Đề xuất lùi thời hạn đại hội sang tháng 9: Khó khả thi

Lùi đại hội đồng cổ đông (ĐHCĐ) đến tháng 9 đang là một phương án được cơ quan quản lý tính tới trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp có khả năng không kịp tổ chức trước thời hạn 31/6 năm nay, nhưng theo ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), doanh nghiệp không nên có tâm lý trông chờ lùi hoãn, mà cần chủ động tổ chức họp sớm vì chính lợi ích của doanh nghiệp và cổ đông.

Đại dịch Covid-19 khiến việc tổ chức ĐHCĐ của nhiều doanh nghiệp bị ảnh hưởng.

Bộ Tài chính đang dự kiến đề xuất kéo sang thời hạn ĐHCĐ đến cuối tháng 9, ông đánh giá thế nào về kế hoạch này?

Tôi thực sự rất chia sẻ với khó khăn của các doanh nghiệp vì năm nay có những điều kiện phát sinh bất khả kháng do dịch bệnh kéo dài.

Việc cơ quan quản lý hỗ trợ doanh nghiệp xin lùi thời hạn họp ĐHCĐ có thể hiểu được, song quyết định gia hạn không thuộc thẩm quyền của Chính phủ do Luật đã quy định cứng là không quá 6 tháng nên buộc phải trình Quốc hội, mà xét về mặt luật, tôi e là Quốc hội không đồng ý gia hạn.

Mặt khác, vấn đề đặt ra ở đây là có cần gia hạn tổ chức ĐHCĐ đến tháng 9 không. Nhiều doanh nghiệp lớn có hàng nghìn cổ đông đã tổ chức đại hội, trong khi đó có doanh nghiệp nhỏ lại xin gia hạn thì là vì lý do gì. Cái này rất cần cân nhắc. Chậm họp ĐHCĐ sẽ ảnh hưởng đến việc thông qua phương án phân chia lợi nhuận năm cũ và kế hoạch kinh doanh trong năm mới.

ĐHCĐ cũng là sự kiện quan trọng quyết định mọi vấn đề cấp thiết của doanh nghiệp, từ chiến lược kinh doanh đến khắc phục khó khăn, nếu doanh nghiệp thực sự có trách nhiệm và vì lợi ích của chính mình thì không thể chần chừ được.

Hiện còn khoảng 1.400 doanh nghiệp đại chúng vẫn chưa ĐHCĐ, nếu dồn hết việc tổ chức họp từ nay đến cuối tháng 6 với chừng này công ty thì theo ông liệu có khả thi không?

ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM).

Với quy trình quy định trong Luật Doanh nghiệp, nếu thực sự tích cực và có trách nhiệm thì các doanh nghiệp vẫn có thể kịp tổ chức ĐHCĐ. Đây là đại hội thường niên – diễn ra thường xuyên hàng năm.

Doanh nghiệp phải ý thức được việc này, do đó, những công việc chuẩn bị phải được chuẩn bị từ trước, chứ không thể nói đến bây giờ mới chuẩn bị.

Doanh nghiệp nên xác định vấn đề không chỉ là có họp kịp hay không, mà quan trọng ở đây là phương án, định hướng, giải pháp kinh doanh của công ty trong giai đoạn tới.

Nếu doanh nghiệp muốn đại hội thì gần như không vướng về luật pháp và công nghệ, có thể ứng dụng ngay công nghệ để hỗ trợ tiết kiệm thời gian chuẩn bị thì việc tổ chức họp sẽ nhanh hơn. Luật Doanh nghiệp đã quy định khá đầy đủ có thể ứng dụng ngay các công nghệ và phương thức để họp.

Doanh nghiệp nên tích cực, chủ động, coi việc tổ chức ĐHCĐ không phải để tuân thủ pháp luật, mà đó là sự kiện để cổ đông thảo luận về chiến lược kinh doanh trong bối cảnh mới, Càng chậm trễ, ít thông tin thì cổ đông càng hoang mang, họ có quyền phải được biết tình hình sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp.

Thêm nữa, doanh nghiệp chủ động còn để tốt cho thị trường. Chính phủ có thể cân nhắc giải pháp xin hoãn nhưng doanh nghiệp cũng nên cân nhắc không nên ỷ lại.

Hiện vẫn có tình trạng doanh nghiệp hạn chế cổ đông tham dự đại hội, chẳng hạn yêu cầu có trên 2.000 cổ phần mới được dự, điều này có trái luật? Hoặc có thể chấp nhận trong bối cảnh một số địa phương hạn chế mỗi cuộc họp không quá 20 người?

Theo quy định của Luật Doanh nghiệp thì cổ đông sở hữu 1 cổ phần trở lên là đã có quyền dự họp.

Cổ đông có thể có nhiều cách để thực hiện quyền tham dự ĐHCĐ, tùy theo sự lựa chọn của họ, kể cả họ không đến mà có thể ủy quyền, gửi email… để thể hiện quyền tham dự, song nếu công ty hạn chế quyền dự họp của cổ đông, chỉ mời cổ đông sở hữu tỷ lệ cổ phần nhất định là sai luật.

