Đăng status “chê bánh chưng, không ăn thì cút”, NSƯT Xuân Bắc bị dư luận phản ứng dữ dội
Trên Fanpage có 2,4 triệu lượt người theo dõi, NSƯT Xuân Bắc bất ngờ đăng tải bài viết “Cái tát của mẹ” với nội dung và cách sử dụng từ ngữ gây tranh cãi.
Mùng 3 Tết, giữa lúc không khí vui xuân đón Tết còn chưa qua đi thì không hiểu vì lý do gì, Xuân Bắc lại bất ngờ chia sẻ bài viết được cho là khá tâm trạng, nhiều ẩn ý, ẩn ức và gây tranh cãi.
Theo đó, bài viết được Xuân Bắc đăng tải trên Fanpapge với tiêu đề “Cái tát của mẹ” có dung lượng 1193 chữ, bắt đầu bằng việc giới thiệu nhân vật “tôi” với một số đặc điểm: “ngoài 50 t.uổi, là người trưởng thành, khá từng trải, tham gia một vài nhóm hội, cộng tác viên cho một số trang tin mạng…”. Nhân vật này kể, Tết vừa rồi bản thân vừa bị lĩnh một cái tát l.ật m.ặt từ mẹ. Lý do bị “ăn” tát đại khái là vì năm nào ăn bánh chưng mẹ gói, nhân vật này đều chê ngay khi ăn miếng bánh đầu tiên và Tết năm nay cũng vậy. Cái sự chê được lý giải là bởi nhân vật kỳ vọng bánh mẹ mình gói phải vuông, rền, đều, mịn, lá phải đều, phải xanh, miếng thịt phải tươi hồng…
“20h đêm 30 Tết, vừa cắn miếng bánh đầu tiên tôi đã chê. Mồm tôi để chế độ 2 góc- một góc nhai bánh chưng và góc còn lại để chê. Chê không hẳn vì bánh không ngon,cũng không hẳn vì nó quá dở mà vì nó không giống như tôi tưởng tượng,nó không như tôi mong muốn. Tôi chê theo đúng kiểu: Tôi có quyền chê vì Mẹ phải có trách nhiệm nấu bánh theo ý tôi. Và tôi chê túi bụi, chê miệt mài, chê tì tũm. Chê cũng để tôi thể hiện như tôi hiểu về bánh chưng lắm, chê để chứng tỏ tôi cũng có trình độ nhận xét.” – nhân vật trong bài viết vừa tả, vừa diễn giải.
Tạo hình Nam Tào của Xuân Bắc trong chương trình “Táo quân”
Sự chê này được nhân vật trong bài viết tự nhận, kết luận là “ngu” và đỉnh điểm của sự ngu đó là khi có nhiều bạn bè vào “comment” đồng tình vì có ý kiến giống mình. Sau đó, nhân vật “tôi” đưa cho mẹ mình xem những câu chê ấy kèm theo những lời nói đầy tính xây dựng kiểu như ” đã đến lúc phải thay mới, mãi rồi năm nào cũng món này ăn phát ngán, đã quá nhàm” và “cần phải tìm một mô típ khác, cần phải thay người gói khác”. Hậu quả là nhân vật bị mẹ mình “tát cho một phát đầu quay như đĩa hát” kèm theo những lời đay nghiến, răn dạy như: ” mấy năm trở đây năm nào mày cũng nói câu này nhưng năm nào mày cũng ăn tụt cả lưỡi”, rồi “trước Tết thì mày gào lên là chờ đợi, là mong muốn, mâm cơm 30 thì mày cắm đầu vào ngấu nghiến….rồi mày chê. Mày là đồ “ăn cháo đá bá t” (!?!).
Không dừng lại ở đó, người mẹ trong bài viết còn mắng nhân vật con là: “có lớn mà không có khôn”, “mày không ăn thì thôi ai bắt mày”, “mày không ăn thì mày cút”, “mày nghĩ mày có quyền chê à”, “có giỏi năm sau mày gói bánh đi xem nào”... Tiếp đó người bố của nhân vật trong bài viết của Xuân Bắc lên tiếng răn dạy con phải biết chấp nhận và chia sẻ chứ đừng tự cho mình quyền phán xét, không quên kèm câu: “mày không ăn bánh chưng mẹ mày gói thì mày ăn…đào lộn hột đi, ai cấm” (!?!).
Cuối bài viết của mình, Xuân Bắc “nửa đùa nửa thật” đây là câu chuyện mà ông anh Xuân Bắc kể và nhân vật “tôi” ở đây là “tôi” văn học.
Ngay khi vừa đăng tải, bài viết trên đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận và nhận về nhiều ý kiến phản ứng gay gắt. Chưa rõ “ông anh” mà Xuân Bắc nhắc đến ở câu kết bài là ai, liệu có phải ông anh “văn học” như nhân vật “tôi” không, nhưng nội dung câu chuyện trong bài viết lại gây tranh cãi.
