Đấu giá cổ phiếu DNNN: Cần bán vốn khôn ngoan và có chiến lược
DN thua lỗ, tỷ lệ kiểm soát của nhà nước vẫn còn lớn và thiếu chiến lược bài bản khiến nhiều DNNN chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng thất bại.
Cổ phiếu DNNN vẫn “ế nặng”
Theo báo cáo của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, từ năm 2016 đến ngày 31/8/2018, có 225 doanh nghiệp (DN) cổ phần hóa (CPH), thoái vốn thực hiện đấu giá cổ phần trên Sở GDCK. Tổng số cổ phần chào bán của 225 DN này là 5.781.874.005 cổ phần và tổng số cổ phần bán được là 3.259.205.328 cổ phần. Theo đó, tỷ lệ thành công đạt 56%. Tổng giá thực tế bán được là 178.200,91 tỷ đồng.
Ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính DN (Bộ Tài chính) cho biết, giai đoạn 2016-2017, số DN thực hiện bán đấu giá cổ phần thấp hơn so với các năm trước, đặc biệt là năm 2017, tuy nhiên tổng giá trị thực tế bán được cao hơn gấp 5,5 lần so với năm trước do năm 2017 có các đợt thoái vốn của Bộ Công Thương tại Sabeco, của SCIC tại Công ty CP Sữa Việt Nam (Vinamilk). Tỷ lệ thành công các đợt đấu giá năm 2017 đạt 57%.
Đấu giá thành công cổ phần Sabeco, ngân sách nhà nước thu được gần 110.000 tỷ đồng
Giai đoạn 8 tháng đầu năm 2018, số lượng các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) CPH và thoái vốn thực hiện bán đấu giá cổ phần qua hai Sở GDCK là 46 DN (bằng 59% so với năm 2017) với tổng giá trị tiền thu được là 27.400 tỷ đồng (tổng số cổ phần bán được là 1,5 tỷ cổ phần). Tỷ lệ thành công bình quân đạt 52% (trong đó có 34/46 phiên có tỷ lệ thành công đạt 100%).
Tuy nhiên, bên cạnh một số phiên đấu giá có tỷ lệ thành công đạt cao thì một số lớn đợt đấu giá vẫn chưa thu hút được sự tham gia của các nhà đầu tư dẫn đến tỷ lệ cổ phần bán thành công còn ở mức thấp (chưa đến 3%).
Cụ thể như, tại phiên chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) ngày 5/9, Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) chào bán 488,8 triệu cổ phần, tương đương 34,8% lượng cổ phần của công ty. Giá khởi điểm được Vinalines đưa ra 10.000 đồng/cổ phần. Với số cổ phần chào bán lớn như trên nhưng phiên đấu giá chỉ có 42 nhà đầu tư đăng ký tham gia, trong đó chủ yếu là nhà đầu tư cá nhân.
Kết thúc phiên đấu giá, số cổ phần đấu giá thành công gần 5,44 triệu cổ phần với giá trung bình 10.002 đồng/cổ phần. Tổng giá trị cổ phần bán thành công hơn 54 tỷ đồng. Sau IPO, Vinalines mới chỉ bán thành công 0,38% vốn tương ứng với 1,1% lượng cổ phần chào bán và có thể gọi là phiên IPO “ế nặng”.
Video đang HOT
Một thương vụ IPO thất bại khác của Tổng Công ty Phát điện 3 (EVNGenco3), bán đấu giá công khai 267 triệu cổ phần, chiếm 12,8% trên tổng vốn điều lệ 20.809 tỷ đồng ra công chúng. Với mức giá khởi điểm được xác định là 24.600 đồng/cổ phần, nhà nước dự kiến thu về 6.569 tỷ đồng theo giá khởi điểm. Tuy nhiên, chỉ có 336 nhà đầu tư tham gia đấu giá; tổng khối lượng đặt mua chỉ hơn 7,5 triệu cổ phần, chiếm chưa đầy 3% lượng cổ phần chào bán ra công chúng.
