Đêm cuối năm trên đỉnh Tây Côn Lĩnh

Mai Hoàng Minh09:14 30/11/2013

Hàng năm, cứ vào độ chớm đông, khi mưa phùn giăng mắc khắp các nẻo đường miền Bắc cũng là lúc năm hết Tết đến. Đã bao giờ, bạn được đón những ngày đầu tiên của năm mới trên đỉnh Tây Côn Lĩnh, trong ngôi nhà của một gia đình người Mông? Dẫu cho ngôi nhà đó có ở chốn thâm sơn cùng cốc, nhưng với chúng tôi lại là nơi vô cùng ấm áp.

Đêm cuối năm trong ngôi nhà trình tường trên đỉnh Tây Côn Lĩnh

Chúng tôi rời thị trấn Vinh Quang (Hoàng Su Phì) vào ngày cuối cùng của năm 2012, với quyết tâm vượt qua đỉnh Tây Côn Lĩnh, nóc nhà của vùng Đông Bắc. Dẫu cho độ cao chỉ chạm ngưỡng 2.427m song để chinh phục được đỉnh núi này lại gian nan hơn việc tới được đỉnh Fansipan gấp nhiều lần. Phần bởi đây là cung đường hiểm trở, đường gãy cụt, và phần nhiều bởi quãng đường hơn 30km xuyên rừng bằng xe gắn máy trên con đường mòn rộng vừa khít một bàn chân.

Xuất phát từ khi trời còn tang tảng sáng, vậy mà chiều muộn chúng tôi mới tới được bìa rừng thuộc xã Thèng Chu Phìn, nghĩa là chúng tôi không cách nào có thể vượt rừng trong ngày được. May thay, đang loay hoay tìm cách ngược đường trở lại Ủy ban xin ngủ nhờ thì gặp một căn nhà trình tường vừa mới cất vẫn còn thơm mùi ngai ngái của đất, của gỗ sa mộc. Anh chủ nhà người Mông nhiệt tình mời chúng tôi nghỉ lại qua đêm cùng với gia đình. Sau bữa cơm chiều đạm bạc mà đượm tình thân, bên bát trà nóng, chúng tôi khẽ khàng nhận ra bữa ấy là đêm cuối cùng của năm, 31-12. Ngồi quây quần bên bếp lửa, nghe người cha người mế họ Lý kể chuyện gốc tích dòng tộc xưa kia của mình mà lòng chúng tôi không giấu nổi niềm thích thú. Theo lời kể thì họ là hậu duệ của một nhánh nào đấy thuộc vương triều nhà Lý ngày xưa vì loạn lạc mà chạy tới đất này. Rồi trải qua hàng trăm năm sinh cơ lập nghiệp, họ chăm chỉ lam lũ tảo tần sống nơi ven rừng thưa bóng người qua, giữ đất, giữ phong tục tập quán cho dân tộc mình.

Căn nhà mới cất nên vẫn còn sơ sài lắm, ngoài cái bếp lửa ra thì trong nhà còn mỗi chiếc giường gỗ sa mộc mới đóng, chiếc cát-sét đang phát ra những điệu dân ca của người Mông. Anh chủ nhà tinh ý đứng lên tắt nhạc, chậm rãi hơ tay bên bếp lửa rồi nhẩn nha hát cho chúng tôi nghe điệu nhạc họ vẫn thường hát mỗi khi đi trỉa ngô, trồng lúa trên những kẽ đá tai mèo sắc ngọt của đất Hà Giang. Dẫu cho còn thiếu tiếng khèn Mông dìu dặt, còn thiếu tiếng kèn môi như chúng tôi thường gặp ở những phiên chợ thì bài hát vẫn không hề mất đi âm điệu duyên dáng, da diết.

Video đang HOT

Đêm đã về khuya, người vợ trẻ của anh chủ nhà trải cho chúng tôi cái ổ rơm ngay gần bếp vì sợ khách không quen với cái lạnh như cắt nơi rừng sâu. Chúng tôi dần chìm vào giấc ngủ và tự nhủ mình sẽ chẳng bao giờ có thể quên được trải nghiệm thú vị của ngày hôm ấy.