Trước tiên, khách quan mà nói, bài viết kể lại câu chuyện về sự ngu mà đứa con tự nhận khi đi chê bánh do mẹ mình gói và phản ứng cực đoan của cả người mẹ lẫn ông bố. Không hiểu từ bao giờ, việc ăn mãi một món chưa ngon và thẳng thắn góp ý lại bị cho là “ăn cháo đá bát”, là “không ăn thì cút” và phải biết cách im lặng chấp nhận, vui vẻ kể cả khi nhai phải sạn, cấm phán xét, nhận xét.
Đứng ở góc độ văn học, bài viết được Xuân Bắc chia sẻ thật sự thiếu tính văn hóa lẫn văn học. Không hiểu anh hay “ông anh” nào đó định cống hiến bài học ý nghĩa sâu xa và nhân văn gì cho mọi người qua bài viết như thế này. Hóa ra không chỉ ở ngoài đường, ngoài chợ mới có nét “văn hóa bún mắng, cháo c.hửi” và hóa ra không chỉ có khách ăn hàng mới phải nhịn người bán, mà ngay cả trong gia đình, nếu ý kiến gì không vừa lòng cũng có thể bị “mắng, c.hửi” như thường, thậm chí còn bị bạo lực cả bằng lời nói lẫn hành động. Rốt cuộc, người chê bao giờ cũng là người sai, người có lỗi. Tóm lại, cấm được chê, không ngon cũng phải cố mà nuốt, còn nếu đã không nuốt được thì đừng ăn, thế thôi!
Tiếp đó, không hiểu có phải vô tình mà trùng hợp không, bài viết nhắc đến chi tiết nhân vật “tôi” cắn miếng bánh chưng đầu tiên vào đúng 20h đêm Giao thừa, trùng thời điểm chương trình “Gặp nhau cuối năm – Táo quân” (do Trung tâm sản xuất phim truyền hình (VFC) – Đài truyền hình Việt Nam dàn dựng) bắt đầu phát sóng. Điều này khiến nhiều khán giả không khỏi băn khoăn về sự giống nhau giữa chiếc bánh chưng và chương trình “Táo quân”.
Lại cũng là trùng hợp, mấy năm trở lại đây nhân vật người con năm nào cũng chê bánh chưng mẹ gói, còn chương trình “Táo quân” thì mấy năm trở lại đây, năm nào cũng nhận về không ít lời nhận xét là chưa hay, chưa được, nhàm, nhạt. Có chăng khác nhau ở chỗ, khán giả chê “Táo quân” thì chưa thấy bị đơn vị sản xuất hay những người trong cuộc công khai mắng câu nào, còn người con trong bài viết của Xuân Bắc thì bị cả bố lẫn mẹ đay nghiến mắng mỏ không thương tiếc. Một sự trùng hợp vô cùng kỳ lạ!
Tính đến thời điểm này bài viết của Xuân Bắc nhận về hàng nghìn lượt bình luận. Trong đó đa phần đều bày tỏ sự thất vọng, phẫn nộ và bức xúc trước câu chuyện mà nam nghệ sĩ này đăng tải:
-”Chương trình năm nay có thể hay hoặc dở. Nhưng Xuân Bắc viết status này quá dở rồi. Hối không kịp nữa rồi”
- “Người trên 50 không ai nói thế”
- “Tôi thật sự sốc khi đọc bài viết về bánh chưng của Xuân Bắc. Tôi không biết chuyện chê bánh chưng là thật hay chỉ là viết lên chuyện. Nhưng dù là thật hay là viết chuyện thì cũng làm tôi bất ngờ và thất vọng vô cùng về Xuân Bắc. Một vị Giám đốc đây sao? Một người mà từ trước đến giờ tôi hâm mộ đây sao?……”.
- “Xin phép có vài lời cho chú. Nếu cháu ko nhầm thì chú đang ví chú là cha, là mẹ của khán giả, và vì khán giả không biết diễn hài (không biết gói bánh ạ) nên chú bắt khán giả chịu đựng một tiết mục nhạt nhẽo, nhàm chán và tầm thường như miếng bánh chưng thiếu muối thiếu đậu xanh thịt mỡ vậy. Tóm lại, chú muốn nói “Chúng mày không biết diễn hài, nên tao diễn chúng mày chỉ được phép khen không khen tao tát l.ật m.ặt” có phải không ạ?
Chú là người nghệ sỹ rất thành công nhưng sau bài đăng này của chú, mọi ấn tượng tốt của cháu từ những ngày đầu tiên được xem anh Núi đến nay, đều sụp đổ tan tành…”
Trên các diễn đàn và mạng xã hội, bài viết của Xuân Bắc hiện được chia sẻ với tốc độ chóng mặt. Tuy câu chuyện trong bài viết chỉ dừng lại ở mức độ “kể một câu chuyện”, nhưng câu chuyện lại khiến tất thảy người đọc đều có sự liên tưởng chính vì thế bài viết đó nhận về nhiều phản ứng thể hiện sự bức xúc từ khán giả, dư luận.
