Đại sứ Đặng Hoàng Giang: Việt Nam ghi dấu ấn đậm nét tại Liên hợp quốc trong năm 2024

Năm 2024 khép lại với nhiều biến động phức tạp, khó lường. Môi trường an ninh quốc tế trong năm 2024 tiếp tục xấu đi, với trên 120 cuộc xung đột, mức cao nhất kể từ năm 1946, trong đó các xung đột lớn kéo dài, leo thang và chưa có giải pháp hòa bình.

Kinh tế thế giới trên đà phục hồi song chưa bền vững và còn nhiều rủi ro

Các thách thức an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, an ninh lương thực… diễn biến gay gắt, đe dọa an ninh, ổn định của nhiều quốc gia. Cạnh tranh chiến lược, đối đầu nước lớn ngày càng gia tăng, đặt ra nhiều thách thức đối với hợp tác quốc tế và chủ nghĩa đa phương, trong đó có cả với Liên hợp quốc (LHQ).

Là diễn đàn đa phương lớn nhất toàn cầu, LHQ tiếp tục đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong duy trì hòa bình – an ninh quốc tế và thúc đẩy hợp tác giải quyết các thách thức toàn cầu, tuy nhiên cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn trong triển khai hoạt động và thích ứng với tình hình mới.

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại LHQ Đặng Hoàng Giang trả lời phỏng vấn TTXVN tại New York. Ảnh tư liệu: Hoài Thanh/Pv TTXVN tại Mỹ

Trao đổi với phóng viên TTXVN tại New York, Đại sứ Đặng Hoàng Giang, Trưởng phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại LHQ, đánh giá ngành ngoại giao Việt Nam đã được nhiều kết quả quan trọng trong năm 2024, đóng góp thực chất và có ý nghĩa vào thành tựu chung của đất nước, trong đó có những đóng góp rất nổi bật của các hoạt động đối ngoại đa phương và đặc biệt là tại LHQ.

Năm 2024 tiếp tục ghi dấu những bước trưởng thành của đối ngoại đa phương Việt Nam, khẳng định mạnh mẽ Việt Nam là thành viên tích cực, có trách nhiệm và đáng tin cậy của cộng đồng quốc tế.

Thứ nhất, sự kiện tâm điểm của đối ngoại đa phương Việt Nam năm 2024 là việc lần đầu tiên đồng chí Tổng Bí thư đã tham dự trực tiếp Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng LHQ và Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai (9/2024).

Với thông điệp quan trọng là “Củng cố chủ nghĩa đa phương, cùng hành động để kiến tạo tương lai hòa bình, ổn định, thịnh vượng và bền vững cho mọi người dân”, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã tái khẳng định mạnh mẽ ở cấp cao nhất đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng và hiệu quả, thể hiện khát vọng của Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, chuyển tải hình ảnh về một Việt Nam hòa bình, ổn định, thân thiện, năng động, đổi mới, đáng tin cậy và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai có ý nghĩa lịch sử hội tụ nguyên thủ các quốc gia đề ra tầm nhìn chiến lược cho LHQ, định hướng phát triển tương lai, có tác động lâu dài và sâu rộng đối với quan hệ quốc tế, hợp tác toàn cầu và thúc đẩy các mục tiêu chung.

Tham dự Hội nghị, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã chia sẻ tầm nhìn và giải pháp của Việt Nam về các vấn đề lớn của thế giới, đặc biệt là yêu cầu tăng cường đẩy mạnh đầu tư nghiên cứu y học, giáo dục đào tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh nhằm phát triển bền vững, khẳng định cam kết của Việt Nam sẽ đóng góp vào các nỗ lực chung nhằm xây dựng thế giới hòa bình, phát triển bình đẳng, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của nhân loại.

Việc lần đầu tiên đồng chí Tổng bí thư tham dự trực tiếp các Hội nghị, sự kiện cấp cao của LHQ thể hiện sự coi trọng, quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với hợp tác đa phương, các chương trình nghị sự lớn của LHQ và quan hệ toàn diện với LHQ.

