Đầu tư trái phiếu doanh nghiệp: Đã đến lúc cảnh báo nhà đầu tư cá nhân
Sau quá trình kiểm tra, nắm bắt thực tế nhà đầu tư cá nhân tiếp tục gia tăng đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, Bộ Tài chính cho rằng đã đến lúc đưa ra cảnh báo nhóm nhà đầu tư này về những rủi ro của hoạt động đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp.
Nhà đầu tư cá nhân lao vào trái phiếu doanh nghiệp
Theo Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội ( HNX), 9 tháng đầu năm nay có 151 doanh nghiệp thực hiện thành công 446 đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ, qua đó huy động được tới hơn 179.084 tỷ đồng. Trong đó, nhiều đợt phát hành thu hút 100% nhà đầu tư cá nhân tham gia.
Cụ thể như đợt huy động 44,2 tỷ đồng trái phiếu với lãi suất lên tới 13%/năm vào ngày 24/6 của Công ty cổ phần Vận chuyển Mercury, có 49 nhà đầu tư cá nhân tham gia mua toàn bộ lượng trái phiếu phát hành thành công.
Hay Công ty Chứng khoán Trí Việt (TVB- HOSE) vào đầu tháng 7/2019 đã phát hành được 80 tỷ đồng trái phiếu, với lãi suất 10,53%/năm cho 42 nhà đầu tư cá nhân và 1 nhà đầu tư tổ chức.
Trên thị trường thứ cấp, theo Công ty Chứng khoán Kỹ thương (TCBS), hiện quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp đạt khoảng 40.000 tỷ đồng, trong đó khoảng 98% tổng số trái phiếu đang niêm yết trên Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM và HNX là do TCBS tư vấn và thực hiện.
Đồng thời, TCBS nắm giữ tới hơn 80% thị phần giao dịch trái phiếu doanh nghiệp của nhà đầu tư trên sàn. Lũy kế từ đầu năm đến hết quý III/2019, TCBS đã phân phối ra thị trường hơn 17.353 tỷ sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp, tăng 27% so với cùng kỳ năm ngoái, thu hút hơn 25.330 khách hàng trên toàn quốc tham gia đầu tư tính từ thời điểm sản phẩm ra mắt thị trường năm 2014.
Hiện trạng trên cho thấy, sau khi áp dụng cơ chế thông thoáng tại Nghị định 163/2018/NĐ-CP về phát hành trái phiếu doanh nghiệp, từ đầu năm đến nay, sự sôi động của thị trường đã thu hút nhà đầu tư cá nhân gia tăng đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp…, vì sức hút lời cao.
Kể cả mua sơ cấp lẫn thứ cấp, nhà đầu tư được nhà phát hành lẫn đơn vị tư vấn bán sản phẩm cam kết mức lợi tức trên dưới 9%/năm, cao hơn đáng kể so với mặt bằng lãi suất gửi tiết kiệm 6-7%/năm…
“Lòng tham” đang chiến thắng khi nhà đầu tư quan tâm đến kiếm lời nhiều hơn là thận trọng với các rủi ro xuất hiện khi doanh nghiệp phát hành không trả lãi suất cũng như thanh toán gốc trái phiếu, rủi ro trái phiếu mất thanh khoản…
Video đang HOT
Cảnh báo rủi ro
“Trái phiếu doanh nghiệp là một sản phẩm rủi ro, càng lãi suất cao thì rủi ro càng lớn, nên nếu gia tăng các cụ ông, cụ bà đem tiề.n dành dụm được sau khi nghỉ hưu, khoản tiề.n lương ít ỏi mà đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp là đáng báo động. Khi doanh nghiệp không có khả năng thanh toán cho trái chủ đến ngày trái phiếu đáo hạn, thì nhà đầu tư đối mặt với rủi ro lớn…”, nguồn tin từ Bộ Tài chính cho biết.
Một “cái bẫy” với nhà đầu tư theo góc nhìn của giám đốc pháp chế một công ty quản lý quỹ là Nghị định 163/2018/NĐ-CP quy định, trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ bị hạn chế giao dịch trong phạm vi dưới 100 nhà đầu tư, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trong vòng 1 năm kể từ ngày hoàn thành đợt phát hành.
Thời gian hạn chế 1 năm kể từ khi phát hành là quá ngắn. Sau thời gian này, trái phiếu phát hành riêng lẻ được giao dịch rộng rãi ra đại chúng, bao gồm cả nhà đầu tư cá nhân, nhỏ lẻ, trong khi khoảng thời gian 1 năm có thể sức khỏe tài chính của tổ chức phát hành biến động, các nhà đầu tư cá nhân không đủ thời gian và hiểu biết để lường hết các rủi ro có thể xảy ra…
Theo ý kiến của chuyên gia ở Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam ( VBMA), việc thiếu vắng các tổ chức xếp hạng tín nhiệm có chất lượng tin cậy và trung tâm định giá trái phiếu tập trung dẫn đến thiếu thông tin cơ sở cần thiết để nhà đầu tư có thể đán.h giá tương quan rủi ro – lợi suất mà trái phiếu đem lại.