Trước làn sóng phản ứng gay gắt trên, Xuân Bắc vẫn chưa có ý kiến phản hồi. Bài viết vẫn được anh giữ trên Fanpage sau gần 1 ngày đăng tải.
NSƯT Xuân Bắc: "Tôi không nghĩ Táo Quân kéo dài 20 năm, được yêu thích đến thế, dù đôi lúc tôi bị chê mở tivi thấy mặt ông này là muốn tắt"
Đằng sau hình ảnh NSƯT Xuân Bắc tỏa sáng trong các vai trò diễn viên sân khấu, danh hài và MC truyền hình là một người nghệ sĩ không chỉ tài năng, say mê nghệ thuật mà còn rất nghiêm khắc với bản thân mình.
Video đang HOT
Nhắc tới Xuân Bắc, khán giả sẽ nghĩ tới anh Núi thăng trầm trong Sóng Ở Đáy Sông, MC hoạt ngôn và sâu sắc của loạt game show Đuổi Hình Bắt Chữ, Vua Tiếng Việt, Hỏi Xoáy Đáp Xoay, Ơn Giời Cậu Đây Rồi... và không thể thiếu vai Nam Tào tinh quái, thích bắt nạt cô Đẩu trong Táo Quân. Hiện tại, anh còn đảm nhiệm vai trò Giám đốc nhà hát kịch Việt Nam. Có thể nói ở vai trò nào NSƯT Xuân Bắc cũng để lại dấu ấn riêng.
Là người ít khi nhận lời phỏng vấn, nhưng nhân dịp xuân Quý Mão 2023, NSƯT Xuân Bắc đã dành thời gian trò chuyện với chúng tôi, giãi bày những trăn trở trong đời tư cũng như sự nghiệp. Nhìn lại hành trình gần 30 năm làm nghề, anh cho rằng đã không ngừng nỗ lực, cố gắng, trau dồi bản thân. Theo anh, người nghệ sĩ không chỉ cần thanh sắc, thục, tinh, khí, thần mà còn phải có có kiến thức, hiểu biết xã hội, nhận thức chính trị đúng đắn. Xuân Bắc tin rằng khi nghệ sĩ có đam mê, biết trau dồi, không ngừng nỗ lực hoàn thiện mình thì cuộc sống cũng sẽ dễ thở hơn - cuộc sống luôn công bằng như thế.
* Xuân Bắc được khán giả biết đến với rất nhiều vai trò: diễn viên truyền hình, diễn viên kịch, lãnh đạo nhà hát, MC truyền hình... Nhưng gắn liền với dịp Tết thì người ta chắc chắn nói đến Xuân Bắc - Nam Tào. Vai diễn này có vai trò thế nào với anh?
- Nhờ tất cả các vai diễn, công việc tôi làm từ xưa đến nay thì mới tạo được nên Xuân Bắc bây giờ. Tôi có rất nhiều vai diễn, tiểu phẩm nhưng vai Nam Tào, tôi cảm nhận rõ tác động của nó tới sự nghiệp của mình. Trước đó, tôi nghĩ đó là một chương trình truyền hình đơn thuần. Tôi chỉ nghĩ cố hết sức làm nó, như món quà của nghệ sĩ chân chính gửi tới khán giả nhân dịp đầu năm mới. Sau đó, mọi người nhắc nhiều tới vai Nam Tào, Táo Quân và chương trình trở nên đại chúng.
Bây giờ, mọi người nói chương trình đã qua 20 năm tôi mới biết, còn tôi chỉ nghĩ ngày xưa tập xuyên đêm thì bây giờ tập đến nửa đêm mà thôi.
Vai diễn này cho tôi nhiều điều kiện, gắn kết với anh em trong nghề, cơ hội để tôi đến gần với khán giả và được mọi người yêu thương. Theo tôi, không nên tách biệt Nam Tào với các vai diễn khác trong Táo Quân, nhắc đến dàn nghệ sĩ Táo Quân là đủ. Tôi muốn đứng chung trong dàn nghệ sĩ ấy. Tôi nghĩ mỗi người đã làm tốt vai trò của mình trong chương trình để tạo nên một tổng thể hoàn chỉnh.
Khi tôi làm, không nghĩ chương trình kéo dài đến vậy, không ngờ được yêu thích đến thế, dù có nhiều ý kiến trái chiều, mở tivi thấy mặt ông này là muốn tắt. Ê-kíp đã nỗ lực để có câu chuyện hay, tình huống hay.
* Nhắc đến Nam Tào, khán giả cũng không thể quên được cô Đẩu. Trên sân khấu, cặp Tào - Đẩu đã có những tương tác ăn ý và dường như không thể tách rời. Vậy ngoài đời giữa hai anh có sự hiểu ý như vậy?
