Đàn gà cứ mất tích rồi lại xuất hiện: Anh nông dân lần theo dấu vết, chứng kiến cảnh “cả đời thấy 1 lần”
Cú vung búa định mệnh của người nông dân đã mở ra bí mật khổng lồ dưới lòng đất.
Những công trình bí ẩn, những bí mật ẩn sâu dưới lòng đất đôi khi lại được người dân tình cờ phát hiện ra. Đơn cử, lăng mộ Tần Thủy Hoàng cùng đội quân binh mã hàng nghìn người đã được một người nông dân tìm thấy trong khi đào giếng.
Đi xa hơn về châu Âu, tại Thổ Nhĩ Kỳ, công trình vĩ đại được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới năm 1985 này ẩn chứa thứ gì? Và người ta phát hiện nó ra sao?
Từ việc đàn gà mất tích – quay lại một cách bí ẩn
Cách đây 61 năm, vào năm 1963, một nông dân Thổ Nhĩ Kỳ nhận thấy đàn gà của mình liên tục mất tích rồi lại xuất hiện như có phép thuật.
Háo hức muốn giải đáp bí ẩn, anh ta đã lần theo dấu vết của đàn gà đến một vết nứt trên tufa – loại đá núi lửa tạo thành các ống khói cổ tích của vùng đất thần tiên Cappadocia – và nhìn thấy thứ chưa từng chứng kiến trong đời sau những nỗ lực định mệnh.
Dùng búa tạ đập vào bức tường tufa, người đàn ông ở thị trấn Derinkuyu của Thổ Nhĩ Kỳ đã tìm thấy một đường hầm tối. Tò mò, sợ hãi nhưng không kém phần háo hức, người nông dân nọ châm đuốc đi xuống bên dưới.
Không ai ngờ, lối đi đó mở tiếp ra những đường hầm sâu hơn, được xây dựng một cách có tổ chức hơn. Tiếp nối những đường hầm là chằng chịt những gian phòng lớn nhỏ khác nhau.
Từ việc đàn gà mất tích-quay lại đến cú vung búa định mệnh năm 1963 đó, thế giới có thêm một Di sản UNESCO: Thành phố ngầm đa tầng tên Derinkuyu ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Derinkuyu, có nghĩa là “giếng sâu”, là một thành phố ngầm 18 tầng, sâu 76 mét, và khổng lồ đến mức có thể chứa đủ 20.000 người cùng các vật dụng sinh hoạt hàng ngày.
Ai đã xây dựng nó và tại sao? Nó bị bỏ rơi khi nào và bởi ai? Lịch sử và địa chất cung cấp một số câu trả lời.
Đến hệ thống ngầm đa tầng thể hiện tài năng tuyệt vời của người xưa
Về mặt địa chất, Derinkuyu nằm ở Cappadocia, một khu vực ở trung tâm Thổ Nhĩ Kỳ nổi tiếng với cảnh quan tuy hiểm trở nhưng giống như miền cổ tích đẹp tuyệt vời ngoài đời thực, với vô vàn ống khói đá thách thức thời gian.
Những ống khói cổ tích bằng đá cao đó là kết quả của sự xói mòn của một loại đá được gọi là tuff. Được tạo ra từ tro núi lửa và bao phủ phần lớn khu vực, loại đá tuff không quá cứng.
Video đang HOT
Nhờ đó, người dân địa phương trong nhiều thiên niên kỷ đã tự đào hố xuyên đá tuff để làm nhà ở, phòng chứa đồ, đền thờ hoặc nơi trú ẩn… bên trong đá tuff và dưới lòng đất.
Cappadocia có hàng trăm ngôi nhà dưới lòng đất, trong đó có khoảng 40 ngôi nhà có ít nhất hai tầng. Nhưng tính đến năm 1963, không có nơi nào khổng lồ hoặc nổi tiếng như Derinkuyu.
Về mặt lịch sử, ghi chép lịch sử có rất ít điều để nói về nguồn gốc của Derinkuyu. Một số nhà khảo cổ suy đoán rằng phần lâu đời nhất của khu phức hợp 18 tầng có thể đã được đào vào khoảng năm 2000 trước Công nguyên bởi người Hittite, những người thống trị khu vực vào thời điểm đó; hoặc người Phrygians, vào khoảng năm 700 trước Công nguyên.
Dù họ là ai thì họ cũng có kỹ năng xây dựng tuyệt vời:
Thứ nhất, đá mềm khiến việc đào hầm tương đối dễ dàng, nhưng việc chui vào hang là một rủi ro lớn. Vì vậy cần có những trụ đỡ lớn để hầm không sập. Khảo sát cho thấy, chưa có tầng nào ở Derinkuyu bị sập.
