Đập sông Nile: Sudan kêu gọi Ethiopia chấp nhận hòa giải của Bộ tứ
Theo phóng viên TTXVN tại Bắc Phi, ngày 22/3 tại thủ đô Khartoum, Bộ trưởng Bộ Thủy lợi và Tài nguyên nước Sudan, ông Yasser Abbas, đã kêu gọi Ethiopia chấp nhận sự trung gian của Bộ tứ quốc tế để đạt được một thỏa thuận công bằng, hợp pháp và được cả ba bên chấp nhận.
Công trình xây dựng đập thủy điện Đại Phục Hưng ở Guba, Ethiopia ngày 20/7/2020. Ảnh: AFP/TTXVN
Nhân Ngày Nước thế giới (22/3), ông Abbas nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hòa giải của Bộ tứ quốc tế bao gồm Liên hợp quốc, Liên minh châu Âu (EU), Mỹ và Liên minh châu Phi (AU) để dung hòa các quan điểm, đồng thời lấy làm tiếc về việc Ethiopia đã từ chối việc trung gian hòa giải của bộ tứ này.
Vào tháng 2 vừa qua, Khartoum đề xuất mô hình hòa giải này được phía Ai Cập (một bên tranh chấp) hoan nghênh nhưng bị phía Addis Ababa từ chối. Vào thứ Năm tuần trước, Trưởng đoàn đàm phán Sudan, Mostafa al-Zubeir tuyên bố rằng đề xuất của Sudan đã được Bộ tứ chấp thuận. Bộ tứ đang tìm cách để đạt được sự đồng thuận giữa ba quốc gia, ông Zubeir nói.
Đập Đại Phục hưng Ethiopia (GERD), dự kiến trở thành nhà máy thủy điện lớn nhất ở châu Phi, được khởi công vào năm 2011, đã tạo ra một nguồn căng thẳng giữa ba nước gồm Sudan, Ai Cập và Ethiopia. Ai Cập, quốc gia phụ thuộc vào sông Nile với khoảng 97% lượng nước tưới và nước uống, xem con đập này là mối đe dọa đối với nguồn cung cấp nước của mình. Trong khi đó, Sudan lo ngại rằng các con đập của nước này có thể bị thiệt hại nếu Ethiopia hoàn thành đập GERD mà không đạt được một thỏa thuận chung.
Phía Ethiopia tuyên bố rằng năng lượng thủy điện do đập GERD tạo ra sẽ rất quan trọng để đáp ứng nhu cầu năng lượng của 110 triệu dân của nước này. Tháng 7/2020, phía Addis Ababa tuyên bố đập này đã đạt được mục tiêu hoàn thành của giai đoạn đầu tiên và sẽ tiến tới giai đoạn hai vào tháng 7/2021, cho dù có đạt được thỏa thuận hay không.
Vòng đàm phán mới nhất về đập thủy điện Đại Phục Hưng thất bại
Theo hãng thông tấn chính thức của Sudan SUNA, ngày 10/1, Liên minh châu Phi (AU) thông báo vòng đàm phán mới nhất giữa 3 nước Sudan, Ai Cập và Ethiopia liên quan đập thủy điện Đại Phục Hưng (GERD) đã thất bại.
Toàn cảnh công trình xây dựng đập thủy điện Đại Phục Hưng ở Guba, Ethiopia ngày 20/7/2020. Ảnh: AFP/TTXVN
SUNA cho biết, bà Naledi Pandor, Bộ trưởng Hợp tác và Quan hệ quốc tế của Nam Phi - quốc gia đang đảm nhiệm vị trí Chủ tịch AU - đã bày tỏ tiếc nuối về những bế tắc không thể tháo gỡ tại cuộc đàm phán. Bộ trưởng Naledi Pandor cho biết bà sẽ chuyển vấn đề này tới Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa để xem xét các biện pháp cần thiết.
Trong khi đó, Bộ trưởng Thủy lợi và Tài nguyên nước của Sudan Yasir Abbas cho biết Sudan không thể tiếp tục đàm phán mà không có thỏa thuận. Ông Yasir Abbas nhấn mạnh Sudan "không thể tiếp tục với vòng luẩn quẩn đàm phán vô định và không có kết quả, vì một khi đập Đại Phục Hưng đi vào tích nước và hoạt động sẽ đe dọa trực tiếp Đập Roseires của Sudan do khả năng trữ nước của đập Roseires ít hơn 10% so với khả năng trữ nước của đập GERD".
Sudan đã gửi kháng nghị mạnh mẽ tới Ethiopia và AU - trung gian bảo trợ các cuộc đàm phán liên quan đập GERD - về lá thư của Bộ trưởng Thủy lợi Ethiopia gửi tới AU, Sudan và Ai Cập ngày 8/1 vừa qua, trong đó thông báo ý định của Ethiopia tiếp tục tích nước cho đập GERD từ ngày 2/7/2021 bất kể 3 bên có đạt được thỏa thuận hay không.
Các nhà đàm phán Sudan cho rằng các cuộc đàm phán liên quan GERD không nên chỉ giới hạn ở cấp Bộ trưởng Thủy lợi mà cần phải thảo luận ở cấp nguyên thủ 3 nước và mở rộng đến AU để đạt được sự đồng thuận chính trị.
Ethiopia bắt đầu xây dựng đập GERD năm 2011. Dự kiến khi hoàn thành, GERD sẽ là dự án thủy điện lớn nhất châu Phi, với khả năng sản xuất 6.000 MW điện. Ai Cập và Sudan - hai quốc gia nằm ở hạ lưu sông Nile, phụ thuộc vào nguồn nước do sông này cung cấp - lo ngại đập nước này ảnh hưởng tới nguồn cung cấp khoảng 55,5 tỉ m3 nước mỗi năm.
Sudan thông báo quá trình đàm phán về đập thủy điện Đại Phục Hưng Theo phóng viên TTXVN tại Cairo, ngày 5/12, truyền thông nhà nước Ai Cập dẫn phát biểu của Thủ tướng Sudan Abdalla Hamdok cho biết Ai Cập, Sudan và Ethiopia đã nhất trí tới 90% các vấn đề liên quan đến đập thủy điện Đại Phục Hưng (GERD). Theo ông Hamdok, những vấn đề còn lại cần thảo luận thêm cũng như cần...