Hoạt động cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm còn rất hạn chế, khiến chất lượng trái phiếu đang ở trạng thái “tốt xấu lẫn lộn”, dẫn tới nhà đầu tư vừa khó khăn, vừa mất nhiều thời gian tìm hiểu, đán.h giá về doanh nghiệp trước khi đưa ra quyết định đầu tư trái phiếu.
Mặt khác, đặc thù của đầu tư vào trái phiếu là giá trị lớn, trong khi nhiều đợt phát hành theo hình thức riêng lẻ, không có tài sản bảo đảm, nên rủi ro lớn với nhà đầu tư, nhất là trong giai đoạn phát triển ban đầu với tính chuyên nghiệp của thị trường còn hạn chế…
Từ thực trạng trên, ý kiến từ Bộ Tài chính cho biết, đã đến lúc cảnh báo về hoạt động đầu tư của nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ vào trái phiếu doanh nghiệp trong bối cảnh hiểu biết của họ về sản phẩm này còn hạn chế.
Hơn ai hết, nhà đầu tư cần ý thức được những rủi ro tiềm ẩn với khoản đầu tư của mình, chứ không có chuyện mua là lãi cao, là được đảm bảo 100% về thanh toán lãi và gốc trái phiếu.
Khi có nhu cầu đầu tư, thì nhà đầu tư cần trực tiếp tìm hiểu kỹ các thông tin về đơn vị phát hành; trái phiếu có hay không có tài sản đảm bảo, có hay không có bảo lãnh phát hành; ai là tổ chức tư vấn, đại lý phát hành…, chứ tránh nghe thông tin một chiều từ đơn vị phát hành, tư vấn.
Theo tinnhanhchungkhoan.vn
Phát hành trái phiếu vàng cho dự án BOT giao thông thay vì bắt ngân hàng làm "con tin"
Nhiều ý kiến đề xuất, nên sửa đổi cơ chế, chính sách về BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao) giao thông và phát hành trái phiếu vàng để gọi vốn vào lĩnh vực này, thay vì bắt ngân hàng làm "con tin" một cách mạo hiểm như hiện nay.
Nợ xấu hiện hữu khiến các ngân hàng từng bước siết chặt cho vay dự án BOT giao thông.
Sợ BOT, ngân hàng âm thầm co hẹp tín dụng
Nhiều khả năng đến cuối năm 2020, Bộ Giao thông - Vận tải mới lựa chọn xong danh sách nhà đầu tư cho cao tốc Bắc - Nam, song huy động ở đâu gần 52.000 tỷ đồng vốn tư nhân để triển khai 8 dự án thành phần của tuyến cao tốc này vẫn đang là câu hỏi lớn. Hiện các nhà đầu tư liên tục "tố" ngân hàng gây khó dễ giải ngân, trong khi phía ngân hàng cũng bức xúc không kém.
"Nhiều dự án BOT đang sử dụng tới hơn 60% vốn vay ngân hàng, chủ đầu tư chỉ góp khoảng 10%, còn lại là các nguồn vốn khác. Nếu dự án vỡ phương án tài chính, ngân hàng sẽ là nạ.n nhâ.n đầu tiên. Với năng lực tài chính của chủ đầu tư và cơ chế chính sách về BOT hiện nay, ép ngân hàng cho vay chẳng khác nào biến ngân hàng thành "tù binh của các dự án BOT", Phó tổng giám đốc một ngân hàng lớn phản ứng khi bị "tố" gây khó dễ cho các chủ đầu tư BOT vay vốn.
Theo nhiều lãnh đạo ngân hàng thương mại, việc cấp tín dụng với các dự án BOT, BT (xây dựng - chuyển giao) giao thông hiện nay rất rủi ro, nhất là rủi ro dài hạn. Hai nguyên nhân chính là cơ chế chính sách về thu phí chưa rõ ràng và năng lực tài chính của chủ đầu tư quá yếu. Thực tế, đầu năm nay, đã có ngân hàng phải rao bán tài sản đảm bảo là quyền thu phí phát sinh tại dự án BOT để thu hồi nợ xấu.
Nợ xấu hiện hữu khiến các ngân hàng từng bước siết chặt cho vay trong lĩnh vực này. Đến đầu tháng 8/2019, theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước - NHNN), tín dụng BOT chỉ còn 99.000 tỷ đồng, tức chỉ chiếm khoảng 1,2% tổng dư nợ nền kinh tế, thay vì 1,4% vào cuối quý I/2019. Nhiều khả năng, tín dụng BOT sẽ xuống dưới 1% vào cuối năm nay.
TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV cho rằng, tư duy cứ làm BOT lại nghĩ đến vốn ngân hàng là lệch lạc. Bản chất ngân hàng huy động vốn ngắn hạn, cho vay ngắn hạn. Việc cung ứng vốn cho các dự án dài hạn như BOT phải dựa vào thị trường vốn.
Kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới cho thấy, với các dự án hạ tầng, dự án BOT, vốn tự có của chủ đầu tư chiếm khoảng 15-20%, vốn của ngân hàng chiếm 40-50%, huy động vốn từ trái phiếu 20-25% (trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu chính phủ), phần còn lại là vốn vay các tổ chức quốc tế. "Đa dạng hóa nguồn vốn như vậy mới khả thi", TS. Lực nói.
Phát hành trái phiếu vàng cứu nhà đầu tư mỏng vốn
PGS-TS. Nguyễn Khắc Quốc Bảo, Trưởng khoa Tài chính (Đại học Kinh tế TP.HCM) cho rằng, dựa vào vốn ngân hàng từ lâu đã là thói quen của nhà đầu tư hạ tầng giao thông. Tuy nhiên, hệ thống ngân hàng đang chịu sức ép tăng vốn rất lớn, nếu gánh thêm hàng chục ngàn tỷ đồng vốn cho dự án BOT sẽ rất nặng nề.
"Đáng mừng là, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang phát triển rất tốt. Chủ đầu tư các dự án BOT cần tận dụng kênh này để huy động vốn cho các dự án BOT bằng cách huy động 'trái phiếu vàng'. Việc huy động vốn ở thị trường nội địa vẫn khả thi, vấn đề là điều kiện phát hành thế nào, có hấp dẫn hay không", ông Bảo trao đổi.
Nhiều ý kiến cho rằng, dù có phát hành trái phiếu vàng cũng không thể khơi thông được vốn cho các dự án BOT. Bởi với cơ chế chính sách rủi ro như hiện nay, nhà đầu tư sẽ rất thận trọng khi đổ vốn vào trái phiếu BOT.
TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhận định, để triển khai các dự án BOT hiệu quả, nên sàng lọc những nhà đầu tư mỏng vốn. Với những nhà đầu tư chỉ dựa vào vốn vay của ngân hàng, không nên cho tham gia vì sẽ rất rủi ro.
Để gọi vốn thành công cho các dự án BOT qua cổ phiếu, trái phiếu, ông Kiên cho rằng, ngoài sàng lọc các nhà đầu tư yếu kém, phải có cơ chế chia sẻ rủi ro của Nhà nước - tư nhân, đặc biệt là hành lang chính sách về BOT phải chắc chắn, thay vì thay đổi xoành xoạch hiện nay.
Theo Phó thống đốc NHNN Đào Minh Tú, cơ quan này không khuyến khích đầu tư vào các dự án BOT. Tuy nhiên, riêng với các dự án trọng điểm quốc gia như tuyến cao tốc Bắc - Nam, ngành ngân hàng sẽ có trách nhiệm cung ứng vốn trên cơ sở đảm bảo an toàn.
"Chắc chắn hệ thống ngân hàng sẽ có trách nhiệm, cố gắng trong điều kiện khả năng cân đối nguồn vốn đảm bảo an toàn, hiệu quả kinh doanh của các ngân hàng. Mặt khác, các bộ, ngành, địa phương cũng cần làm rõ chính sách liên quan đến BOT để không gây rủi ro như giá cả BOT, vị trí đặt trạm...", ông Tú đề nghị.
Thực tế, các ngân hàng thương mại cổ phần có vốn nhà nước đang chạm ngưỡng tối thiểu về Hệ số An toàn vốn (CAR), nên rót 5.000-7.000 tỷ đồng cho các dự án BOT là không đơn giản, vì CAR sẽ bị "thủng lưới an toàn".
Cần có cơ chế đặc thù cho các dự án trọng điểm quốc gia
TS. Nguyễn Đức Kiên đề nghị, với các dự án trọng điểm quốc gia, Chính phủ cần có cơ chế đặc thù. Cụ thể, để gỡ khó bài toán vốn cho cao tốc Bắc - Nam, trước hết, Chính phủ cần khẩn trương tăng vốn cho ngân hàng thương mại nhà nước để ngân hàng đủ điều kiện cấp tín dụng cho các đại dự án.
Ngoài ra, lãi suất cho vay với các chủ đầu tư cũng được phân loại dựa vào sức khỏe để khuyến khích chủ đầu tư có năng lực. Ví dụ, chủ đầu tư bỏ ra 40% sẽ được vay vốn rẻ như lĩnh vực ưu tiên (Nhà nước có thể cấp bù lãi suất), các chủ đầu tư mỏng vốn sẽ phải chịu lãi suất cao theo giá thị trường... "Cơ chế như vậy mới thúc đẩy huy động vốn xã hội vào các dự án BOT, thay vì đặt mọi áp lực vốn lên hệ thống ngân hàng", TS. Nguyễn Đức Kiên đề xuất.
Hà Tâm
Theo Baodautu.vn
VND - Đồng tiề.n hiếm hoi giữ giá ổn định từ đầu năm đến nay Trong khi các đồng tiề.n chủ chốt đều biến động mạnh, có những đồng tiề.n mất giá tới 8-11% (như KWR, SEK) nhưng cũng có những đồng tiề.n lên giá 5-7% (như RUB, THB) so với USD, VND trở thành một trong những đồng tiề.n hiếm hoi có tỷ giá ổn định so với USD. Theo nghiên cứu được công bố bởi SSI...