Những lối đi hẹp của Derinkuyu được chạm khắc tương đối dễ dàng từ đá mềm ở địa phương. Ảnh: NEVIT DILMEN/WIKIMEDIA
Tiếp theo về hệ thống thông gió, chống ngạt. Khi tách biệt khỏi thế giới bên trên, thành phố Derinkuyu được thông gió bởi tổng cộng hơn 15.000 trục, hầu hết rộng khoảng 10 cm. Điều này đảm bảo đủ thông gió cho đến tầng thứ tám.
Thứ ba, cấu tạo của Derinkuyu. Các tầng trên được sử dụng làm nơi sinh hoạt và ngủ nghỉ – điều này rất hợp lý vì chúng là những nơi được thông gió tốt nhất. Các tầng thấp hơn chủ yếu được sử dụng để lưu trữ. Ở phần trung tâm thành phố ngầm là những không gian được sử dụng cho nhiều mục đích: Có chỗ cho máy ép rượu, vật nuôi, tu viện và những nhà thờ nhỏ. Nổi tiếng nhất là nhà thờ hình chữ thập ở tầng 7.
Các trục trong thành phố ngầm chạy sâu để cung cấp gió cho các tầng thấp hơn. Ảnh: JOE WALLACE/WIKIMEDIA
Theo các nhà khảo cổ, có hai điều chắc chắn hơn về khu phức hợp dưới lòng đất Derinkuyu. Đầu tiên, mục đích chính của nỗ lực này chắc hẳn là để ẩn náu khỏi chiến tranh, xung đột.
Derinkuyu được sử dụng nhiều làm nơi ẩn náu cho người dân địa phương trong các cuộc chiến tranh giữa người Byzantine và người Ả Rập, kéo dài từ cuối thế kỷ 8 đến cuối thế kỷ 12; trong các cuộc đột kích của người Mông Cổ vào thế kỷ 14; và sau khi khu vực này bị người Thổ Nhĩ Kỳ Ottoman chinh phục.
Thứ hai, những bổ sung và thay đổi cuối cùng đối với khu phức hợp, mang dấu ấn Cơ đốc giáo rõ rệt, có niên đại từ thế kỷ thứ 6 đến thế kỷ thứ 10 sau Công nguyên.
Ngoài ra, một giả thuyết khác cho rằng Derinkuyu đóng vai trò là nơi ẩn náu ôn hòa cho người dân khi những mùa khắc nghiệt trong khu vực kéo đến. Mùa đông Cappadocia có thể rất lạnh, còn mùa hè cực kỳ nóng.
Hiện nay, Derinkuyu là một trong những điểm thu hút khách du lịch lớn nhất của Cappadocia (Thổ Nhĩ Kỳ).
Đập tường sửa nhà phát hiện thành phố ngầm 18 tầng từ thời cổ đại, xem sơ đồ càng kinh ngạc
Thành phố đủ sức chứa cho 20.000 người ẩn sâu dưới lòng đất đã tồn tại hàng nghìn năm.
Đó là câu chuyện xảy ra từ năm 1963, khi một người đàn ông ở Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành sửa chữa ngôi nhà của mình ở thị trấn Derinkuyu, tỉnh Nevehir thuộc vùng Cappadocia. Một điều hết sức kỳ lạ xảy ra là trong quá trình cải tạo nhà, những con gà của ông cứ lần lượt biến mất mà không thể tìm được, đã loại trừ trường hợp chúng lạc sang nhà hàng xóm.
Thế rồi, ông phát hiện một lỗ hổng và những vết nứt chạy dài ở trong tầng hầm của ngôi nhà và khẳng định những con gà đã chui qua đó mà không tìm được đường ra.
Người đàn ông quyết định đập bỏ bức tường tầng hầm để giải cứu đàn gà. Nào ngờ, nó dẫn ông đến một phát hiện bất ngờ, khiến các nhà khảo cổ học đổ xô đến nghiên cứu.
Thì ra sau bức tường ấy là cả một thành phố từ thời cổ đại với sức chứa lên đến 20.000 người. Người ta gọi đó là thành phố ngầm Derinkuyu.
Thành phố cổ này đã tồn tại hàng ngàn năm.
Quá trình khai quật đã đưa các nhà khảo cổ đi từ bất ngờ này đến kinh ngạc khác. Bởi thành phố này là một mạng lưới đường hầm và nơi trú ẩn có tới 18 tầng, sâu 85 mét, có thể làm nơi ở cho 20.000 người và cả gia súc của họ.
Ngược dòng lịch sử
Từ thời tiền sử, khu vực Cappadocia bao phủ bằng một lớp đá tuff, loại đá hình thành từ tro núi lửa khoảng 20 triệu năm. Lớp đá này bị các dòng nước làm xói mòn, tạo ra những hang động đá. Thấy loại đá này mềm, lại khá dễ dàng gọt đẽo gia công nên người Hittite (tức người Anatolia cổ đại) đã chạm khắc thành những nhà hầm.
Theo thời gian, hoạt động đào hang làm nhà này đã tạo ra các khu phức hợp sống, trong đó có tu viện để rồi cuối cùng trở thành một thành phố ngầm dưới lòng đất.