- Tôi và anh Lý đã phối hợp với nhau cùng diễn show từ những năm 2000, chúng tôi hiểu nhau, hiểu tính cách con người nhau và quan trọng là tôi trân trọng tài năng của anh Lý. Tuy nhiên chúng ta phải rất rõ ràng giữa vai diễn và cuộc đời. Bi kịch là nhiều người cứ nghĩ cuộc đời giống như trên sân khấu. Mặc dù có ý kiến cho rằng cuộc đời mỗi người là một vai diễn - diễn với đời, diễn với xã hội (Cười).
Tôi và anh Lý diễn xuất rất ăn ý. Ăn ý bởi nhiều yếu tố như kịch bản tạo ra hai nhân vật ăn ý, với tình huống người đ.ấm kẻ xoa, được thể hiện bởi hai diễn viên hiểu ý cho nên khi xuất hiện trong Táo Quân chúng tôi như một máy gặt đ.ập liên hợp (Cười).
Mà đúng thật, Ngọc Hoàng có Nam Tào, Bắc Đẩu hai bên thì cứ gọi là "búa bổ đầu chim sẻ". Anh Công Lý rất giỏi, xây dựng nhân vật đanh đá, chua ngoa nhưng không những không bị ghét mà mọi người còn cảm thấy cực kỳ đáng yêu.
* Dường như chính sự thể hiện ăn ý của hai anh khiến hai diễn viên trẻ thay thế bị khán giả phản ứng?
- Trong một tập thể không ai là không thể thay thế. Việc các diễn viên trẻ bị khán giả phản ứng là do thói quen, tình cảm của mọi người dành cho dàn nghệ Táo Quân già chúng tôi (Cười).
Tre già măng mọc là điều hết sức bình thường. Các bạn đang làm có thể chưa đáp ứng được kỳ vọng của mọi người nhưng họ đã làm rất tốt và trưởng thành từng ngày. Rất mong khán giả xem với tâm thế đơn giản, đừng phán xét và luôn tạo điều kiện cho lớp trẻ vươn lên, trưởng thành và tỏa sáng như chúng tôi - thế hệ đi trước mong các bạn ấy trưởng thành.
Thực tế, chúng tôi đã cố gắng rất nhiều nhưng Táo Quân thường bị chê năm nay nhạt hơn năm ngoái (Cười).
* Anh đã phản ứng ra sao khi bị đọc những bình luận chê, kiểu như thấy ông này muốn tắt tivi?
- Tôi bình thường! Nhưng nói không buồn thì không đúng. Buồn chứ, nghĩ chứ, "tụt mood" chứ nhưng có câu nói này hay lắm: "Khi biết mình là ai mọi sự gièm pha đều trở nên vô nghĩa". Và khi nghĩ đến câu nói này tôi lại... kéo "mood" lên. (cười).
Khen chê là quyền của mọi người. Nhưng chúng tôi không xấu hổ vì hời hợt, không cố gắng. Nếu mọi người không vừa lòng, mình sẽ xem xét để cố gắng hơn. Đạt được hay không còn do khả năng, điều kiện.
Bây giờ, nếu khen Xuân Bắc diễn hay quá tôi vui nhưng không vui quá, chê diễn dở tôi buồn nhưng không quá buồn. Tôi quen với những nhận xét hai chiều. Bạn nghĩ đi, cái gì cũng có hai chiều, chưa hẳn lời chê là xấu, chỉ là do cảm nhận khác nhau thôi. Tôi đón nhận như điều tất yếu, dễ hiểu của cuộc đời.
* Về tin Táo Quân sẽ chia tay khán giả sau Tết năm nay, cá nhân anh có bao giờ mường tượng ra một đoạn kết cho thương hiệu 20 năm t.uổi?
- Tiếc chứ. Sự việc, vấn đề nào cũng có giá trị lịch sử riêng. Nếu Táo Quân phải dừng lại thì coi như chương trình đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình. Có những lễ hội tồn tại cả 1.000 năm nhưng bây giờ phải bỏ vì đã không còn phù hợp. Nếu Táo Quân khép lại sẽ có những chương trình khác phục vụ khán giả vào dịp Tết. Điều đấy cũng là bình thường.
* Anh từng chia sẻ có thời điểm làm nhiều game show, các chương trình truyền hình nhưng vẫn diễn cả 100 đêm với nhà hát kịch Việt Nam. Con số này chứng tỏ anh luôn ưu tiên cho sân khấu?
- Tôi được cái xác định rất rõ mục tiêu của mình. Trong tình yêu cũng thế, tôi không bao giờ nói lời yêu với hai người phụ nữ trong cùng một khoảng thời gian. Tôi biết mục tiêu, mục đích và nơi nào mình cần bảo vệ, vun đắp. Tôi làm chương trình ở TP.HCM, book vé máy bay ra Hà Nội buổi trưa, để tập buổi chiều. Sau đó, chiều tối tôi lại trở lại TP.HCM làm tiếp theo đúng lịch của nhà hát và không cảm thấy phiền gì cả.
