Đàm phán chấm dứt xung đột Gaza: Con tin, vũ khí và bài toán rút quân

Truyền thông Israel cho biết, Đặc phái viên Mỹ tại Trung Đông Steve Witkoff đã đến Ai Cập cùng với các nhà đàm phán Israel và Arab nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán về thỏa thuận chấm dứt chiến sự tại Dải Gaza.

Người dân Palestine sơ tán tránh xung đột khỏi khu vực al-Nuseirat, miền Trung Dải Gaza, ngày 25/9/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Theo kênh Al Arabiya của Saudi Arabia, phái đoàn Hamas cũng đến Cairo vào tối 4/10 và các cuộc thương lượng sẽ chính thức bắt đầu vào ngày 5/10.

Các quan chức cảnh báo rằng thời gian để đạt thỏa thuận là rất hạn hẹp, do đó các bên đang gấp rút tiến hành đàm phán. Một quan chức cấp cao Israel nói trên kênh truyền hinh Channel 12 rằng: “Chúng ta đang bước vào một tuần đầy kịch tính”. Tuy nhiên, kênh Channel 12 cho biết phía Israel hiểu rằng mốc thời gian này có thể được điều chỉnh tùy vào tình hình thực tế tại Gaza.

Một quan chức Hamas nói với hãng tin AFP rằng Ai Cập sẽ tổ chức một cuộc đối thoại nội bộ giữa các phe phái Palestine nhằm bàn về sự đoàn kết dân tộc và tương lai quản lý Dải Gaza.

Báo Wall Street Journal dẫn lời các quan chức Arab tham gia hòa giải cho biết, phong trào Hamas đang bị chia rẽ về việc có nên chấp nhận kế hoạch 20 điểm của Tổng thống Donald Trump để chấm dứt chiến sự và trả tự do cho các con tin còn lại hay không.

Nguyên nhân chính của bất đồng là vấn đề giải giáp và các điều kiện để thả con tin. Các nhân vật chính trị cấp cao như Khalil Al-Hayya được cho là ủng hộ thỏa thuận, trong khi các lãnh đạo tại Gaza lại tỏ ra hoài nghi.

Lãnh đạo Hamas, ông Izz al-Din al-Haddad, được cho là sẵn sàng thỏa hiệp bằng cách giao nộp các loại vũ khí tấn công như tên lửa cho Ai Cập và Liên hợp quốc, nhưng vẫn muốn giữ lại một số vũ khí như súng trường tấn công vì cho rằng đây là “vũ khí phòng thủ”.

Theo các nhà trung gian, việc thực thi giải giáp là không dễ dàng vì nhiều tay súng Hamas có thể sẽ từ chối giao nộp vũ khí. Trong khi đó, khả năng kiểm soát của ban lãnh đạo Hamas ngày càng suy giảm do thiếu nguồn tài chính và lực lượng mới được tuyển mộ không được đào tạo đầy đủ.

Hamas hiện hoạt động theo mô hình phân tán, các nhóm nhỏ hoạt động độc lập và không còn tuân theo mệnh lệnh thống nhất từ trung ương. Nhiều tay súng đã chuyển sang trung thành với các tổ chức khác như Thánh chiến Hồi giáo Palestine – nhóm vũ trang không ủng hộ kế hoạch của ông Trump.

Về phía Hamas, họ cho rằng thời hạn 72 giờ để trả tự do cho toàn bộ con tin là “thiếu thực tế”. Một số thành viên còn nhận định đề xuất của Mỹ chỉ là “một lệnh ngừng bắn 72 giờ” thay vì một hiệp định hòa bình thực sự. Hamas nhấn mạnh rằng việc trao trả con tin phải được thực hiện đồng thời với việc Israel rút hoàn toàn khỏi Gaza.

Bất chấp những chia rẽ và nghi ngờ, một số chuyên gia cho rằng đây có thể là lần đầu tiên trong suốt cuộc chiến, Hamas nhận ra rằng họ đang đứng trước nguy cơ bị xóa sổ hoàn toàn. Ông Amir Avivi, cựu quan chức quốc phòng Israel, nhận định: “Đây là lý do vì sao các cuộc đàm phán lần này trở nên nghiêm túc”.