Theo ANTD

Vào nơi học sinh ăn cơm chan... nước suối

Tam Hợp, một trong 5 xã chưa có điện của huyện Tương Dương (Nghệ An), đường khó đi "như đường lên cổng trời". Nơi thâm sơn cùng cốc, nhiều em học sinh người Mông, người Poọng ăn cơm chan...nước suối, nước lã Học bài dưới ánh đèn pin.

Bật khóc giữa lòng hồ

Mưa giăng kín mặt sông. Ngược dòng Nậm Nơn, lênh đênh trên lòng hồ thủy điện Bản Vẽ mùa này rất nguy hiểm.

Sáng sớm thức dậy, tôi rủ Mạc Nguyên Bí thư Huyện Đoàn Tương Dương vào xã Hữu Khuông thăm thầy cô "cắm bản", nhưng lên đến Yên Na bỗng khựng lại.

Từ núi, lũ lao ra. Đất đá ven đường rơi tung tóe, chắn lối đi. "Mưa to quá!", Mạc Nguyên nói, nhìn ra mặt sông thức giấc. Mực nước lòng hồ lên nhanh. Thủy điện bản Vẽ phải mở cửa xả lũ số 1. Hơi nước bốc lên nghi ngút, thung lũng mù sương.

Dẫn đầu đoàn cán bộ huyện Tương Dương vào Hữu Khuông kiểm tra giáo dục, tuần trước, Phó chủ tịch huyện Vi Tân Hợi suýt bị đắm thuyền trên sông Nậm Nơn. "Trong một buổi chiều, chúng tôi gặp hai trận lốc xoáy, hút chết!", anh Vi Hợi kể.

Từ thị trấn Hòa Bình vào các xã rẻo cao Hữu Khuông, Luân Mai, Mai Sơn, phương tiện duy nhất là thuyền. Lòng sông, lòng hồ mênh mông nước, khung cảnh êm đềm thơ mộng nhưng đầy ẩn họa.

"Chiều muộn, chúng tôi lên thuyền xuôi dòng. Vừa rời Hữu Khuông, bất ngờ gặp trận lốc xoáy tràn qua, thuyền chòng chành nhưng sợ trời tối nên vẫn phải đi tiếp", anh Hợi kể.

Cách đập thủy điện Bản Vẽ khoảng 2km, một trận lốc khác mạnh hơn tấn công. Gió giật cấp 7, cấp 8, mưa như trút. Xung quanh bầu trời đen kịt, tối như bưng. Chiếc thuyền dài 10m, rộng 1m loay hoay giữa vùng gió xoáy. Một cô giáo sợ quá, khóc toáng lên.

Trưởng đoàn Vi Tân Hợi lệnh cho anh em cởi hết quần áo, mặc áo phao, chuẩn bị ứng phó với tình huống xấu nhất.

"Nếu thuyền bị đắm, anh em phải dìu nhau vào bờ, riêng cô giáo phải có 2 người kèm hai bên", Hợi ra lệnh.

Gió quất liên hồi. Bác lái thuyền Lương Văn Thắng (50 tuổi, quê ở xã Mỹ Lý, huyện Tương Dương) từng 25 năm vượt dòng Nậm Nơn, là người lão luyện kinh nghiệm sông nước, bật khóc.

"Khúc sông, cũng là lòng hồ thủy điện Bản Vẽ, rộng chừng 100m nhưng lúc mưa to gió lớn, trời đen kịt khiến bác Lương Văn Thắng không thể xác định được hướng đi, tắt máy dừng lại thì thuyền sẽ lật!", anh Hợi nói.

Sau gần 30 phút cầm cự, ghé sát được gần bờ nhưng mọi người không thể rời thuyền vì đá lởm chởm, nước sâu. Giữa lúc mưa gió vần vũ, bác Thắng ướt sũng nước, vẫn bám chặt tay lái điều khiển con thuyền thoát ra khỏi vùng xoáy.

Cơm chan nước suối

Đường vào bản Xốp Nậm (xã Tam Hợp) quanh co khúc khuỷu, bên vực bên núi. Trên con đường này, các thầy cô "cắm bản" vùng sâu ngày đêm "đèo" chữ lên miền rẻo cao.

