Đàm phán Nga – Ukraine bế tắc bất chấp áp lực từ Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump thừa nhận việc thu hẹp khoảng cách giữa Nga và Ukraine khó hơn ông nghĩ, khi hai bên không nhượng bộ và chiến sự vẫn leo thang tại Donbass .

Giao tranh vẫn diễn ra giữa các lực lượng Nga và Ukraine ở Donbass, bất chấp nỗ lực hoà giải của Mỹ. Ảnh: TASS

Theo Wall Street Journal ngày 21/10, Nga và Ukraine vẫn còn rất xa mới đạt được thỏa thuận hòa bình, bất chấp những nỗ lực làm trung gian của Tổng thống Mỹ Donald Trump, đặc biệt sau cuộc gặp căng thẳng tại Phòng Bầu dục với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Các quan chức Mỹ, châu Âu và Ukraine cho biết, trong cuộc gặp với Tổng thống Zelensky , Tổng thống Trump đã thẳng thắn và đôi lúc bày tỏ sự thất vọng, thậm chí có lúc từ chối xem bản đồ chiến trường do phía Ukraine mang đến. Tổng thống Trump đã nói rõ rằng ưu tiên hàng đầu của ông là chấm dứt chiến sự, chứ không cam kết với bất kỳ kết quả lãnh thổ cụ thể nào, một thông điệp tương tự như những bình luận ông đã công khai sau đó.

Trong cuộc họp, Tổng thống Mỹ cũng thông báo với ông Zelensky rằng Ukraine không nên mong đợi sớm nhận được tên lửa tầm xa Tomahawk.

Mâu thuẫn lãnh thổ

Trọng tâm khiến các cuộc đàm phán bế tắc là những tranh chấp lãnh thổ, đặc biệt là số phận của khu vực Donbass ở miền Đông Ukraine. Điện Kremlin trước đây đã gắn một lệnh ngừng bắn tiềm tàng với việc Ukraine nhượng phần còn lại của khu vực này, nơi lực lượng Nga đã và đang tiến quân.

Các quan chức Ukraine và châu Âu coi sự nhượng bộ lãnh thổ như vậy là không thể chấp nhận được. Ukraine tuyên bố sẽ không từ bỏ những khu vực mà Nga chưa kiểm soát được bằng vũ lực.

Tổng thống Trump, người đã chuyển sự chú ý trở lại cuộc chiến Nga – Ukraine sau khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza, bày tỏ mong muốn đạt được một giải pháp nhanh chóng cho cuộc xung đột, bất kể số phận của Donbass ra sao . Ông Trump đã gợi ý về một giải pháp đóng băng chiến tuyến, nói trên kênh Fox News rằng: “Điều họ nên làm là dừng lại ở đúng ranh giới hiện tại. Phần còn lại rất khó để thương lượng”.

Tuy nhiên, Tổng thống Zelensky phản đối lập trường này. Trong những bình luận được Văn phòng Tổng thống Ukraine công bố, ông Zelensky nêu rõ: “Tổng thống Trump muốn một chiến thắng nhanh chóng – chấm dứt chiến sự – và đó sẽ là chiến thắng cho tất cả những người có lý trí. Tuy nhiên, phía Nga lại muốn kiểm soát hoàn toàn Ukraine”.

Về phần mình, Điện Kremlin tuyên bố lập trường của họ vẫn kiên định, dường như bác bỏ đề xuất của ông Trump về việc đóng băng chiến tuyến. Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định: “Lập trường nhất quán của Nga vẫn không thay đổi”.

Hôm 20/10, Tổng thống Trump thừa nhận rằng việc thu hẹp khoảng cách giữa Nga và Ukraine khó khăn hơn nhiều so với dự kiến.

Hội nghị thượng đỉnh Budapest và sự can thiệp của EU

Trong nỗ lực tiếp theo nhằm chấm dứt xung đột, Tổng thống Trump đang lên kế hoạch gặp người đồng cấp Putin tại Budapest. Các quan chức Nga và Mỹ đã nhất trí sẽ thảo luận trong những ngày tới để chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh này.

Tuy nhiên, địa điểm đàm phán tại thủ đô Hungary đang gây ra vấn đề. Ông Zelensky phản đối việc chọn Hungary vì Thủ tướng nước này, Viktor Orbán, đã bày tỏ sự ủng hộ đối với Nga. Vấn đề logistics cũng xuất hiện: Hungary là thành viên của Liên minh châu Âu (EU), và máy bay đưa ông Putin đến dự hội nghị sẽ cần phải bay qua không phận của khối này, điều bị cấm theo các lệnh trừng phạt hiện hành.

Các quan chức Pháp đã tìm cách tận dụng vấn đề này để gây áp lực lên Moskva. Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean-Nol Barrot phát biểu tại Luxembourg rằng: “Sự hiện diện của ông Putin trên lãnh thổ EU chỉ có ý nghĩa nếu điều đó dẫn đến ngừng bắn ngay lập tức và vô điều kiện”.

Hôm 19/10, nhà lãnh đạo Ukraine cảnh báo rằng Kiev sẽ không đồng ý với bất kỳ thỏa thuận nào được thực hiện mà không có sự tham gia của họ. Ông Zelensky tuyên bố: “Nếu chọn một nơi mà Mỹ ở giữa, thì đó là một câu chuyện. Nhưng nếu đó là một nơi mà tất cả áp lực chỉ dồn lên Ukraine, thì sẽ không ai giành chiến thắng”.