Phía trên nhà giống như miệng giếng, bên dưới thì mở rộng ra, có lối vào cho gia súc, còn người thì xuống nhà bằng thang. Cả gia đình sống trong nhà cùng với đàn dê, cừu, gia súc.
Một số chuyên gia cho rằng, thành phố ngầm Derinkuyu có thể đã được xây dựng từ những năm 780-1180 trước Công Nguyên. Nó có đủ nhà bếp, chuồng ngựa, nhà thờ, lăng mộ, giếng, phòng sinh hoạt chung, trường học và cả những hầm trú ẩn cực lớn để phòng tránh thiên tai.
Trong thành phố cổ này, các nhà khoa học còn phát hiện những nhà thờ, chữ viết từ thời Hy Lạp. Khoảng 600 cánh cửa được xây dựng để nối liền các khu vực. Mỗi tầng đều có lối tắt riêng để trốn khi gặp nguy hiểm. Ngoài ra, Derinkuyu còn có những chiếc cửa đá rất nặng có bánh xe được đóng từng bên trong để ngăn chặn người lạ xâm nhập.
Trong những thế kỷ sau, có vẻ như cư dân Cơ đốc giáo của Đế chế La Mã đã mở rộng hệ thống hang động bằng cách thêm nhiều lớp hơn và bao gồm cả nhà nguyện, chuồng ngựa, nơi làm rượu và sản xuất dầu ô liu.
Nó cũng được người Cơ đốc giáo của Đế chế Byzantine sử dụng để trú ẩn khỏi những kẻ cướp, và chính trong thời gian này, thành phố ngầm Derinkuyu được cho là đông đúc nhất.
Sau sự sụp đổ của Byzantine, cộng đồng Cơ đốc giáo địa phương đã sử dụng thành phố ngầm này để ẩn náu khỏi sự đàn áp của đế quốc Ottoman trong vài thế kỷ nữa.
Mặc dù thành phố này có thể có tuổi đời lên đến hàng ngàn năm nhưng nó chỉ bị che giấu trong khoảng 40 năm khi những người Cơ đốc giáo ở Anatolia bị buộc phải rời khỏi nhà của họ và bị đưa đến Hy Lạp trong một cuộc trao đổi dân số vào năm 1923.
Những tính toán đáng kinh ngạc
Trong 18 tầng của thành phố, các nhà nghiên cứu tìm thấy bếp, phòng ngủ, phòng tắm, phòng chứa thực phẩm, máy ép dầu và rượu, giếng, khu vực cất giữ vũ khí, nhà thờ, trường học, lăng mộ và chuồng gia súc.
Có các phòng có kích thước khác nhau cho các nhu cầu khác nhau. Các không gian nhỏ trở thành những ngôi mộ được cắt đá, trong khi những không gian rộng lớn cung cấp những căn phòng rộng phục vụ cho các cuộc họp cộng đồng và trường học.
Phòng nuôi nhốt gia súc.
Có vẻ như người cổ đại đã lên kế hoạch hoàn hảo cho một cuộc sống tự sản tự tiêu dưới lòng đất, bất khả xâm phạm. Họ đã tính toán rất kỹ để đảm bảo cuộc sống thoải mái nhất có thể. Chẳng hạn, họ làm hơn 50 trục thông gió đưa không khí từ trên cao xuống, trong khi hàng ngàn ống dẫn nhỏ hơn phân bố không khí ra khắp thành phố. Điều này đảm bảo tất cả cư dân đều có không khí để thở.
Gia súc cũng được đưa xuống đồng nghĩa với việc người dân vẫn có đủ thức ăn ngay cả khi có mối đe dọa bên ngoài khiến họ không thể thoát ra. Động vật được nhốt ở những tầng gần mặt đất hơn để tránh mùi từ phân của chúng. Trong khi đó, các nhà kho đủ sức chứa lương thực cho họ ở dưới lòng đất cả tháng trời.
Trục thông gió từ trên xuống.
Derinkuyu cũng giúp cư dân tránh được thời tiết quá nóng vào mùa hè và quá lạnh, tuyết rơi vào mùa đông. Nhiệt độ luôn giữ ở mức ổn định quanh năm, khoảng 13 độ C, tạo môi trường mát mẻ cho động vật, đồng thời duy trì nguồn cung cấp nước ngọt và giữ cho thực phẩm tươi.
Ngày nay, thành phố ngầm là một điểm thu hút rất đông khách du lịch đến tham quan.
Công trình "tủ lạnh" ngàn năm tuổi của người Ba Tư Người Ba Tư thời cổ đại đã xây dựng một công trình bằng vữa nhằm lưu trữ thực phẩm và đá lạnh. Công trình được xây dựng trước cả khi con người phát minh ra điện. Tìm hiểu kỹ về nền văn minh cổ đại, các nhà khoa học nhận thấy rằng họ không hề lạc hậu như suy nghĩ của nhiều người....