Đán.h giá sức mạnh phòng không của Iran sau cuộc tấ.n côn.g từ Israel
Mặc dù Iran sở hữu nhiều loại hệ thống phòng không như S-300 và Bavar 373, nhưng thực tế cho thấy năng lực phòng thủ của nước này gặp nhiều hạn chế.
Các lệnh trừng phạt của phương Tây và lực lượng không quân lạc hậu có lẽ là nguyên nhân chính.
Các sự kiện gần đây cho thấy hệ thống phòng không của Iran đã không thể chống lại các mối đ.e dọ.a hiện đại, làm dấy lên nghi vấn về hiệu quả thực tế của những trang thiết bị này. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo tờ Jerusalem Post (Israel) ngày 29/10, sau cuộc không kích gần đây của Israel vào Iran, các chuyên gia đã có cái nhìn kỹ lưỡng hơn về hệ thống phòng không của quốc gia Trung Đông này. Mặc dù sở hữu nhiều loại hệ thống phòng không đa dạng, nhưng thực tế cho thấy đây không phải là điểm mạnh trong năng lực quân sự của Iran.
Nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ việc Iran đã không phải đối mặt với các mối đ.e dọ.a quân sự quy mô lớn trong nhiều thập kỷ qua. Lần gần đây nhất Iran tham gia một cuộc chiến tranh quy ước và phải bảo vệ không phận là trong cuộc chiến Iran-Iraq vào những năm 1980. Thêm vào đó, các lệnh trừng phạt quốc tế cũng ảnh hưởng đáng kể đến việc hiện đại hóa hệ thống phòng không của nước này.
Một trong những điểm yếu đáng chú ý là lực lượng không quân lạc hậu của Iran không đủ khả năng hỗ trợ các hệ thống phòng không trong việc đán.h chặn các mối đ.e dọ.a, đặc biệt khi đối đầu với lực lượng không quân có các máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm hiện đại như của Israel.
Video đang HOT
Về trang bị, Iran hiện sở hữu 4 hệ thống S-300 mua từ Nga theo thỏa thuận trị giá 800 triệu USD năm 2007. Các hệ thống này bao gồm phiên bản S-300PMU2 và S-300PMU1, mỗi hệ thống có bốn bệ phóng, hai radar và các phương tiện hỗ trợ. Theo Viện Khoa học và An ninh Quốc tế, S-300 đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ các cơ sở hạt nhân tại Isfahan, Natanz và Fordow.
Iran cũng tự phát triển hệ thống phòng không nội địa Bavar 373, sử dụng tên lửa Sayyad 4. Theo tạp chí National Interest, hệ thống này được trang bị radar tần số S để phát hiện máy bay từ xa và radar kiểm soát hỏa lực tần số X để dẫn đường tên lửa có tầm bắ.n lên đến 250 km.
Ngoài ra, Iran còn sở hữu nhiều hệ thống khác như Mersad (phát triển từ MIM-23 Hawk của Mỹ), Mersad-16 (Kamin), các tên lửa Sayyad, hệ thống 15 Khordad, HQ-7 của Trung Quốc và Tor M1 của Nga. Gần đây nhất, vào tháng 2 năm nay, Iran đã triển khai hệ thống tên lửa Arman có khả năng phát hiện mục tiêu từ khoảng cách 180km và tấ.n côn.g đồng thời 12 mục tiêu trong phạm vi 120km.
Tuy nhiên, hiệu quả thực tế của các hệ thống này vẫn còn nhiều nghi vấn. Trong cuộc không kích hôm 26/10 của Israel, theo tờ Wall Street Journal, tất cả các hệ thống phòng không của Iran đều bị ảnh hưởng. Tờ KAN News của Israel đưa tin các hệ thống radar của Iran đã bị “xâm phạm” và “màn hình bị đóng băng”, dẫn đến việc hạn chế khả năng đán.h chặn mục tiêu và cho phép không quân Israel xâm nhập không phận.
Theo đán.h giá của Viện Washington, để bảo vệ hiệu quả một quốc gia có diện tích lớn như Iran, nước này cần phải tích hợp tốt hơn các hệ thống S-300 với các hệ thống khác như S-200, Raad và Bavar-373. Mặc dù các quan chức Iran thường xuyên tuyên bố về năng lực phòng không “rất tốt” dựa trên công nghệ nội địa, nhưng những sự kiện gần đây đã cho thấy những vấn đề đáng kể trong hệ thống phòng không của nước này.
'Xương sống' ngành công nghiệp tên lửa Iran bị phá hủy bởi cuộc tấ.n côn.g của Israel?
Cuộc không kích của Israel vào Iran mới đây đã nhắm vào các cơ sở sản xuất nhiên liệu rắn cho tên lửa đạn đạo, được cho là gây tổn thất nghiêm trọng đến năng lực quân sự của Tehran.
Khói lửa bốc lên sau loạt tiếng nổ ở phía Tây thủ đô Tehran, Iran rạng sáng 26/10/2024. Ảnh: Jerusalem Post/TTXVN
Theo tờ Jerusalem Post ngày 27/10, cuộc xung đột kéo dài giữa Israel và Iran đã leo thang vào cuối tuần qua khi không quân Israel tiến hành một loạt các cuộc không kích nhằm vào cơ sở sản xuất tên lửa của Iran. Các cuộc tấ.n côn.g được cho là đã giáng một đòn nghiêm trọng vào khả năng của Iran trong việc duy trì và phát triển kho vũ khí tên lửa đạn đạo, đặc biệt là những tên lửa sử dụng nhiên liệu rắn tầm xa.
