Đám cưới trong hầm De Castries (phần tiếp theo)

“Tôi con nhơ lân đâu tiên anh hôn tôi trươc măt đông ngươi, trong tiêng hoan hô vang dây, đê chinh thưc giơi thiêu chung tôi đa la vơ chông va đêm tân hôn cua hai vơ chông ngươi chiên si Điên biên trên chiên đia Mương Thanh mơ đâu cho cuôc sông tiêp diên…”.

Tư ngay găp Cao Văn Khanh, net chân thât khiêm tôn cua ông đa chinh phuc đươc cô sinh viên bương binh Ngọc Toản. Trong nhât ky, ba viêt: “Khi đa đông cam rôi, chi qua thư tư trao đôi, tôi thây anh đung la mâu ngươi ma tôi mong muôn se lam ban đương, se đi suôt cuôc đơi ma minh đa vach hương. Anh va tôi khi tim đên nhau co le xuât phat tư quan niêm sông gian di va trong sang, sông va chiên đâu phai găn liên vơi nhau”.

Cao Văn Khanh (phai), Ngoc Toan va môt ngươi ban bên nhưng chiêc du trăng giăng khăp cư điêm Mương Thanh đê cưu chưa thương binh. Chup tai Điên Biên Phu 5/1954

Trong nhật ký của mình hồi ấy, cô sinh viên Ngọc Toản đã viết “Tôi con đoi hoi: Yêu la phai tôn trong nhau, đưng lam can trơ nhưng nguyên vong ca nhân, sư binh đăng giơi. Tôi lo sơ nêu lâp gia đinh bươc đương công tac hoat đông, nhât la anh nhiêu tuôi co thê se gia trương. Nhưng la ngươi khiêm tôn va đa chin chăn trong cuôc sông, anh hiêu va đa chinh phuc tôi. Qua trao đôi, trong lơi noi khi tiêp xuc cung như qua tưng câu viêt trong thư thê hiên môt nhân cach cao thương”.

Nhưng phai chơ đên thang 12 năm 1953, tư hâu phương Thai nguyên, Đai đoan 308 lên đương hanh quân đi chiên dich Trân Đinh (tên goi bi mât cua chiên dich Điên Biên Phu) hai ngươi mơi thưc sư găp lai nhau ơ Chiêm Hoa. Môt sư kiên đa đên vơi Ngoc Toan. Khi đi tim đơn vi mơi, ba bông lac vao đung chô ông đong quân khi vưa trơ vê tư Luan Prabang. Giưa nui rưng Tây băc bao la, hai ngươi yêu nhau bông tinh cơ tim lai đươc nhau, ba thâm nghi duyên sô đa đưa ho đên vơi nhau.”Buôi găp gơ tinh cơ đo ơ giưa nui rưng Điên biên đa lam tôi thây ro long minh đa thât sư yêu anh. Chia tay nhau ma long tran ngâp niêm vui cua cuôc găp gơ, tôi đi nhân nhiêm vu ơ T59. Âu cung la môt sư kiên ma Trơi Phât săp xêp đê tiêp thêm sưc manh cho tôi vươt qua đươc nhưng thư thach cua nhưng ngay săp đên” (Ghi chep cua ba Nguyên Thị Ngoc Toan).

Tư thơi điêm đo, Ngoc Toan đa thâm nghi đây se la ngươi đan ông cua đơi minh. Nhưng cươi ngay tai chiên hao Điên Biên con khet let khoi sung, chưa xin phep Me, không co măt gia đinh, anh chi em va ban be, la điêu ma Toan chưa bao giơ nghi tơi. Lai con phai săm sưa ao quân…. Du la khang chiên nhưng ngươi con gai đi lây chông la môt sư kiên lơn trong đơi lam gi ma chuân bi vôi va như vây đươc.