Thứ hai, nhiều sáng kiến quan trọng mang dấu ấn Việt Nam đã được LHQ thông qua và triển khai hiệu quả, phát huy mạnh sự chủ động, vai trò nòng cốt, dẫn dắt, định hình các thể chế đa phương. Điểm nhấn của chuỗi sáng kiến đa phương năm 2024 là việc Việt Nam vận động và thúc đẩy để LHQ lựa chọn Hà Nội làm địa điểm tổ chức Lễ mở ký Công ước tội phạm mạng nǎm 2025, thể hiện dấu mốc quan trọng trong hợp tác đa phương và quan hệ Việt Nam – LHQ, lần đầu tiên một địa danh của Việt Nam được gắn với một Công ước quốc tế quan trọng, được ghi nhận trong tên và lời văn Công ước, đồng thời mở ra cơ hội để Việt Nam phát huy vai trò dẫn dắt đối với lĩnh vực được cộng đồng quốc tế hết sức quan tâm trong bối cảnh phải quan tâm, xử lý cả những mặt trái của công nghệ thông tin.

Tại LHQ, Việt Nam đã đề xuất ý tưởng, chủ trì và thúc đẩy sáng kiến công nhận ngày 11/6 là Ngày vui chơi quốc tế (được 138 nước đồng bảo trợ), ghi nhận vai trò quan trọng của vui chơi đối với sự phát triển thể chất, tâm lý của trẻ em cũng như tiến bộ của xã hội, qua đó không chỉ nâng cao nhận thức về quyền lợi của trẻ em trên toàn cầu mà còn mang ý nghĩa đặc biệt hưởng ứng “Tháng Hành động vì trẻ em Việt Nam”, giúp cho các hoạt động bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam ngày càng có ý nghĩa và thiết thực hơn.

Trong năm qua, Việt Nam cũng đã chủ động tham gia sâu, đóng góp tích cực, thực chất vào các tiến trình lớn của LHQ, bảo đảm lợi ích quốc gia thông qua lồng ghép các ưu tiên, quan tâm lớn của Việt Nam như an ninh và an toàn hàng hải, ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm rủi ro thiên tai, bảo đảm an ninh lương thực và nguồn nước, phát triển kinh tế bền vững, chuyển đổi số… tại Văn kiện vì Tương lai và Văn kiện Số toàn cầu của Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai (9/2024), các văn kiện của Hội nghị cấp cao Không liên kết lần thứ 19 và Hội nghị Thượng đỉnh Phương Nam lần thứ 3 (Uganda, 1/2024); đẩy mạnh triển khai kế hoạch hành động Ngoại giao khí hậu giai đoạn 2023 – 2025, hoàn thành việc tham gia Ban cố vấn của Tổng Thư ký về khoáng sản thiết yếu cho chuyển đổi năng lượng.

Thứ ba, Việt Nam đã trúng cử vào các cơ chế hoạch định chính sách quan trọng tại LHQ, cụ thể là Hội đồng chấp hành Cơ quan LHQ về Bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) nhiệm kỳ 2025 – 2027 (4/2024) và Ủy ban Luật Thuơng mai quốc tế của LHQ (UNCITRAL) nhiệm kỳ 2025 – 2031 (11/2024) với số phiếu cao, thể hiện sự ghi nhận và đánh giá cao của các nước thành viên LHQ và cộng đồng quốc tế đối với thành tựu, chính sách, những đóng góp tích cực và xây dựng của Việt Nam trong lĩnh vực thúc đẩy bình đẳng giới và phát triển luật thương mại quốc tế.

Đặc biệt, việc trúng cử lần thứ hai vào UNCITRAL là cơ hội để Việt Nam tiếp tục thúc đẩy xây dựng khuôn khổ pháp lý và định hình chính sách hướng tới hệ thống thương mại mở, công bằng và minh bạch, bảo đảm các quy tắc của luật thương mại quốc tế phù hợp với các ưu tiên, lợi ích của Việt Nam, một quốc gia có nền kinh tế mở và có quy mô lớn (với kim ngạch thương mại đạt 1,7 lần GDP, thuộc nhóm 20 quốc gia có quy mô thương mại hàng đầu thế giới và hệ thống hiệp định thương mại tự do với hơn 17 quốc gia).

Thứ tư, Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ (PKO), đóng góp vào những nỗ lực chung nhằm duy trì hòa bình-an ninh quốc tế.