Cần khôn ngoan và có chiến lược
Theo nhiều chuyên gia kinh tế, một trong những nguyên nhân khiến nhiều thương vụ IPO DNNN chưa thành công là do số lượng cổ phiếu DNNN chào bán quá ồ ạt. Lượng cổ phiếu bán ra thị trường lớn, trong khi các doanh nghiệp này cũng không phải những tên tuổi đình đám và lợi nhuận từ kinh doanh chưa thực sự nổi bật, do đó tình trạng ế cổ phần là… điều đương nhiên.
TS Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương
TS Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, DNNN là món hàng hời và việc không bán được là do sự thiếu sự quan tâm của nhà đầu tư. Cổ phần hóa DNNN là quyết định đúng, song Nhà nước nên bán vốn khôn ngoan và có chiến lược bài bản, biết làm hàng, chứ đừng làm theo kiểu “quẳng” hết hàng ra thị trường một cách ào ạt.
“Hiện chủ sở hữu DNNN khá phân mảnh, có mục tiêu và lợi ích khác nhau, nên nếu đẩy hàng ra thị trường ào ào cùng một lúc sẽ không thành điểm cộng tốt, ngược lại sẽ triệt tiêu nhau”, TS Hiếu nhận định.
Bên cạnh đó, nhà đầu tư (NĐT) chưa mặn mà với các thương vụ IPO DNNN còn bởi e ngại tình trạng thua lỗ của DN trong những năm trước đó. Tiêu biểu như Vinalines, hầu hết các công ty vận tải biển thuộc tập đoàn này đều thua lỗ, thậm chí âm vốn chủ sở hữu. Báo cáo tài chính hợp nhất kiểm toán năm 2017 cho thấy, Vinalines vẫn còn lỗ lũy kế 3.253 tỷ đồng. Tổng tài sản và vốn chủ sở hữu đạt lần lượt là 28.137 tỷ đồng và 7.969 tỷ đồng. Thậm chí, trước đó, Vinalines đã từng có thời điểm lỗ lũy kế tới 22.000 tỷ đồng và Nhà nước từng cân nhắc việc cho Vinalines phá sản.
Bên cạnh lỗ luỹ kế, Vinalines còn vướng số nợ phải trả. Tại buổi giới thiệu cơ hội đầu tư vào tổng công ty trước thềm IPO, lãnh đạo Vinalines cho biết, nợ của công ty mẹ hiện còn 2.000 tỷ đồng do đã tái cơ cấu. Hơn nữa, trên sàn chứng khoán, các công ty con hoặc liên kết của Vinalines như Vosa, Đông Đô, vận tải Biển Bắc… đang giao dịch với thị giá cổ phiếu dưới 2.000 đồng, thậm chí vài trăm đồng/cổ phiếu. Những lí do trên khiến NĐT e ngại cổ phiếu của DN này.
Thêm vào đó, tỷ lệ muốn nắm giữ cổ phần của các doanh nghiệp Việt Nam còn ở mức cao, cổ đông nhà nước vẫn muốn nắm giữ và thoái từng phần. Trong khi, hiện các nhà đầu tư nước ngoài muốn nắm tỷ lệ chi phối để có thể chủ động trong các hoạt động kinh doanh của mình. Do đó, các đợt đấu giá chưa thực sự thu hút được sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài.
“Nhà đầu tư nước ngoài chỉ tham gia vào số ít các cuộc đấu giá các DN có quy mô vốn lớn như Công ty TNHH MTV Lọc hóa dầu Bình Sơn, Tổng công ty Dầu Việt Nam, Tổng công ty Điện lực dầu khí Việt Nam”, ông Đặng Quyết Tiến cho hay.
Theo ông Đặng Xuân Minh, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần AVM Việt Nam, báo cáo tài chính và công bố thông tin của DN chưa thực sự minh bạch đang là vấn đề lớn nhất ảnh hưởng đến thu hút vốn ngoại khi mà họ còn e ngại về tính chính xác của các con số tài chính. Ngoài ra, việc tiếp cận thông tin về đối tượng tiềm năng cũng khá khó khăn cho các nhà đầu tư nước ngoài.