Hôi nho, be Vui (tên ơ nha cua Ngoc Toan) đa đươc dư đam cươi cua hai chi ruôt ơ Huế. Cô dâu măc ao dai gâm hai lơp thêu chư nôi, ông tay rông tha thươt, đâu chít khăn vanh, bên chu rê ao gâm xanh, đi châm châm qua cai sân lat gach cô kinh ven hô sen bach diêp. Theo sau ho, ca hang dai phu rê phu dâu lua la ôm long, vơi nhưng qua đô cươi phu nhiêu đo đưng cau trâu, banh phu thê… hai thanh niên ôm hai chu ngông sông, thăt nơ đo, cô vươn dai măt nhin ngơ ngac xung quanh, rôi ngươi đôi mâm heo quay vang… đa in đâm trong tri nhơ be Vui tư ngay nho. Hôm nay, ban đên chuyên cươi xin, bât giac ba nhơ đên nhưng hinh anh đo.

Rôi moi ngươi tham gia y kiên: “nhơ vê hâu phương ma anh Khanh không đươc phep nghi, phai đi nhân nhiêm vu ngay thi lam sao cươi đươc!”. Ông Trân Lương con đam bao se thay măt đơn vi vê xin phep Me ba. Biêt tinh ngươi yêu, Cao Văn Khanh chi noi: “Tât ca la do em quyêt đinh”. Ông noi đơn gian: căn ban la viêc chinh thưc hoa tinh yêu cua hai anh em, va tranh thu thơi gian trên môt quang đương dai đươc sông cung nhau sau chiên dịch… chăc la gia đinh cung se hiêu thôi.

Tât ca chiên hưu cua Cao Văn Khanh ma Ngoc Toan đa găp, ai cung vun vao cho hanh phuc hai ngươi. Tương Lê Trong Tân (16) kê vê lân đâu tiên găp ba tai đây: “Môt chiêc xe gip tư hâm Đơ Cat đi ra. Tôi găp anh Cao Văn Khanh trên xe. Anh Khanh đươc phân công trao tra thương binh đich tai Điên Biên Phu. Thâp thoang phia sau la môt phu nư tre. Cô chao tôi, giong Huê ngot ngao. Anh Khanh giơi thiêu cô Toan, y si. Tôi co biêt tên nhưng nay mơi găp ngươi. Va tôi cung biêt chi vai ngay nưa, cô gai Huê diu dang thuy mi nay se trơ thanh chi Khanh ơ ngay trên manh đât Điên Biên lich sư nay. Tôi chuc mưng hanh phuc cua hai anh chi”(17)

Tư trai qua phai: Đai ta Lê Trong Tân (Đai đoan trương Đai đoan 312) Đao diên Roman Karmen (18), Đai ta Cao Văn Khanh- Đai đoan pho Đai đoan 308, chup tai Điên Biên Phu thang 5 năm 1954

Cao Văn Khanh va Ngoc Toan chup trên chêc xe Jeep tai Điên Biên Phu 5-1954

Ngoc Toan suy nghi môt ngay rươi. Luôn co nhưng quyêt đinh đôc lâp, nhiêu khi vươt ra khoi khuôn khô thông thương, chiêu 21/5, ba đông y cươi. Sau nay ba viêt: “Cai chêt va sư sông, cuôc đơi va hanh phuc cua nhưng ngươi linh Cu Hô, suy nghi vê cuôc sông luc đo thât tư nhiên va gian di. Đa yêu nhau rôi thi cân gi phai câu nê hinh thưc.” Thê la quyêt đinh chuân bi, anh em môi ngươi môt viêc, trang tri lai hâm De Castries thanh phong cươi.