Vì vậy, nếu đặt ra một mức sở hữu cổ phần cụ thể mới được tham dự họp, trong trường hợp cổ đông kiện hoặc khiếu này thì kết quả họp sẽ bị hủy bỏ vì đã vi phạm nghiêm trọng quyền của cổ đông.

Thứ hai nếu hạn chế số lượng tập trung ở một địa điểm thì ban tổ chức có trách nhiệm phải bố trí nhiều địa điểm, hoặc các phương tiện khác để cổ đông tham dự họp được và không được phép hạn chế số lượng này, tất cả những điều này đều không có trường hợp nào ngoại lệ.

Dù giai đoạn giãn cách xã hội đã kết thúc hiện đang trong trạng thái bình thường mới, song vẫn không loại trừ khả năng dịch bệnh vẫn có thể tiếp tục quay trở lại, ông có cho rằng nên tính phương án cho doanh nghiệp dự phòng không thể ĐHCĐ được vì yếu tố xã hội?

Có thể tính, song cần hết sức cân nhắc giữa lợi ích của doanh nghiệp và đa số cổ đông nếu như ĐHCĐ không được thực hiện hoặc chậm thực hiện, vì như tôi đã nói ở trên, nếu không họp ĐHCĐ chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến lợi ích của cổ đông.

Cần hết sức cân nhắc khó khăn của doanh nghiệp và đa số cổ đông, nếu ĐHCĐ không họp thì lợi ích đó chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng cho cả doanh nghiệp và cổ đông. Bài toán này cần cân nhắc mới có thể tính đến phương án lùi nhưng không bị phạt.

Hiện Trung tâm Lưu ký chứng khoán đã có phần mềm E-voting phục vụ việc bỏ phiếu trực tuyến cho cổ đông.

Đáng lẽ trong bối cảnh khó khăn do dịch, họ nên cung cấp miễn phí phần mềm đó cho doanh nghiệp ngay từ mấy tháng trước khi bắt đầu manh nha ý tưởng xin lùi thời hạn để hỗ trợ doanh nghiệp tổ chức ĐHCĐ, thay vì để doanh nghiệp xin gia hạn thì có thể không cần phải đặt vấn đề gia hạn như bây giờ.

Về phía nhà đầu tư, nhiều ý kiến cho rằng, nếu cho phép doanh nghiệp giãn thời hạn đại hội, họ sẽ rất đói thông tin, việc đầu tư sẽ không thể căn cứ trên dự báo về doanh nghiệp. Vậy theo ông, trong bối cảnh bất thường của dịch bệnh, có nên khuyến khích hoặc yêu cầu những doanh nghiệp chưa thể họp cổ đông để công bố kế hoạch kinh doanh cả năm, kết quả hoạt động theo từng tháng?

Ở đây, khó có thể nói Chính phủ can thiệp hay yêu cầu được. Chính phủ không thể chỉ đạo doanh nghiệp công bố thông tin hàng tháng được, hay nếu doanh nghiệp muốn làm hàng tuần thì Chính phủ cũng thể can thiệp được.

Có nhiều cách mà doanh nghiệp đã làm thiết lập riêng một bộ phận quan hệ như cổ đông. Thậm chí, định kỳ hàng tháng, những người quản trị, thành viên Hội đồng quản trị có thể đối thoại với cổ đông.

Ngoài báo cáo chính thống theo yêu cầu cơ quan quản lý nhà nước, họ có những báo cáo chuyên đề để giải nghĩa thông tin một cách nôm na hơn cho những nhà đầu tư không phải chuyên nghiệp.

Hỗ trợ của nhà nước là tốt, nhưng nên phải thay đổi tư duy quản trị của doanh nghiệp, thay vì hàng tháng thì cũng có thể định kỳ hàng tuần công bố nếu doanh nghiệp có thể làm được.

Nhìn tổng thể, vấn đề này liên quan đến quản trị doanh nghiệp nói chung cũng như có công bố thông tin nói riêng của doanh nghiệp, trong đó công bố thông tin là một trong những nội dung quan trọng có quy định tối thiểu của Luật và tuân theo thông lệ quốc tế.

Thực tế và thông lệ quốc tế về công bố thông tin cho thấy các doanh nghiệp công bố thông tin nhiều hơn so với quy định sẽ đáp ứng tốt các tiêu chuẩn về quản trị doanh nghiệp.

Nếu như doanh nghiệp đặt ở vị trí muốn thiết lập một khung khổ quản trị tốt và muốn cung cấp thông tin đầy đủ hơn cho nhà đầu tư, cổ đông và thị trường thì luật pháp cũng không hạn chế.

Nên nhìn vấn đề theo cách tiếp cận là doanh nghiệp nên từ bỏ thói quen cứ luật yêu cầu thì mới làm, phải nhấn mạnh quản trị tốt là mặc định tư duy doanh nghiệp phải làm tốt hơn luật. Nếu doanh nghiệp làm tốt hơn luật thì rõ ràng luật không cần thiết nữa.