Có đường cho ô tô, xe máy vào bản trung tâm xã nhưng đi trên đường ấy còn cực khổ hơn đi bộ. "Mùa nắng, xe chở gỗ quần nát đường núi, bụi mù mịt. Mưa xuống, bùn đất lầy lội, chỉ 17km nhưng có khi phải mất hơn 2 tiếng đồng hồ mới tới nơi!", Bí thư Huyện đoàn Tương Dương Mạc Nguyên nói.

Bếp nấu ăn của các em HS bán trú Tam Hợp dựng bên bờ suối Ảnh: Quang Long

Ba giờ chiều, tôi cùng Mạc Nguyên và Lê Hồng Thái (Phó Bí thư Huyện đoàn) lên xe, rời thị trấn Hòa Bình vào Xốp Nậm.

Trời đổ mưa, xe phải bò từng đoạn, lúc lơ lửng chín tầng mây, lúc đổ đèo sâu hun hút. Đang men theo sườn núi bỗng giật mình, tiếng động ầm ầm như lũ quét, từ đâu con suối lao ra, nước réo sùng sục.

Rẻo cao Nghệ An, đường vào bản thường bị lũ chia cắt, có khi phải nằm lại trong rừng hai ba ngày mới ra được thị trấn.

Hơn hai tiếng đồng hồ đánh vật với đường núi quanh co, 5h chiều, chúng tôi vào bản trung tâm Xốp Nậm. Bên bờ suối, dãy lều làm bằng nứa của các em học sinh bán trú liêu xiêu tựa vào nhau, run rẩy trong mưa.

Tôi khom người chui vào một túp lều, thấy cô bé học sinh đang lúi húi dọn cơm chiều. Một mình một nồi, chẳng có tý thức ăn, bé múc nước suối đổ thẳng vào xoong cơm, dùng thìa xúc ăn ngon lành.

Con suối nhỏ vắt ngang triền núi, bên này là trường học, bên kia là nhà bán trú của 90 em học sinh người Mông, người Poọng thuộc xã rẻo cao Tam Hợp.

Từng nhóm 5-7 em quây quần bên bữa cơm tối đạm bạc. Nhóm nào "sang", bữa cơm có thêm ít canh bí, hầu hết các em phải ăn cơm chan với nước suối.

Xồng Bá Tếnh (SN 1997, lớp 9B) nói: "Từ nhỏ đến giờ, bố mẹ cho ăn cơm chan nước suối, quen rồi!". Hàng ngày, các em mang can xuống suối múc nước về "đưa cơm vào miệng", hoặc sang trường hứng nước lọc tại công trình nước sạch, nhưng vẫn là nước lã. Một số em biết đun nước sôi để ăn với cơm.

Một vài em học sinh nhỏ tuổi đã sớm biết quăng chài, bắt cá dọc suối về làm thức ăn. Đêm đêm, sau giờ học bài, từng nhóm rủ nhau đi săn cá mát. Cá mát miền Tây Nghệ An sống tự nhiên dọc khe suối, thịt mềm, ruột đắng.

Các cậu học sinh đội đèn pin lên đầu, ngụp xuống soi cá. Khi phát hiện thấy đàn cá, lập tức dùng nỏ tự chế bắn tỉa, tài thiện xạ của "rái cá" bản địa bắn phát nào trúng phát nấy, có những phát đạn cực mạnh khiến cá đứt lìa thân.

"Đèn pin đưa xuống nước vẫn sáng được à?", tôi hỏi Xồng Bá Tếnh. "Sáng được! Xong về lau khô, mang ra học bài!", Tếnh đáp.

Không có bàn học, HS rẻo cao nằm rạp trên giường học bài

Xồng Y Rê, học sinh lớp 7 Trường PTCS Tam Hợp (học sinh cấp 1, cấp 2 cùng học chung một trường) kể: "Gia đình cháu có 9 người, nghèo lắm, cái chi cũng không có. Cả năm chẳng mấy khi được ăn thịt. Cá thì ở dưới suối, cháu không bắt được!".

So với các bạn cùng lớp, Xồng Y Rê thuộc diện nghèo nhất, nghèo đến nỗi "áo quần của cháu chỉ có vài bộ để thay. Đến Tết, mẹ mới mua áo mới".

Rê vừa xong bữa cơm chiều. Túp lều bên cạnh, tôi thấy hai tốp học sinh đang quây quần bên nồi cơm. Tốp 5 người, có nồi bí đỏ, món ăn thường trực của những học sinh "khá giả" bản Huồi Sơn. Bên cạnh là ba em học sinh đang dùng thìa múc cơm chan nước lã.