Năm 2024 đánh dấu 10 năm tham gia PKO của Việt Nam, lực lượng Việt Nam tham gia PKO không ngừng phát triển về số lượng và chất lượng. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tại địa bàn ở những nơi xa xôi như Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi và Abyei, các lực lượng gìn giữ hòa bình của Việt Nam đã hỗ trợ thiết thực và gắn bó với người dân địa phương, dành được tình cảm và sự tin yêu của họ thông qua các hoạt động như dạy học, khám bệnh và phát thuốc miễn phí, dựng lớp học…

Phát huy phẩm chất tốt đẹp của Bộ đội Cụ Hồ, những người lính mũ nồi xanh Việt Nam thực sự trở thành những “sứ giả của hòa bình” ở mỗi địa bàn đóng quân, được chỉ huy phái bộ và lãnh đạo LHQ ghi nhận như một mô hình mẫu.

Đáng chú ý, tỷ lệ nữ quân nhân của Việt Nam cao hơn tỷ lệ trung bình của LHQ và ngày càng tăng, thể hiện sự tham gia, tiếng nói và vai trò ngày càng cao của phụ nữ đối với các vấn đề hòa bình-an ninh quốc tế. Tháng 8/2024, Chính phủ đã chính thức công bố Chương trình hành động quốc gia đầu tiên về Phụ nữ, Hòa bình và An ninh (WPS) của Việt Nam (và là nước thứ 3 trong ASEAN), đánh dấu một cột mốc lịch sử trong cam kết của Việt Nam về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ trong lĩnh vực hòa bình và an ninh, được cộng đồng quốc tế ghi nhận và đánh giá cao.

Thứ năm, vượt qua nhiều khó khăn, Việt Nam tiếp tục đạt được nhiều thành tựu kinh tế-xã hội, đóng góp vào việc thực hiện các mục tiêu chung của LHQ. Với chủ trương xuyên suốt của Đảng và Nhà nước Việt Nam xác định đặt con người vào vị trí trung tâm của các chính sách phát triển, những nỗ lực và thành tựu kinh tế – xã hội của đất nước chính là sự khẳng định mạnh mẽ nhất quyết tâm thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về thúc đẩy phát triển bền vững và bảo đảm quyền con người.

Việt Nam đã lọt vào nhóm 40 nền kinh tế có quy mô lớn nhất thế giới, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 800 tỷ USD trong năm 2024 (gấp đôi GDP). Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng kinh tế cao hơn mục tiêu đề ra và thuộc tốp cao trong khu vực và thế giới. Tăng trưởng kinh tế đi đôi với bảo đảm an sinh xã hội: tỷ lệ hộ nghèo tiếp tục giảm chỉ còn 1,93% dân số, thị trường lao động phục hồi tích cực.

Trên bình diện quốc tế, Việt Nam được đánh giá là một điểm sáng trong thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs). Năm 2024, chỉ số phát triển bền vững (SDI) của Việt Nam đạt 73,32 điểm, cao hơn mức trung bình toàn cầu (đứng thứ hai khu vực Đông Nam Á), Việt Nam đã đạt được thành tựu và kết quả tích cực tại nhiều mục tiêu và chỉ tiêu SDG như chăm sóc và bảo vệ trẻ em, bảo trợ xã hội, giáo dục phổ thông, giáo dục đại học, tiếp cận điện năng.

Ủng hộ mạnh mẽ lời kêu gọi của Tổng Thư ký, Việt Nam đã ban hành Cam kết quốc gia của Việt Nam về chuyển đổi SDGs ưu tiên một số lĩnh vực quan trọng, trong đó chú trọng an sinh xã hội, việc làm bền vững, phát triển hệ thống y tế, phát triển văn hóa, giáo dục, xây dựng con người toàn diện.

Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong bảo đảm và thúc đẩy quyền con người, tiếp tục củng cố các nền tảng cơ bản về phát triển kinh tế-xã hội để bảo đảm tốt hơn quyền con người ở Việt Nam. Trong năm 2024, Việt Nam đã trình bày và bảo vệ thành công Báo cáo quốc gia theo Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát của Hội đồng Nhân quyền (UPR) chu kỳ IV với tỷ lệ chấp thuận khuyến nghị cao (84,7%, cao nhất trong 4 chu kỳ), được LHQ và nhiều quốc gia trong khu vực ghi nhận và đánh giá cao. Điều này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đối với tiến trình UPR nói riêng, cũng như khẳng định mong muốn và quyết tâm của Việt Nam trong bảo vệ và thúc đẩy quyền con người nói chung.