Tôi luôn nghĩ: "Không được, mình phải về. Không về tập được thì chết". Cùng một vấn đề nhưng khi có suy nghĩ tích cực sẽ giúp mình có động lực. Tất nhiên lãnh đạo nhà hát, anh em đồng nghiệp rất thông cảm và hiểu tôi. Nếu họ không giúp đỡ, tôi không thể hoàn thành công việc của nhà hát.
Trong khoảng thời gian tranh thủ cày show bên ngoài và thực hiện nhiệm vụ của nhà hát, tôi cũng có nhiều sai sót. Nhưng những sai sót không phải do tôi coi thường công việc, mà là do bất khả kháng, vẫn trong phạm vi, không vượt qua giới hạn. Tóm lại, tôi luôn ưu tiên công việc của nhà hát là số một.
Bây giờ, khi làm lãnh đạo nhà hát, tôi tạo điều kiện cho các bạn trẻ mở rộng phạm vi công việc để xây dựng thương hiệu bản thân và tăng thu nhập đồng thời tạo thêm gương mặt và uy tín cho nhà hát.
* Ở vị trí của anh có thể nghỉ vài buổi tập, thậm chí nhờ người thế vai trong các suất diễn chính thức?
- Nếu bạn nghỉ được 1 buổi thì sẽ nghỉ được nhiều buổi. Cát-xê làm sự kiện có thể là 50 triệu hơn 1.000 lần so với 50 nghìn đồng ở nhà hát, nếu tính toán như thế ngay lập tức mình sẽ có cân đối và suy nghĩ thiệt hơn ngay. Nhưng nếu bỏ 1.000 buổi tập thì tôi đâu còn là nhân viên của nhà hát.
Đồng t.iền cùng mệnh giá thì có giá trị giống nhau nhưng nếu sử dụng với mục đích, thời điểm và đối tượng khác nhau thì sẽ có giá trị khác nhau. Đối với nghệ sĩ chúng tôi uy tín nghề nghiệp, uy tín cá nhân và tinh thần phục vụ khán giả phải luôn được đặt cao nhất.
* Một ngày chỉ có 24h, bằng cách nào để anh làm tốt nhiều việc cùng lúc?
- Một ngày ai cũng chỉ có 24h, muốn làm được nhiều việc phải biết ưu tiên việc cần, quan trọng. Trong cuộc sống, chúng ta luôn đứng chênh vênh giữa các lựa chọn. Mỗi sự lựa chọn đó cho chúng ta kết quả khác nhau. Bạn không thể vừa muốn uống trà, đ.ánh răng, nấu cơm, chơi điện tử trong cùng thời gian. Bạn phải lựa chọn. Nếu bạn mong muốn làm cả 4 việc, bạn buộc phải phân chia thời gian và lấy thêm thời gian của việc ngủ, đi chơi, đọc sách...
Ai cũng muốn có một máy tính khỏe, hoạt động đa nhiệm. Và nếu chúng ta muốn trở thành chiếc máy đắt t.iền, bạn phải hiển thị hình ảnh đẹp, rõ nét, hoạt động đa nhiệm, biết cái gì cần cái gì không. Nếu bạn muốn có giá trị buộc phải bố trí thời gian phù hợp thông qua hành động. Tôi phải bố trí phù hợp công việc chuyên môn, nhà hát, gia đình, bạn bè trong vòng 24h (cười).
NSƯT Xuân Bắc cùng lúc đảm nhận nhiều vai trò - giám đốc nhà hát, diễn viên, MC truyền hình... (Ảnh: Quý Nguyễn)
* Để đạt được mọi thứ, người ta đôi khi phải chấp nhận đ.ánh đổi điều gì đó?
- Mọi thứ đều có hai mặt. Tôi không có thời gian bù khú với bạn bè. Nếu có rảnh buổi tối, tôi dành để nghỉ ngơi hoặc bồi dưỡng kiến thức. Tôi nói không với trà, café, t.huốc l.á, rượu bia. Tôi vẫn có những buổi ăn uống với bạn bè nhưng sẽ không có kiểu chén tạc chén thù và bỏ việc để nhậu. Tôi nói với bạn bè rằng lúc vui chơi có thể đừng gọi tôi, vì gọi chưa chắc tôi đã đến, nhưng việc trọng đại trong đời họ, tôi sẽ có mặt. Tôi xác định rõ điều đó. Tôi có những người bạn mà mình sẵn sàng đưa một số t.iền lớn mà không cần hỏi lý do. Làm bạn thì dễ, nuôi dưỡng tình bạn thì khó.
* Có khi nào anh bị cuốn vào công việc và ít có thời gian về thăm, trò chuyện với bố mẹ?