Hâm la môt sơ chi huy đươc xây dưng rât kiên cô va đây đu tiên nghi. “Trên noc hâm la nhưng bao cat. Xung quanh la nhưng day thung phuy đô đây đât xêp bao cat. Dươi lơp bao cat la nhưng tâm tôn thep uôn cong rôi đên nhưng tâm vi săt lot sân bay. Dươi cung la nhưng tâm gô thông day. Hâm co bôn gian dai khoang chin met, rộng bôn met, cao 2,5 met. Môi gian co tương ngăn dai môt met. Môt hanh lang chay doc nôi cac gian hâm. Tương hâm ôp van gô, căng vai du. San cung trai vai du. Nhưng chiêc cột băng gô lim đa lên nươc bong loang. Gian nao cung co giương gâp, căng vai bat, ghê gâp, ban gâp, kiêu ban ghê da ngoai, lai co ca bôn tăm va may điêu hoa..”. (19) .

Do chiên trương không co hoa nên bô đôi trang tri hâm vơi cac du Phap đu mau, va săp xêp co chô ngôi cho gân 40 đai biêu cua hai ho. Bên nha gai la cac can bô quân y, bên nha trai la can bô cua F308 va bô phân ơ lai thu don chiên trương.

Ngay 22 thang 5 năm 1954, lê cươi đươc tô chưc trong hâm De Castries trong anh đen măng-sông. Tinh cam dâng trao khi hai ngươi song đôi dăt tay nhau vao hâm trong sư hô hơi cua tât ca nhưng vi khach, tât ca đêu la đông đôi nơi chiên trương. Giây phut xuc đông nay nhiêu năm sau Cao Văn Khanh vân con nhăc lai “Em co nhơ luc anh va em âu yêm bươc vao Chi huy sơ De Castries đê lam lê không?” (20). Ông Trân Lương chu hôn tuyên bô va ông Câm, chinh uy măt trân cua Cuc Quân y đai diên đơn vi cô dâu, môt sô ngươi co chup anh quay phim (trong sô nhưng ngươi co mang may đê chup anh la ông Hoang Xuân Tuy, trương ban tuyên huân cua măt trân (sau nay la Thư trương Bô Đai hoc va Trung hoc chuyên nghiêp, lại là người bà con, gọi bà Toản là “o” tuy ông Tùy nhiều tuổi ơn song lại là vai cháu).

Keo nuga, thuôc la Philip, rươu Tây, la chiên lơi phâm khach khưa đem tơi chung vui. Văn nghê cây nha la vươn. Chu rê hat bai “Bô đôi vê lang”, cô dâu hat bai “Em be Mương Thanh”. Trang phuc cươi cua cô dâu chu rê cung la bô quân phuc cu mau la cơi như thương lê không co gi khac. Đam cươi chi ngâp tran nhưng nu cươi tươi như hoa va nhưng lơi chuc phuc trong niêm vui thăng trân vân con ngây ngât.

“Tôi con nhơ lân đâu tiên anh hôn tôi trươc măt đông ngươi, trong tiêng hoan hô vang dây, đê chinh thưc giơi thiêu chung tôi đa la vơ chông va đêm tân hôn cua hai vơ chông ngươi chiên si Điên biên trên chiên đia Mương Thanh mơ đâu cho cuôc sông tiêp diên. Ho chiên đâu cho cai chung va cho ca cai riêng. Hanh phuc cua đôi lưa binh di như cuôc sông ma ho suy nghi. Ba viêt “Nhưng nghi lê noi cho cung đung la nhưng hinh thưc thu tuc ma thiêu no cung không lam giam đươc thi vi cua hanh phuc tinh yêu khi hai ngươi đa thưc sư yêu nhau va vi nhau”.

Đam cươi không co xe hoa, chi co xe tăng! Đưng canh thap phao tăng nhin ra chiên đia Mương Thanh đô nat, Ngoc Toan bât thôt ra khe khe: “bao nhiêu ngươi đa chêt ma minh con đươc sông !”. Ba nghi đên hang trăm thanh niên qua tre đa chêt trên tay ba ơ bênh viên da chiên, nhưng ngươi hăn chưa môt lân đươc yêu. Cao Văn Khanh năm chăt tay ngươi vơ tre, như cam ơn ba đa hiêu va noi hô nôi long minh.