"Sao các cháu không bỏ muối vào, cho dễ ăn?", tôi hỏi. "Bọn cháu ăn rứa, quen rồi!", Lầu Y Lỳ, học sinh lớp 9 bảo. Các học sinh vừa ăn vừa đùa nghịch, vui cười hồn nhiên.

Nhà bếp của các học sinh bán trú

Tìm chữ dưới ánh đèn pin

Không có điện. Tối như bưng. Ánh sáng bập bùng từ bếp lửa soi tỏ những khuôn mặt sạm đen, hao gầy. Ngày mai, thứ Bảy, một số học sinh bản Huồi Sơn, Phà Lõm, bản Văng Môn chuẩn bị hành trang về với gia đình.

Đều đặn mỗi tuần một lần, các em băng rừng rời bản trung tâm về nhà, lúc trở lại trường trên lưng địu một bao gạo, quả bí đỏ, mớ rau xanh.

"Mỗi tuần, cha mẹ cho các cháu mỗi người 4-5 kg gạo, ăn hết lại về lấy!", Sồng Y Dìa (SN 1998) nói.

Đường về nhà, xa nhất là Phà Lõm, các em học sinh nhỏ tuổi phải đi bộ vượt qua chặng đường 24km cả đi lẫn về, vượt núi cao và vực sâu. Bản Huồi Sơn cách Xốp Mạt khoảng 9km đường rừng.

Vượt lên thiếu thốn, cực khổ, các em học sinh người Mông, người Poọng tại xã Tam Hợp đi tìm cái chữ. Giữa căn nhà bán trú đơn sơ, chật hẹp, không bàn không ghế, từng nhóm nhỏ chụm đầu học bài dưới ánh đèn pin.

Có em nằm rạp trên tấm liếp, soi đèn pin cặm cụi học bài. Có em kẹp đèn pin vào cổ, soi từng con chữ. Ánh đèn yếu ớt, chỉ đủ để rọi vào trang sách.

Nhiều học sinh hàng ngày ăn cơm với nước lã, nước suối do phần bắt nguồn từ thói quen, phong tục tập quán của người Mông.

Nhưng thực tế là bữa cơm hàng ngày của học sinh bán trú tại Trường PTCS Tam Hợp (Tương Dương) hiện đang rất nhiều thiếu thốn...

Theo tiền phong

Tục mai táng kỳ bí của người Mông trên đỉnh Hồng Ngài (Kỳ 1) Hàng ngày, người ta khiêng người chết ra sân, đặt ngửa lên tấm ván đã chuẩn bị sẵn, để người chết được "ngắm" mặt trời. Nghi thức cúng ma của người Mông Hồng Ngài cách thị trấn Bắc Yên (huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La) khoảng 10km. Đường đi uốn lượn vòng quanh qua mấy quả đồi. Tuy cách thị trấn không xa,...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Tìm thấy thi thể nữ tài xế, xuyên đêm trục vớt ô tô rơi sông Đồng Nai01:29

Danh tính nam tài xế ô tô tránh xe máy, đâm bé gái tử vong ở Tuyên Quang01:28

Vụ Mercedes-Benz dừng giữa làn ngược chiều: Xe đang "treo" 5 lỗi phạt nguội01:39

Ngày này 5 năm trước: Một sự kiện y tế làm thay đổi hoàn toàn thế giới04:12

Hiện trường vụ cháy quán 'Hát cho nhau nghe' khiến 11 người chết ở Hà Nội01:29

Rộ clip Nờ Ô Nô lại đăng đàn xin lỗi, dư luận hoài nghi, CĐM quyết dí tới cùng03:03

Jack 97 'lật đổ' Anh Tú Atus và RHYDER với 6 chữ, fandom tiếp tay 'dọn đường'?03:19

Nờ Ô Nô: 3 lần "bay kênh" vẫn "sống khỏe", hé lộ nhân vật chống lưng?03:03

Tiktoker Mr. Pips bị khởi tố, hé lộ mức án cao nhất, CĐM bàn tán xôn xao03:09

Khung cảnh tan hoang sau vụ cháy tại làng nghề đồ gỗ ở Hà Nội09:54

Thuỳ Tiên bức xúc thái độ của Nhật Lệ, Quang Linh chen vào 'lạy' gấp, vì sao?02:54

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Hai người tử vong khi va chạm với xe tải tại nút giao cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt

14:39:34 23/12/2024

Vụ tai nạn nghiêm trọng xảy ra vào khoảng 22h ngày 22/12 tại nút giao giữa quốc lộ 8 với lối vào cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt thuộc địa phận thôn Quang Chiêm, xã Thanh Bình Thịnh, huyện Đức Thọ, Hà Tĩnh.