Các chuyên gia quốc tế cũng đán.h giá đây có thể là đòn tấ.n côn.g có tác động lâu dài đến khả năng phát triển tên lửa của Iran. Theo báo cáo từ nhiều nguồn, Israel đã sử dụng hơn 100 máy bay chiến đấu để tấ.n côn.g nhiều mục tiêu quan trọng tại Iran, trong đó có các cơ sở sản xuất thiết bị tinh vi mà Tehran phải nhập khẩu từ Trung Quốc.
Một trong những thiệt hại đáng kể nhất là việc phá hủy 12 "máy trộn" - thiết bị then chốt trong sản xuất nhiên liệu rắn cho tên lửa đạn đạo tầm xa. Báo điện tử Elaph cho biết, mỗi máy trộn này có giá trị ước tính khoảng 2 triệu đô la Mỹ, và khoảng 20 máy đã bị phá hủy trong cuộc tấ.n côn.g của Israel.
Các cuộc không kích tập trung vào hai khu vực chính: Parchin và Khojir - những khu phức hợp quân sự lớn gần Tehran. Theo phân tích của Decker Eveleth, nhà nghiên cứu tại tổ chức nghiên cứu và phân tích độc lập CNA (Mỹ), hình ảnh vệ tinh cho thấy Israel đã phá hủy ba tòa nhà trộn nhiên liệu rắn và một nhà kho tại Parchin, cùng với hai tòa nhà tại Khojir.
"Những máy trộn công nghiệp này rất khó sản xuất và bị kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt. Iran đã phải bỏ ra chi phí lớn để nhập khẩu chúng trong nhiều năm và sẽ gặp khó khăn trong việc thay thế", chuyên gia Eveleth nhận định.
Chuyên gia Eveleth lưu ý, hành động này có thể khiến Iran gặp nhiều khó khăn trong việc tái tạo kho tên lửa của mình và khả năng sản xuất tên lửa hàng loạt có thể bị gián đoạn ít nhất trong hai năm tới. Điều này có thể làm suy yếu năng lực tấ.n côn.g của Iran trong trường hợp xảy ra xung đột quân sự lớn với Israel.
David Albright, cựu thanh tra vũ khí của Liên hợp quốc, cho biết thêm rằng cuộc tấ.n côn.g cũng nhắm vào tòa nhà Taleghan 2 tại Parchin - nơi từng được sử dụng trong chương trình phát triển vũ khí hạt nhân trước đây của Iran.
Về mức độ thiệt hại, các chuyên gia có đán.h giá khác nhau về thời gian Iran cần để khôi phục. Trong khi một số nguồn tin cho rằng mất ít nhất một năm, các chuyên gia am hiểu về ngành công nghiệp tên lửa Iran ước tính cần tối thiểu hai năm để đưa các nhà máy bị phá hủy trở lại hoạt động.
Một số nguồn tin thậm chí cho rằng Iran có thể đã di chuyển một số thiết bị và vật liệu quan trọng ra khỏi các cơ sở trước khi bị tấ.n côn.g, nhằm giảm thiểu thiệt hại.
Tuy nhiên, việc mất đi các cơ sở sản xuất chiến lược sẽ ảnh hưởng lớn đến khả năng đáp trả của Iran trong thời gian tới. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chương trình tên lửa, mà còn có thể kéo theo những hệ lụy kinh tế nghiêm trọng.
Hamid Hosseini, chuyên gia về ngành dầu khí Iran và thành viên Phòng Thương mại Iran-Iraq, cảnh báo: "Điều này có thể gây ra hậu quả kinh tế rất nghiêm trọng đối với Iran, và giờ đây khi chúng tôi hiểu được những rủi ro, chúng tôi cần hành động khôn ngoan và không tiếp tục căng thẳng".
Ngoài các cơ sở sản xuất tên lửa, Israel cũng tấ.n côn.g bốn hệ thống phòng không S-300 bảo vệ các cơ sở năng lượng và hạt nhân tại Tehran. Phía Iran thừa nhận rằng máy bay chiến đấu của Israel đã sử dụng "đầu đạn rất nhẹ" để tấ.n côn.g. Tuy nhiên, mức độ thiệt hại thực tế vẫn chưa được xác nhận đầy đủ và có thể phải mất nhiều ngày để đán.h giá chi tiết.
Theo các chuyên gia, dù với một chiến dịch có quy mô tương đối hạn chế, Israel đã có thể gây tổn thất đáng kể cho khả năng sản xuất tên lửa hàng loạt của Iran, đồng thời làm suy yếu tiềm năng tấ.n côn.g bằng tên lửa của Tehran trong tương lai.
Dự báo động thái tiếp theo của Iran sau khi bị Israel tấ.n côn.g Iran đang cân nhắc bước đi tiếp theo sau khi Israel thực hiện cuộc trả đũa vào ngày 26/10. Đại giáo chủ Iran Ali Khamenei phát biểu tại Tehran. Ảnh: IRNA/TTXVN Theo tờ Business Insider ngày 28/10, Iran dường như hạ thấp tác động của các cuộc không kích, nói rằng đã chặn đứng thành công các cuộc tấ.n côn.g và chỉ chịu...