- Con cái thăm bố mẹ bao nhiêu là đủ? Kể công sức cha mẹ dành cho con bao nhiêu là vừa? Tôi nghĩ chỉ cần chúng ta biết một điều rằng mình luôn ưu tiên và dành cho việc về thăm bố mẹ. Bố mẹ cũng biết rằng con đã cố gắng về thăm thế là đủ. Đủ là khi cả hai bên cảm nhận được sự chân thành, cảm xúc của nhau. Theo tôi, quan trọng nhất là sự chân thành trong chính mình. Bất cứ lúc nào về thăm bố mẹ được thì tôi về. Trong thực tế đã có nhiều lúc tôi coi việc về thăm bố mẹ là ưu tiên số một. Hạnh phúc khi có quê để về, có bố mẹ già để phụng dưỡng.
Cho đến giờ phút này tôi ít làm cho bố mẹ buồn. Tôi chỉ tiếc bố mẹ đã lớn t.uổi, không có điều kiện để đi chơi, thăm thú các nơi với con cháu. Tôi mong bố mẹ đủ sức khỏe, để khi muốn đi đâu là lên đường đi luôn. Trong phạm vi tôi có thể, bố mẹ mong gì tôi đáp ứng ngay, không nề hà. Bây giờ bố mẹ "càng già càng bướng", khó bảo lắm (cười).
* Hài hước trên sân khấu nhưng ngoài đời có vẻ anh nghiêm túc như một thầy giáo?
- Tôi nét căng mà! Tôi luôn cố gắng xây dựng nếp sống lành mạnh. Tôi quan niệm môi trường gia đình quan trọng, tạo nền tảng cho mỗi người. Có rất nhiều câu nói, hành động của mình tác động đến con. Tôi thường nói với hai con mình: Nghề chân chính nào trong cuộc sống cũng đáng trân trọng. Con làm nghề gì cũng được miễn là phải giỏi. Con giỏi gì cũng được nhưng việc đầu tiên là phải biết yêu thương mọi người, đặc biệt là gia đình mình, chứ không phải khóc than cho người ngoài, còn người thân bỏ bê. Đừng có ra sức đi làm từ thiện ở đâu đó khi bố mẹ ốm mà không quan tâm.
Tôi cũng nói các con: "Bố không dạy con hết được kiến thức nhưng dạy con ý thức, nhận thức vấn đề, còn lại các con tự hoàn thiện mình". Tôi yêu thương con nhưng rất nghiêm khắc. Nhiều người có cách giáo dục là không bao giờ mắng mỏ, đòn roi. Tôi thì khác, có thể đ.ánh đòn rất đau, hai con khóc rất to. Nhưng mình đ.ánh làm sao để con hiểu trong đó vẫn thấm đẫm tình yêu thương và sau đó con nhận ra cái sai của mình. Tôi yêu thương con bằng cảm xúc nhưng dạy con bằng lý trí.
* Theo anh, điều khó nhất trong việc dạy những đ.ứa t.rẻ sinh ra từ vạch đích như con anh là gì?
- (Cười lớn) Những đ.ứa t.rẻ "sinh ra từ vạch đích" chỉ cách nói của mọi người mà thôi. Các cháu sinh ra và chúng tôi nuôi con với đầy đủ khó khăn như bao gia đình khác. Là cha mẹ, chúng tôi cố gắng hoàn thiện chính mình khi dạy dỗ các con. Tôi nghĩ vạch đích lớn nhất của mỗi đ.ứa t.rẻ cần phải có lại là... vạch xuất phát. Vạch xuất phát là nhận thức, ý thức, nền tảng giáo dục chứ không phải ô tô đẹp hay điện thoại xịn. Tôi xác định kinh tế không phải vạch đích đến của t.rẻ e.m mà là định hướng, nền tảng giáo dục. Nền tảng đó không phải một sớm một chiều mà có ngay.
* Trong vlog, anh dạy hai con làm việc nhà, làm vườn, dùng máy khoan... Quan điểm dạy con của anh thế nào?
- Trong gia đình, tôi quan điểm phải tạo sự công bằng, bình đẳng với nhau. Bố mẹ có trách nhiệm nuôi dưỡng, con có trách nhiệm nghe lời và chấp nhận những điều tốt đẹp bố mẹ làm cho con. Bố chờ con tắm xong để ăn cơm, con cũng phải có trách nhiệm chờ và mời bố ra ăn cơm chứ.
Bây giờ, mọi người hay nói nhiều đến việc bố mẹ gây sức ép cho các con nhưng lại quên mất việc t.rẻ e.m cũng góp phần không nhỏ tạo ra stress cho bố mẹ. Trẻ con có vấn đề gì mọi người nói lỗi do bố mẹ gây sức ép về học hành, sinh hoạt nên con mới thế. Trong khi rất nhiều bố mẹ bị stress trầm trọng vì con cãi bướng, không nghe lời, nói dối, lười học, phá phách... thì ít được nhắc tới. Vậy sự bình đẳng tôi muốn nói đến là sự tác động qua lại giữa các thành viên trong gia đình là như nhau.