Cô dâu chu rê chup môt bưc anh cươi trên chiêc xe tăng đa tham chiên ơ Điên Biên Phu, đô ơ sân bay Mương Thanh. Đo la tâm anh 2×3 be xiu duy nhât con lưu giư đươc đên bây giơ, (con nhưng tâm chup trong hâm De Castries thât đang tiêc do phim bi rưa hong hêt). “Anh se cho in thât nhiêu hinh nay đê gưi cho em. Đo la nhưng ky niêm suôt đơi cua chung ta, nhưng ngay vui nhât cua anh va em, sau môt trân chiên thăng lich sư trong môt khung canh lich sư phai không em? Sau nay lam gi co nhưng canh nui rưng Tây Băc hoang vu vơi nhưng xac may bay, xe tăng đô nat, vơi hai hinh anh thân yêu..” (20).

La môt ngươi kin đao it khi bôc lô tinh cam ra ngoai, nhưng vi chi huy đai đoan nôi tiêng dan day trân mac đa gây xuc đông cho tât ca moi ngươi tham dư, kê ca chinh ngươi vơ tre, băng môt đam cươi lang man không ngơ.

Cuôc sông mơi đa tiêp diên nơi chiên đia con vương mui xac chêt. Đai ta Pham Chi Nhân, nguyên Cuc pho Cuc Tuyên huân, nhơ lai: “Công viêc trao tra thương binh đich va thu don chiên trương vưa tam ôn thi gia đinh Quân Tiên Phong lai co tin vui. Môt đam cươi ma moi ngươi mong đơi tư lâu đươc tô chưc ngay tai chi huy sơ cua đich đa trang tri lai… Tôi lai co dịp chuc mưng Đai đoan pho Cao Văn Khanh, ngươi chi huy cung la thây day toan cua tôi ơ trương trung hoc, đep duyên cung chi Nguyên Thi Ngoc Toan, Y si Cuc Quân y đang phuc vu trên hoa tuyên. Khi thê chiên thăng xen ke tinh cam lưa đôi. Vui duyên mơi khi nhiêm vu đa hoan thanh. Gian di ma vô cung thân mât. Môt đam cươi hiêm thây, môt tinh duyên bên chăt suôt đơi”.

Lân đâu tiên lam cac thu tuc cươi xin, Cao Văn Khanh cung lung tung không it. Mây ngay sau đam cươi mơi biêt thu tuc con phai ky vao giây gia thu, ông viêt: “Gưi em hai tơ giây gia thu đê em ky vao, anh đa ky rôi. Con phai xin chư ky cua anh Lương va cac đông chi lam chưng. Vê nôi dung, anh cung chưa biêt viêt no ra sao… se hoi đê viêt cho đung sau, vi chưa biêt formalite. Vê giây gia thu, không hiêu Me co cân ky vao không? Nhưng hoi anh Vu (21) thi chi cân chu hôn va ngươi lam chưng la đu…”.

Đam cươi đo la sư kiên va niêm vui chung cua can bô va chiên si Điên biên. Nhiêu chuc năm sau, nhưng cưu chiên binh ơ đô tuôi cô lai hy vân con nhăc đên “cam giac run rây” trươc ve đep lang man, đây chât thơ cua ngay vui ây. Tinh yêu nay nơ trên măt trân giưa vi chi huy Đai đoan chu lưc va ngươi nư cưu thương xinh đep nơi hoa tuyên, rôi đam cươi tô chưc ngay tai sơ chi huy cua tương giăc khi bom đan con chưa tan. Đam cươi trong nhưng phut đâu tiên ngưng tiêng sung đa khơi dây khat vong sông, khat vong hoa binh manh liêt cua cac chiên binh. Tiêp theo đo, rât nhiêu đam cươi đa đươc tô chưc ơ F308 va cac đơn vi khac.

