‘Đảo mèo’ ở Nhật Bản trước nguy cơ bị xoá sổ vì khủng hoảng nhân khẩu học

Chỉ cần đi phà 35 phút từ bờ biển tỉnh Ehime ở Shikoku, bạn sẽ đến Aoshima – hòn đảo nhỏ nhất trong số bốn đảo chính của Nhật Bản và cũng là hòn đảo nổi tiếng nhất trong số 11 “đảo mèo” ở quốc gia này.

Mèo trên đảo Aoshima sưởi ấm dưới ánh nắng Mặt Trời. Ảnh: The Guardian

Mặc dù không có cửa hàng hay nhà hàng, Aoshima vẫn thu hút rất nhiều du khách nhờ cộng đồng đặc biệt – nơi loài mèo sinh sống đông hơn cả con người.

Tuy nhiên, “thiên đường” mèo trên đảo đang dần trở thành quá khứ. Một thập kỷ trước, Aoshima có khoảng 200 con mèo hoang, tất cả đều là hậu duệ của những chú mèo được ngư dân mang đến để diệt chuột, bảo vệ lưới cá. Giờ đây, số lượng mèo đã giảm xuống chỉ còn khoảng 80 con, và tất cả đều đã lớn tuổi. Đáng lo ngại hơn, 1/3 trong số đó đang phải chiến đấu với các căn bệnh, như mù lòa và các vấn đề hô hấp do cận huyết.

Bà Naoko, 74 tuổi, một trong những người dân cuối cùng sống trên đảo, chia sẻ: “Nếu có một con mèo mất tích, chúng tôi biết ngay. Nếu nó không xuất hiện sau một tuần, chúng tôi cho rằng nó đã đi xa và chết. Sau đó, chúng tôi sẽ cố gắng tìm xác chúng”.

Bà Naoko cho biết thêm rằng địa điểm chôn cất những con vật này sẽ là một bí mật.

Tuy nhiên, sự suy giảm quần thể mèo không chỉ là do thời gian. Aoshima là nạn nhân của một cuộc khủng hoảng nhân khẩu học đang ảnh hưởng đến hàng nghìn cộng đồng nông thôn và đảo trên khắp Nhật Bản. Sau chiến tranh thế giới thứ hai, hònđảo có khoảng 900 người sinh sống, nhưng ngày nay, chỉ còn 4 người sinh sống tại đảo – gồm vợ chồng bà Naoko ông Hidenori, và một cặp vợ chồng khác. Thực tế là, dân số ởhòn đảo này đang già đi và nhiều người đã rời đảo để tìm cuộc sống tốt hơn ở đất liền.

Khách du lịch đến đảo mèo. Ảnh: The Guardian

Bà Naoko tâm sự: “Chúng tôi không nghĩ đến tương lai xa. Chúng tôi biết từng ngày. Nhưng rồi sẽ có lúc không còn người và mèo ở đây. Chúng tôi chỉ có thể chăm sóc chúng khi còn có thể”.

Với số lượng cư dân giảm dần, chính quyền địa phương đã triển khai chương trình triệt sản mèo từ năm 2018. Mặc dù có một số người phản đối, nhưng kể từ đó, không có mèo con nào ra đời. Cô Kiichi Takino, thành viên của Hiệp hội Bảo vệ Mèo Aoshima, lo ngại rằng nếu số lượng mèo vẫn tăng lên trong khi dân số tiếp tục giảm, tình hình sẽ trở nên không thể kiểm soát.

Nếu Aoshima trở nên vắng vẻ và không còn người sinh sống, các nhóm tình nguyện sẽ giúp đỡ chăm sóc và đưa mèo đến các nơi trú ẩn. Cô Takino thở dài: “Dù rất đáng tiếc, tôi nghĩ con người sẽ biến mất trước loài mèo. Aoshima có lịch sử gần 400 năm, nhưng hòn đảo này sẽ dần tuyệt chủng. Điều chúng ta có thể làm bây giờ là chăm sóc chúng cho đến khi còn có thể”.

Người dân cho mèo ăn. Ảnh: The Guardian

Bà Fumiko Ono, giáo sư thú y tại Đại học Khoa học Okayama, cho biết không còn lựa chọn nào khác ngoài việc triệt sản mèo. Bà cho rằng dù những người dân đảo vẫn chăm sóc chúng, số lượng mèo sẽ giảm dần khi chúng già đi. Cách duy nhất là tìm những mái ấm mới cho những chú mèo.

Cảnh vật cũng phản ánh rõ sự suy tàn trên đảo – những ngôi nhà bỏ hoang với những ô cửa sổ vỡ được bịt kín bằng những trang báo ố vàng, lan can gỗ mục nát, bạc màu trên một ngôi nhà cổ kính. Ngôi trường duy nhất, cách đó một đoạn đi bộ qua ngôi đền Shinto, nơi những người đánh cá từng cầu nguyện cho các chuyến ra khơi an toàn, giờ đây cũng im ắng lạ thường.

Bà Naoko đã chăm sóc 70 đến 80 con mèo cư trú tại đây trong nhiều năm.
Ảnh: The Guardian

Mặc dù vậy, bà Naoko và chồng vẫn tiếp tục chăm sóc những con mèo, coi chúng như những người bạn thân thiết. Họ cho mèo ăn hai lần một ngày, chăm sóc khi chúng bị bệnh và luôn quan tâm đến chúng. Bà giải thích: “Mọi người thấy những bức ảnh và nghĩ chúng bị bỏ rơi, nhưng sự thật không phải vậy. Chúng có những vấn đề riêng, nhưng đó là thực tế của động vật hoang dã ở đây”.

Dù yêu quý những chú mèo, vợ chồng bà Naoko không cho chúng vào nhà. Ông Hidenori chia sẻ: “Chúng là thú cưng của chúng tôi, nhưng chúng có lãnh thổ riêng, và chúng tôi cũng có không gian của mình”.

Trên cảng, một chú mèo đang dõi theo ngừoi dân trở về sau chuyến ra khơi đánh cá.
Ảnh: The Guardian

Mỗi khi ông Hidenori từ biển trở về với mẻ cá mới, những chú mèo thức dậy, kéo nhau ra đón chờ bữa ăn yêu thích. Một số con mèo nằm dài phơi nắng, một số khác cuộn tròn trong bóng râm giữa những chiếc phao không còn sử dụng và lưới đánh cá cũ kỹ.

“Aoshima không phải là một công viên giải trí dành cho mèo. Nó vẫn là một hòn đảo đầy sức sống và biết thở”, bà Naoko một trong những người dân cuối cùng đang bảo vệ những chú mèo nơi đây, chia sẻ.