Đánh thuế cổ phiếu thưởng chưa đúng bản chất

Trong tuần qua, một số công ty chứng khoán đã có thông báo tới các nhà đầu tư về việc nộp thuế thu nhập cá nhân đối với cổ phiếu trả cổ tức, cổ phiếu thưởng, nhưng hầu hết công ty chứng khoán khác vẫn đang… nghe ngóng.

Ảnh: Dũng Minh.

Bán sau khi chốt quyền là trừ thuế

Công ty Chứng khoán FPT (FPTS) thông báo, ngày 19/10/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 126/2020/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 5/12/2020 quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế, trong đó có nội dung thay đổi về việc kê khai và nộp thuế thu nhập cá nhân từ đầu tư vốn.

Cụ thể, đối với cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán, cá nhân là cổ đông hiện hữu nhận thưởng bằng chứng khoán thì tổ chức có trách nhiệm khai thuế thay và nộp thuế thay cho cá nhân đối với thu nhập từ đầu tư vốn khi cá nhân chuyển nhượng chứng khoán cùng loại.

Đối với chứng khoán thông qua hệ thống giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán thì tổ chức khai thuế thay và nộp thuế thay là công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại nơi cá nhân mở tài khoản lưu ký, công ty quản lý quỹ nơi cá nhân ủy thác danh mục đầu tư.

Đối với chứng khoán không thông qua hệ thống giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán thì tổ chức khai thuế thay và nộp thuế thay như sau: chứng khoán của công ty đại chúng đã đăng ký chứng khoán tập trung tại Trung tâm lưu ký chứng khoán thì tổ chức khai thuế thay và nộp thuế thay là công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại nơi cá nhân mở tài khoản lưu ký chứng khoán; chứng khoán của công ty cổ phần chưa là công ty đại chúng nhưng tổ chức phát hành chứng khoán ủy quyền cho công ty chứng khoán quản lý danh sách cổ đông thì tổ chức khai thuế thay và nộp thuế thay là công ty chứng khoán được ủy quyền quản lý danh sách cổ đông; chứng khoán không thuộc trường hợp quy định nêu tại đoạn này thì tổ chức khai thuế thay và nộp thuế thay là tổ chức phát hành chứng khoán.

Thực hiện quy định trên, FPTS sẽ thực hiện khấu trừ thuế thu nhập cá nhân khi nhà đầu tư bán, chuyển nhượng cổ phiếu mà Công ty có căn cứ xác định là cổ phiếu cổ tức/cổ phiếu thưởng từ ngày 5/12/2020.

Thông báo của FPTS khiến nhiều nhà đầu tư thắc mắc, không rõ Công ty sẽ khấu trừ 5% đối với cổ phiếu thưởng, cổ phiếu trả cổ tức đã về tài khoản và nhà đầu tư bán chứng khoán từ 5/12, hay Công ty áp dụng với những cổ phiếu thưởng, cổ tức bằng cổ phiếu chốt quyền từ ngày 5/12? Ngoài ra, do khoản khấu trừ 5% khá lớn nên không ít nhà đầu tư chia sẻ, họ sẽ bán ra cổ phiếu trước ngày 5/12.

Trả lời thắc mắc về vấn đề thời điểm, đại diện FPTS cho biết, Công ty sẽ áp dụng khấu trừ thuế với những cổ phiếu thưởng, cổ tức bằng cổ phiếu chốt quyền từ ngày 5/12.

Quan ngại về việc thu thuế

Nhiều nhà đầu tư mở tài khoản ở SSI, MBS, VNDIRECT, SHS, HSC… cho hay, họ chưa nhận được thông báo của công ty chứng khoán về triển khai quy định về kê khai thuế thay và nộp thuế thay nhà đầu tư.

Đại diện không ít công ty chứng khoán chia sẻ, thực hiện quy định này có thể dẫn đến thu thuế không công bằng, phát sinh tranh chấp, kiện tụng với nhà đầu tư.

Họ đã gửi công văn lên Ủy ban Chứng khoán Nhà nước mong được làm rõ về những giao dịch mà công ty chứng khoán không có thông tin để xác định loại cổ phiếu thường/cổ phiếu thưởng/cổ phiếu trả cổ tức.

Các quy định hiện nay không cho công ty chứng khoán quyền yêu cầu tổ chức phát hành chứng khoán hay nhà đầu tư cung cấp thông tin để xác định loại cổ phiếu.

Vì thế, công ty chứng khoán không có cơ sở để kê khai và nộp thuế đầu tư vốn đối với cổ phiếu thưởng, cổ phiếu trả cổ tức.

Trong khi đó, các nhà đầu tư bức xúc phản ánh, việc trả cổ phiếu thưởng, trả cổ tức bằng cổ phiếu về bản chất là khác với trả cổ tức bằng tiền mặt (nhà đầu tư có thu nhập).

Nếu bỏ quy định về mệnh giá cổ phiếu 10.000 đồng thì việc này đơn giản chỉ là chia tách cổ phiếu (nhà đầu tư không có thu nhập). Nhà đầu tư không có thu nhập mà phải nộp thuế 5% là quá vô lý.