TS Phan Đức Hiếu cho rằng, để tránh “vết xe đổ” những thương vụ IPO không thành công trong năm 2018, cơ quan chức năng cần bán vốn DNNN đúng kế hoạch, lựa chọn thời điểm phù hợp để đạt giá trị cao nhất.
“Bán vốn nhà nước cần khôn ngoan và có chiến lược hơn. Không phải ra chiến lược cổ phần hóa DNNN hôm trước, hôm sau ồ ạt quẳng hết vốn ra thị trường để bán”, TS Hiếu khuyến cáo./.
Cẩm Tú
Theo VOV.VN
Chống "đi đêm" trong cổ phần hóa doanh nghiêp nhà nước
Cổ phần hóa phải gắn với niêm yết trên sàn chứng khoán vì quá trình cổ phần hóa dễ gây thất thoát tài sản Nhà nước, dễ tham nhũng. Cần chống "đi đêm" trong cổ phần hóa...", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh khi phát biểu kết luận Hội nghị đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp nhà nước (DNNN) sáng 21/11.
Doan nghiệp nhà nước hết sức cần thiết
Mở đầu phát biểu, đặt câu hỏi: Liệu có cần thiết có DNNN?, Thủ tướng khẳng định: "Tôi xin khẳng định, DNNN hết sức cần thiết cho sự phát triển đất nước, mà không chỉ chúng ta, các nước trên thế giới đều có DNNN để điều tiết, quản lý nền kinh tế", Thủ tướng nói.
Với vai trò quan trọng đó, Thủ tướng đã có quyết định về tiêu chí phân loại DNNN, "cái nào 100% vốn Nhà nước, cái nào 75% trở lên, cái nào 51%, cái nào không cần giữ lại" như Nhà nước nắm chi phối cảng, sân bay, điện lực, 4 ngân hàng lớn để điều tiết chính sách tiền tệ, quốc phòng, an ninh, viễn thông, cao su, dầu khí...
Chính phủ đã lập ra Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp mà theo Thủ tướng, "đây không phải là cơ quan trung gian, gây khó khăn, ách tắc cho sản xuất kinh doanh. "Anh quản lý làm sao để doanh nghiệp phát triển, xứng tầm vai trò chủ đạo của nền kinh tế, chứ không phải càng ngày càng teo tóp, đi xuống".
Và trước một số ý kiến cho rằng, làm trong DNNN thì ít phải suy nghĩ, lo lắng, Thủ tướng chia sẻ, "tôi thông cảm, thực ra nhiều anh em rất lo nghĩ. Có nhiều đơn vị phát triển tốt nhưng cũng có đơn vị có cùng tính chất nhưng lại sụt giảm nghiêm trọng. Cho nên người quản lý rất quan trọng".
Thủ tướng nhìn nhận, công tác đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động DNNN đạt nhiều kết quả quan trọng, nổi bật ở 2 điểm: Góp phần ổn định vĩ mô, tạo nguồn thu ngân sách Nhà nước và giảm số lượng DNNN (từ trên 12.000 xuống còn dưới 600 doanh nghiệp). Thủ tướng nêu rõ "thà ít mà tốt".
Đề cập đến một số điểm bất cập, tồn tại, đó là hiệu quả, đóng góp của nhiều DNNN còn thấp, Thủ tướng nói: "Nếu quản trị tốt hơn, đầu tư - nhất là đầu tư khoa học công nghệ tốt hơn thì đóng góp sẽ tốt hơn nữa. Đây là điều chúng ta trăn trở. Bên cạnh đó, còn nợ xấu, thua lỗ, thất thoát lớn. Tính công khai, minh bạch, kiểm tra, kiểm soát có nhiều vấn đề."
Về hiện tượng thời gian qua có nhiều vụ việc tham nhũng, tiêu cực và một số vụ án khởi tố cán bộ, lãnh đạo tập đoàn, tổng công ty, bộ, ngành, địa phương liên quan, Thủ tướng nhấn mạnh: Việc này có nhiều nguyên nhân, vừa do cơ chế, chính sách, vừa do lỗi buông lỏng quản lý Nhà nước trong thời gian dài, đặc biệt là lỗi chủ quan của cán bộ, tổ chức liên quan, trong đó có việc tham nhũng, tiêu cực.