Sau nay, trong dip đi tham quan trong thanh phân Bô Quôc Phong sang môt sô nươc năm 1955, Cao Văn Khanh đem vê tăng vơ môt hôp lua hang nhât hôi đo rât đươc ưa chuông, va môt hộp sâm: “Đây la qua cươi đê bu lai nhưng ngay cươi ơ Điên Biên Phu chưa co qua cươi cho em!”.

(Trich đoan Hôi ưc vê Tương Cao Văn Khanh, săp xuât ban)

Chu thich:

1. Trich thư Cao Văn Khanh

2. Trich thư Cao Văn Khanh

3. Lê Quang Đao, 1950-1954, Cục trưởng đầu tiên của Cục Tuyên huấn, Phó Chủ nhiệm

chính trị trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, quyền Chính ủy Đại đoàn 308 trong cuộc tấn

công sang Thượng Lào. 1987-1992, ông là Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Hội đồng

Nhà nước.

4. Trich thư Cao Văn Khanh

5. Pham Hông Sơn, Đăng Anh Đao, Nhơ va quên, NXB Phu nư, tr. 122

6. Trich thư Cao Văn Khanh

7. Đai tương Lê Trong Tân, Tư Đông quan tơi Điên Biên, NXB QĐND, 1986, tr. 391

8. Đai tương Vo Nguyên Giap, Điên Biên Phu, điêm hen lich sư, NXB QĐND, 2000, tr.

402

9. Mâu: Đai diên quân y sư 308

10. Giao sư Bac si Trân Lưu Khôi, nguyên Pho Ban Quân y F308 trong chiên dich Điên

Biên Phu

11. Trich thư Cao Văn Khanh

12. Thơi điêm chiên dich Điên Biên Phu, ông Trân Lương la Pho Chu nhiệm Tông cuc

chinh tri ơ măt trân. Năm 9-1946, ông lây bi danh la Trân Nam Trung, giư chưc Chinh

uy Khu 5, khi Cao Văn Khanh la Tư lênh khu 5 tư 1946-1948. Thang 9-1969, ông giư

chưc Bô trương Bô quôc phong Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam

Việt Nam. Đươc phong Thương tương tư năm 1974 ( Wikipedia)

13. Giao sư Bac sĩ Vu Văn Cân, Cuc trương Cuc Quân y tư năm 1946. Từ năm 1971 đến

1974: quyền Bộ trưởng Bộ Y tế, từ năm 1974 đến 1982, Bộ trưởng bộ Y tế (Wikipedia)

14. Bác sĩ y khoa Vũ Đình Tụng (1895 – 1973), cưu Bộ trưởng Bộ Thương binh trong

Chính phủ Việt nam Dân chủ Cộng hòa (Wikipedia)

15. Trich thư Cao Văn Khanh

16. Lê Trong Tân, 1954 la Đai ta, Đai đoan Trương Đai đoan 312. Tư 1978 -1986 là Tổng

Tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng. Trong trận Điện Biên Phủ, đại đoàn

312 do ông chỉ huy đã đánh trận mở màn vào cao điểm Him Lam (13 tháng 3 năm

1954) và kết thúc chiến dịch vào ngày 7 tháng 5 năm 1954, bắt sống tướng Christian de

Castries và ban chỉ huy tập đoàn cứ điểm

17. Đai tương Lê Trong Tân, Tư Đông quan tơi Điên Biên, NXB QĐND, 1986, tr. 392

18. Roman Karmen- Đao diên bô phim lich sư :” VIêt nam trên đương thăng lơi”

19. Đai tương Lê Trong Tân, Tư Đông quan tơi Điên Biên, NXB QĐND, 1986, tr. 392

20. Trich thư Cao Văn Khanh

21. Vương Thưa Vu, năm 1954 la Đai ta, Đai đoan trương F308.

(Bài có bổ sung thêm một số ảnh của tác giả sưu tầm)

Theo Bảo Vân

Lao Động