoặc có nhiều khả năng có các dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng. Các yếu tố rủi ro đối với bệnh tả bao gồm:

Suy dinh dưỡng. Suy dinh dưỡng và bệnh tả được nối liền với nhau. Những người bị suy dinh dưỡng có nhiều khả năng bị nhiễm vi khuẩn tả và bệnh tả có nhiều khả năng phát triển ở những nơi mà suy dinh dưỡng là phổ biến, chẳng hạn như các trại tị nạn, các nước nghèo, và các khu vực bị tàn phá bởi nạn đói, chiến tranh hay thiên tai.

Giảm hoặc acid dạ dày không tồn tại (hypochlorhydria achlorhydria). Vi khuẩn bệnh tả không thể tồn tại trong môi trường axit, và acid dạ dày thông thường thường phục vụ như một phòng tuyến đầu tiên chống lại nhiễm trùng. Nhưng những người có mức độ thấp của thiếu acid dạ dày bảo vệ này, do đó, họ có nhiều khả năng phát triển bệnh tả và có dấu hiệu nghiêm trọng và triệu chứng của bệnh. Trẻ em và người lớn tuổi, đặc biệt có xu hướng thấp hơn mức bình thường acid dạ dày. Vì vậy, những người đã có phẫu thuật dạ dày, những người không được điều trị nhiễm trùng Helicobacter pylori, hoặc những người đang uống thuốc kháng acid, H- blockers hoặc chất ức chế bơm proton. Thuốc kháng acid giúp trung hòa acid dạ dày và H – 2 chặn các chất ức chế bơm proton và làm giảm lượng acid dạ dày sản xuất .

Hộ gia đình bị tả. Đang có nguy cơ tăng đáng kể của các bệnh tả nếu sống với người bị bệnh.

Miễn dịch bị tổn hại. Nếu hệ thống miễn dịch bị tổn hại vì lý do nào, sẽ dễ bị nhiễm bệnh tả.

Máu type O. Vì những lý do không hoàn toàn rõ ràng, những người có loại máu O gấp hai lần khả năng phát triển bệnh tả như là những người có nhóm máu khác.

Động vật có vỏ sống hoặc nấu chưa chín. Mặc dù dịch bệnh tả quy mô lớn không còn xảy ra ở các nước công nghiệp, ăn động vật có vỏ sống, đặc biệt là hàu – từ vùng nước cảng từ các quốc gia nơi bệnh tả rất nhiều làm tăng nguy cơ.

Các biến chứng

Bệnh tả có thể nhanh chóng trở thành gây tử vong. Trong các trường hợp nghiêm trọng nhất, mất nhanh chóng của một lượng lớn chất lỏng và chất điện giải có thể dẫn đến tử vong trong vòng 2 – 3 giờ. Trong ít tình huống khắc nghiệt, những người không được điều trị có thể chết vì mất nước và sốc 18 giờ đến vài ngày sau khi các triệu chứng bệnh tả đầu tiên xuất hiện.

Mặc dù bị sốc và mất nước nghiêm trọng là các biến chứng nặng nề nhất của bệnh tả, các vấn đề khác có thể xảy ra, chẳng hạn như:

Lượng đường huyết thấp (hạ đường huyết). Một biến chứng bệnh tả phổ biến ở trẻ em, hạ đường huyết xảy ra khi mức độ glucose trong máu , nguồn năng lượng chính của cơ thể giảm thấp bất thường. Glucose được hấp thụ trực tiếp vào máu sau khi ăn uống và đi vào tế bào thông qua hormone insulin. Với dịch tả nghiêm trọng, mọi người có thể trở nên quá yếu để ăn, vì vậy họ không nhận được glucose từ thức ăn. Điều này có thể dẫn đến lượng đường trong máu thấp bất thường, có thể gây co giật, bất tỉnh và tử vong.

Kali thấp cấp (hạ kali máu). Những người có bệnh tả mất một lượng lớn khoáng, bao gồm kali, trong phân của họ. Nồng độ kali rất thấp và gây trở ngại cho chức năng thần kinh tim và là cuộc sống bị đe dọa. Hạ kali máu là đặc biệt nghiêm trọng trong những người có kali đã cạn kiệt bởi suy dinh dưỡng.

Thận suy. Khi thận mất khả năng lọc do mất quá nhiều chất lỏng, một số chất điện phân và chất thải tồn lại trong cơ thể – có khả năng đe dọa tính mạng. Ở những người bị bệnh tả, suy thận thường đi kèm với sốc.

Các xét nghiệm và chẩn đoán

Mặc dù dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tả có thể không thể nhầm lẫn nghiêm trọng ở các khu vực dịch bệnh, cách duy nhất để xác nhận chẩn đoán là xác định các vi khuẩn trong một mẫu phân.