Tất nhiên bố mẹ là những người trưởng thành phải có nhận thức, lý trí, bản lĩnh khác. Không thể đòi hỏi sự bình đẳng ngang hàng với nhau mà bình đẳng trong nhận thức để có trách nhiệm tạo ra những cảm xúc tốt đẹp, yêu thương nhau của mỗi thành viên trong gia đình.
* Anh có nghĩ với tài năng và sự nổi tiếng của mình, anh sẽ là cái bóng rất lớn của các con?
- Bây giờ tôi có thể làm gì khác (Cười). Tôi nghĩ rằng bất kỳ người cha tử tế nào cũng là cái bóng, chỗ dựa vững chắc của con. Nhưng là cái bóng để bảo ban, chở che, giáo dục, nhắc nhở chứ không phải để con ỷ lại.
Tôi là nghệ sĩ, được mọi người yêu mến và bằng cách nào đó các con tôi cũng được mọi người quan tâm. Tôi nói thẳng với các con rằng nên tự hào về bố, không việc gì phải trốn tránh. Nhưng điều quan trọng là phải cố gắng xứng đáng với tình cảm của mọi người dành cho. Bên cạnh đó, cũng cần có kỹ năng sẵn sàng đối phó với những điều không mong muốn, phiền toái từ sự nổi tiếng mang lại. Phải luôn chú ý có những hành vi, cử chỉ phù hợp. Tất nhiên điều đó cần cả một quá trình. Tôi vẫn nói với các con có 999 lời khen nhưng chỉ 1 lời chê cũng tác động tiêu cực đến tâm lý. Nhưng con đã chấp nhận được lời khen thì cũng phải biết chấp nhận được lời chê.
Bản thân tôi trải qua nhiều chuyện nhưng cũng không có công thức xử lý chỉ biết cố gắng làm tốt nhất có thể. Có một câu rất hay: "Khi bạn biết mình là ai thì mọi sự gièm pha đều trở nên vô nghĩa". Chúng ta buộc phải sống với sự thật. Tôi dặn con tôi đừng bao giờ che giấu sai lầm bởi vì nó sẽ leo thang. Tất nhiên đó lý thuyết, mình phải hướng dẫn con. Nếu chúng ta chân thành với chính mình thì mọi việc có vẻ dễ giải quyết hơn.
* Ở vai trò lãnh đạo Nhà hát kịch Việt Nam, anh đ.ánh giá gì về tình hình sân khấu năm qua?
- Nhà hát kịch Việt Nam là nhà hát kịch nói lâu đời nhất ở Việt Nam. Vừa rồi chúng tôi nhận Huân chương Lao động nhân dịp 70 năm. Mặc dù nhà hát là đơn vị có lượng NSND, NSƯT nhiều nhất cả nước, có bề dày lịch sử nhưng vẫn gặp khó khăn như các đơn vị khác. Đó là do sự tác động của cơ chế thị trường, sự phát triển quá nhanh của xã hội. Trong khi đó những người làm sân khấu đã có một khoảng thời gian ngủ quên trong hào quang, luôn nghĩ rằng mình là "ông hoàng bà chúa". Một số người lại chỉ nhớ mình là "ông hoàng bà chúa" mà quên cụm từ "trên sân khấu". Đầy đủ là sân khấu là thánh đường, nghệ sĩ là ông hoàng bà chúa trên sân khấu. Nghệ sĩ vẫn là người bình thường mà.
Khách quan là hiện tại có quá nhiều cách tiếp cận, phương tiện nên sân khấu dần có khoảng cách với khán giả. Bây giờ, tình hình đã dần khác bởi những người làm sân khấu biết cách thổi vào sức sống cho sân khấu. Từ sau dịch, nhà hát của chúng tôi biểu diễn hàng tuần. Đây có thể không có gì ghê gớm nhưng với chúng tôi là sự nỗ lực. Chúng tôi tiếp cận khán giả thông qua những trang thương mại điện tử, nền tảng mạng...
Nhà hát kịch Việt Nam biểu diễn hơn 100 đêm gồm tại sân khấu, diễn ở tỉnh, nước ngoài. Năm qua, chúng tôi phối hợp với nhiều đơn vị nghệ thuật nước ngoài như Hàn Quốc, Australia... thực hiện một số vở diễn gây tiếng vang.
Nghệ sĩ Xuân Bắc luôn trăn trở với tồn tại và phát triển của sân khấu kịch nói Việt Nam (Ảnh: Quý Nguyễn)
* Thực tế những tiểu phẩm của anh trên mạng đạt con số triệu view, hàng chục triệu view nhưng số lượng khán giả đến với sân khấu rất hạn chế?