"Quan điểm của Đảng, Nhà nước là tiếp tục thực hiện nghiêm công tác phòng chống tham nhũng tiêu cực, khắc phục khuyết điểm, hạn chế trong cổ phần hóa, thóa vốn DNNN. Chính phủ sẽ chủ động chỉ đạo, rà soát, hoàn thiện cơ chế chính sách để tập trung khắc phục." Thủ tướng nói.
"Về phía các đồng chí, những người đứng đầu tập đoàn, tổng công ty, DNNN, những người thực hiện, cần chấn chỉnh, đổi mới mọi mặt hoạt động, đặc biệt việc thực hiện các chế độ, chính sách, quy định pháp luật. Chúng ta tiến hành nhiều cuộc thanh tra, kiểm tra, một số vụ việc đang được khởi tố theo quy định pháp luật. Thủ tướng rất hiểu tình hình, thông cảm với các đồng chí nhưng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, tổng công ty, DNNN phải tập trung hơn nữa cho việc thực hiện nhiệm vụ phát triển sản xuất, kinh doanh, không để ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội", Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng yêu cầu công tác thanh tra, kiểm tra phải hết sức chặt chẽ, theo đúng quy định, bình thường mỗi năm một lần để bảo đảm hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, xử lý vi phạm nhưng không kìm hãm sự phát triển.
Chống "đi đêm" trong cổ phần hóa
Tại hội nghị, Thủ tướng nêu các yêu cầu cụ thể đặt ra đối với các cấp, các ngành, tập đoàn, tổng công ty, DNNN. Đó là cơ cấu lại, cổ phần hóa, thoái vốn theo nguyên tắc thị trường, công khai, minh bạch, không làm thất thoát vốn, tài sản Nhà nước, cổ phần hóa ngay cả doanh nghiệp có hiệu quả để thu hút vốn xã hội, để nâng cao năng lực quản trị, góp phần chống tham nhũng. Cổ phần hóa phải gắn với niêm yết trên sàn chứng khoán vì quá trình cổ phần hóa dễ gây thất thoát tài sản Nhà nước, dễ tham nhũng. Cần chống "đi đêm" trong cổ phần hóa.
Đối với các doanh nghiệp có khả năng không hoàn thành kế hoạch cổ phần hóa do lý do khách quan, cần kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ các khó khăn, vướng mắc để xem xét, giải quyết.
Xác định rõ trách nhiệm cá nhân, tổ chức trong việc để chậm trễ trong công tác cổ phần hóa, thoái vốn. Có chế tài đủ mạnh, xử lý nghiêm các vi phạm, không để tái diễn.
Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty, DNNN trước ngày 31/12/2018 hoàn thành việc phê duyệt hoặc trình cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cơ cấu lại các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực quản lý theo đúng quy định, trong đó nêu rõ tiến độ, cơ quan tổ chức thực hiện, người chịu trách nhiệm.
Trường hợp không triển khai thoái vốn đúng tiến độ đối với những danh mục đã được duyệt, cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước có trách nhiệm chuyển giao về SCIC để tổ chức thoái vốn theo quy định trước ngày 31/12/2018.
Thủ tướng yêu cầu Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, các bộ, ngành, địa phương, cơ quan chức năng tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, bảo đảm công khai, minh bạch và xử lý nghiêm các vi phạm. Kiên quyết xử lý dứt điểm các DNNN, dự án đầu tư chậm tiến độ, hoạt động thua lỗ.
Mỹ Hạnh
Theo vnmedia.vn
'Đầu tư trọng điểm, Việt Nam mới có doanh nghiệp lọt top 500 thế giới' TS. Nguyễn Đình Cung cho rằng Nhà nước không nên đầu tư dàn trải vào các doanh nghiệp Nhà nước, mà cần có trọng điểm vào công ty làm ăn có lãi. Sáng nay (21/11), Chính phủ tổ chức Hội nghị đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước (DNNN). Nhiều chuyên gia đã gửi tới hội nghị...