Nhanh chóng xét nghiệm bệnh tả bằng que thử nhanh đang có sẵn, cho phép các nhà chăm sóc y tế vùng sâu vùng xa xác nhận chẩn đoán sớm bệnh tả. Xác nhận nhanh hơn giúp giảm tỷ lệ tử vong ở đầu của dịch bệnh tả và dẫn đến các can thiệp y tế công cộng trước đó để kiểm soát dịch.

Phương pháp điều trị và thuốc

Bệnh tả đòi hỏi điều trị ngay vì bệnh có thể gây tử vong trong vài giờ.

Bù nước. Mục đích là để thay thế chất lỏng và chất điện giải bị mất qua tiêu chảy bằng cách sử dụng một giải pháp bù nước đơn giản, uống bù nước muối (ORS), có chứa tỷ lệ cụ thể của nước, muối và đường. Các giải pháp ORS có sẵn như là một loại bột có thể được tái tạo trong nước đun sôi hoặc đóng chai. Nếu không bù nước, có khoảng một nửa những người bị bệnh tả chết. Với điều trị, số tử vong giảm xuống dưới 1 phần trăm.

Dịch tiêm tĩnh mạch. Trong một dịch bệnh tả, hầu hết mọi người có thể được giúp đỡ bởi bù nước đường uống, nhưng người dân mất nước nặng cũng có thể cần truyền dịch.

Thuốc kháng sinh. Nghiên cứu gần đây cho thấy một liều duy nhất azithromycin ở người lớn hoặc trẻ em có bệnh tả trầm trọng giúp rút ngắn thời gian tiêu chảy và giảm ói mửa.

Bổ sung kẽm. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng kẽm có thể làm giảm và rút ngắn thời gian tiêu chảy ở trẻ em với bệnh tả.

Phòng chống

Nếu đang đi du lịch đến các vùng dịch tả, nguy cơ mắc bệnh là rất thấp nếu làm theo các biện pháp phòng ngừa:

Rửa tay. Thường xuyên rửa tay là cách tốt nhất để kiểm soát lây nhiễm bệnh tả. Rửa tay kỹ bằng nước nóng xà phòng, đặc biệt là trước khi ăn hoặc chuẩn bị thức ăn, sau khi đi vệ sinh, và khi quay trở lại từ nơi công cộng. Thực hiện một thuốc diệt trùng tay (cồn) khi không có nước.

Tránh không được dùng nước chưa xử trí. Nước uống bị ô nhiễm là nguồn phổ biến nhất của bệnh dịch tả. Vì lý do đó, chỉ uống nước đóng chai hoặc nước đun sôi hoặc bạn đã khử trùng. Cà phê, trà và đồ uống nóng khác, cũng như đóng chai, đóng hộp, nước giải khát, rượu và bia, nói chung là an toàn. Cẩn thận lau sạch bên ngoài của tất cả các chai và lon trước khi mở chúng và yêu cầu thức uống mà không có nước đá. Sử dụng nước đóng chai để đánh răng.

Ăn thức ăn nấu chín hoàn toàn và nóng. Vi khuẩn bệnh tả có thể sống sót trên thực phẩm nhiệt độ phòng cho đến năm ngày và không bị phá hủy bởi đông lạnh. Tốt nhất tránh các nhà cung cấp thức ăn đường phố, nhưng nếu mua nó, chắc chắn rằng bữa ăn là nấu chín và nóng.

Tránh sushi. Không ăn sống hoặc nấu chín không đúng với cá và hải sản.

Hãy cẩn thận với các loại trái cây và rau quả. Khi đang đi du lịch, hãy chắc chắn rằng tất cả các loại trái cây và rau quả ăn được nấu chín hoặc có vỏ dày. Đặc biệt tránh rau diếp bởi vì nó có thể đã được rửa trong nước bị ô nhiễm.

Hãy cảnh giác với thực phẩm từ sữa. Tránh kem, thường bị ô nhiễm, và chưa được tiệt trùng sữa.

Thuốc chủng ngừa bệnh tả. Bởi vì du khách có nguy cơ mắc bệnh tả thấp và vì tiêm vắc – xin truyền thống cung cấp bảo vệ tối thiểu, không có vắc-xin tả hiện đang có sẵn tại Hoa Kỳ. Một số ít quốc gia cung cấp hai loại vắc-xin uống mà có thể cung cấp lâu hơn và miễn dịch tốt hơn so với các phiên bản cũ đã làm. Nếu muốn biết thêm thông tin về các vắc xin, liên hệ với bác sĩ hoặc văn phòng của y tế công cộng địa phương. Hãy ghi nhớ rằng không nước nào đòi hỏi phải chủng ngừa chống lại bệnh tả như là một điều kiện để nhập cảnh.

Theo SKDS