- Đó là sự thay đổi. Mỗi loại hình nghệ thuật có sức sống xuất phát từ thực tế, nhu cầu đòi hỏi của xã hội. Mọi người hay nói kịch ngày xưa hay lắm. Phải công nhận các bậc t.iền bối diễn hay trong giai đoạn đó. Nhưng giả sử mang một vở kịch đó vẫn tài năng ấy diễn cho khán giả bây giờ liệu mọi người còn có thấy hay?
* Phải chăng trong thời buổi công nghệ phải chấp nhận thực tế sân khấu đã mất chỗ đứng?
- Điều này chính xác. Sự mất vị thế đó mang tính lịch sử, sứ mệnh lịch sử. Những năm 80, 90 thế kỷ trước là thời kỳ hoàng kim của kịch nói nhưng cũng không mạnh bằng thời William Shakespeare - khi đó sân khấu đỏ đèn, quý tộc phải nuôi nghệ sĩ. Mỗi loại hình nghệ thuật có giai đoạn phát triển hưng thịnh, thoái trào... Sân khấu sẽ có giai đoạn bùng nổ hoặc thoái trào và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Hiện tại sân khấu khó khăn nhưng không bao giờ c.hết.
* Về vấn đề thu nhập ít ỏi của diễn viên và việc cải thiện thu nhập cho họ khiến anh trong vai trò giám đốc trăn trở ra sao?
- Trong quản lý nghệ sĩ còn nhiều bất cập. Nghệ sĩ sân khấu nhưng bản chất là cán bộ công nhân viên vì chúng tôi được quản lý theo Luật Lao động, Luật Công chức viên chức. Việc phân loại hạng công chức nhiều khi khó hiểu. Tôi là giám đốc nhưng nhận lương diễn viên hạng ba trong khi hạng 4 là thấp nhất. Có những người là NSND nhưng nhận lương diễn viên hạng 4 vì đơn giản họ không có bằng đại học. Vì sao tôi chưa lên hạng? Vì chưa có đợt thi. Như vậy đúng là khó khăn.
Bên cạnh lương nhà hát, tôi tạo điều kiện cho diễn viên tăng thu nhập như để họ đi đóng phim truyền hình, tham gia sự kiện, quảng cáo. Phải khẳng định rằng những ai thực sự chăm chỉ làm, chăm học, có ý chí để hoàn thiện bản thân, nâng cao nhận thức xã hội họ sẽ có cuộc sống dễ thở. Đó là sự công bằng với mọi ngành trong xã hội, không riêng nghệ sĩ.
* Không phải ai cũng may mắn có nhiều show, không ít diễn viên trẻ phải bỏ nghề hoặc chạy xe công nghệ, làm shipper để gia tăng thu nhập?
- Đó là cách để họ duy trì cuộc sống. Tôi không làm cách nào khác được. Nhưng cũng phải nói lại, nếu đứng ra một hàng, sòng phẳng với nhau thì có những ai xứng đáng là diễn viên của một nhà hát quốc gia? Nhà nước có thể trả lương cao hơn nhưng những nghệ sĩ ấy phải xứng đáng là hàng đầu, chăm chỉ luyện tập, có thanh, sắc, thục, tinh, khí, thần và hiểu biết xã hội.
Tất nhiên tôi mong muốn các nghệ sĩ, diễn viên được quan tâm, đ.ánh giá đúng vị trí. Cơm áo không đùa với khách thơ nhưng cũng không thể vì thế mà từ bỏ ước mơ. Ranh giới của sự trưởng thành mong manh lắm. Nếu hôm nay bạn rời bỏ nhà hát đi làm việc khác, có thể bạn sẽ sớm mua được ô tô nhưng 10 năm sau bạn sẽ khác nữa - nghề nghiệp khác, vị trí khác, con người khác. Và lúc đó, chúng ta nhận ra đời mình không chỉ cần nhà và ô tô mà còn có những giá trị khác.
Tôi thường khuyên các bạn trẻ không gì bằng nỗ lực phấn đấu và biết mình là ai bằng cách lập kế hoạch cho bản thân ở 5 năm sắp tới. Và để đạt được mục đích ấy phải biết làm bắt đầu từ việc gì. Hôm nay, nhìn một người giữa trưa hè đang đứng dưới bóng râm của một cái cây có tán rất to, phải biết rằng họ đã trồng cây từ cách đây 20 năm rồi.
* Xin cảm ơn anh về cuộc trò chuyện!
NSƯT Xuân Bắc làm MC không thù lao tại Ngày hội Giáng sinh dành cho trẻ thiệt thòi Ngày hội Giáng sinh "Trao yêu thương - Nhận hạnh phúc" sẽ được Báo Phụ nữ Việt Nam tổ chức vào đúng Noel 24/12/2022. Theo đó, ngày hội diễn ra từ 8h30 đến 17h tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam (36 Lý Thường Kiệt, Hà Nội), vào cửa tự do. Ngày hội có sự tham gia của gần 200 trẻ thiệt thòi,...