Hậu Giang chủ động ứng phó áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông

14:02:00 23/12/2024

Người dân cần chủ động nắm thông tin về tình hình thời tiết nhằm phòng ngừa, ứng phó hiệu quả với mưa bão, bảo đảm an toàn cho sản xuất và sinh hoạt.

Phát hiện 2 người đàn ông nằm bên lề đường, 1 người đã tử vong

13:54:48 23/12/2024

Người dân đã đưa nạn nhân bị thương nặng đến bệnh viện cấp cứu và trình báo cơ quan công an. Tại hiện trường, bên cạnh nạn nhân đã tử vong là xe máy màu đỏ mang biển số tỉnh Hậu Giang 95B1-852.10.

Vụ 4 người nhập viện khẩn cấp ở Bà Rịa - Vũng Tàu: Truy tận gốc!

13:07:13 23/12/2024

Kết quả xét nghiệm ban đầu cho thấy có tình trạng toan chuyển hóa nặng, chẩn đoán ban đầu Theo dõi ngộ độc Methanol . Lúc 19 giờ cùng ngày, 4 bệnh nhân được chỉ định lọc máu liên tục.

Áp thấp nhiệt đới giật cấp 9 tiếp tục di chuyển hướng Tây Tây Bắc

13:05:23 23/12/2024

Khu vực chịu ảnh hưởng: phía Tây Nam khu vực Giữa Biển Đông, vùng biển phía Tây Bắc khu vực Nam Biển Đông (bao gồm khu vực phía Tây Bắc quần đảo Trường Sa).

Tránh xe máy, ô tô lao vào nhà dân khiến bé gái 17 tháng tử vong

09:47:30 23/12/2024

Theo thông tin ban đầu, vụ việc xảy ra vào khoảng 17h ngày 21/12, tại tuyến đường thuộc phường Nông Tiến, TP Tuyên Quang (tỉnh Tuyên Quang).

Xe đầu kéo container tông 2 người thương vong trên cầu vượt ở TPHCM

09:20:47 22/12/2024

Nam tài xế lái xe đầu kéo container trên cầu vượt Sóng Thần, TP Thủ Đức (TPHCM), xảy ra va chạm với xe máy làm một người tử vong, một người bị thương.

Tài xế lái xe lấn làn, dọa đánh người ở Bình Dương

09:17:16 22/12/2024

Người đàn ông lái ô tô vượt trái ở đoạn đường cấm vượt tại TP Dĩ An (Bình Dương) và bị xe đi đúng chiều cản lại, tài xế này xuống xe chửi bới, đe dọa đánh người.

Quảng Nam công bố tình huống khẩn cấp tại ngôi làng có nhiều đá lăn do động đất

20:00:12 21/12/2024

Sau sự việc hàng chục tảng đá lớn lăn xuống sát làng Tu Hon (xã Trà Don, huyện Nam Trà My) do dư chấn động đất, tỉnh Quảng Nam đã công bố tình huống khẩn cấp tại đây để triển khai các biện pháp ứng phó.

Hà Nội: 2 người tử vong, 14 người nhập viện sau bữa tiệc

12:44:17 21/12/2024

Theo Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội, doanh nghiệp tổ chức sự kiện đủ giấy chứng nhận kinh doanh, đủ điều kiện an toàn thực phẩm, chứng minh nguồn gốc xuất xứ thực phẩm.

Áp thấp nhiệt đới hình thành ở Nam Biển Đông, miền Trung có đợt mưa lớn

12:26:35 21/12/2024

Áp thấp nhiệt đới hình thành trên vùng biển phía Nam của khu vực Nam Biển Đông, kết hợp với không khí lạnh nên từ 23-26/12, ở Trung và Nam Trung Bộ, Tây Nguyên có đợt mưa lớn.