Tại Hội đồng Nhân quyền LHQ, bên cạnh đề xuất nghị quyết thường niên mang tính “thương hiệu” về biến đổi khí hậu và quyền con người, Việt Nam cũng đã thúc đẩy một loạt sáng kiến ưu tiên bảo vệ các nhóm dễ tổn thương, chủ trì các Tuyên bố chung về bảo vệ cơ sở hạ tầng dân sự thiết yếu trong xung đột vũ trang và về Bình đẳng Giới và các SDGs, thúc đẩy đối thoại về bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương trên không gian mạng và quyền con người trong bối cảnh phát triển đô thị thông minh.

Thứ sáu, Việt Nam tiếp tục giữ vững lập trường nguyên tắc, thể hiện trách nhiệm đối với các mối quan tâm chung của cộng đồng quốc tế, là quốc gia đi đầu ủng hộ chủ nghĩa đa phương và cách tiếp cận đa phương để giải quyết các thách thức toàn cầu, thúc đẩy đoàn kết, hợp tác thay cho chia rẽ, đối đầu. Việt Nam đã đóng góp tiếng nói mạnh mẽ của mình phản đối các hành động xâm lược, chính trị cường quyền và cấm vận đơn phương trong quan hệ quốc tế không chỉ tại LHQ mà ở nhiều diễn đàn, khuôn khổ đa phương khác.

Advertisements

X

Việt Nam luôn đề cao tuân thủ Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế, đặc biệt là các nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, quyền tự quyết dân tộc, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình. Điều này cũng phù hợp với chủ trương coi trọng và thúc đẩy vận dụng luật pháp quốc tế nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia – dân tộc.

Năm 2024 cũng chứng kiến sự tham gia tích cực, hiệu quả của Việt Nam vào các tiến trình thương lượng, phát triển và pháp điển hóa luật pháp quốc tế, trong đó đáng chú ý có việc kết thúc tiến trình xây dựng Công ước tội phạm mạng sau hơn 5 năm đàm phán, trình bày ý kiến quốc gia tại Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) về trách nhiệm của các quốc gia đối với biến đổi khí hậu, tham gia nghiên cứu của Ủy ban luật pháp quốc tế (ILC) về nước biển dâng và các vấn đề pháp lý mới nổi khác, tích cực tham gia thảo luận, đồng bảo trợ các nghị quyết về xây dựng khuôn khổ quản trị trí tuệ nhân tạo (AI), an ninh mạng.

Các dấu ấn đối ngoại đa phương tại LHQ nêu trên có ý nghĩa hết sức quan trọng. Đây là những bước triển khai cụ thể đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng và có hiệu quả cũng như chủ trương đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương theo tinh thần Chỉ thị 25 của Ban Bí thư. Các hoạt động này đã góp phần bảo vệ và thúc đẩy lợi ích quốc gia-dân tộc, nhất là tiếp tục giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ đất nước từ sớm, từ xa.

Đối ngoại đa phương đã nâng cao hơn nữa vị thế, uy tín đất nước, thể hiện hình ảnh Việt Nam giữ vững lập trường nguyên tắc, đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, sẵn sàng chung tay đóng góp xây dựng thế giới hòa bình, thịnh vượng, tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người, mọi dân tộc.

Đồng thời, ngoại giao đa phương tiếp tục được tận dụng để làm sâu sắc hơn quan hệ song phương với các nước, đặc biệt là những đối tác lớn, quan trọng với Việt Nam. Phát biểu tại phiên Thảo luận chung cấp cao của ĐHĐ LHQ (9/2024), lần thứ hai trong hai năm liên tiếp Tổng thống Mỹ Joe Biden nhấn mạnh quan hệ Việt-Mỹ là hình mẫu trong quan hệ quốc tế về hàn gắn vết thương chiến tranh, vượt qua khác biệt, xây dựng và phát triển quan hệ đối tác, vun đắp cho tương lai tốt đẹp hơn.

Hướng tới năm 2025 và kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Trong năm 2025, dự báo tình hình quốc tế sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp dưới tác động của căng thẳng địa chính trị ngày càng tăng, môi trường kinh tế và công nghệ biến đổi sâu sắc. Cạnh tranh, đối đầu nước lớn tiếp tục gay gắt, gây chia rẽ trong hợp tác quốc tế nói chung và hợp tác đa phương nói riêng, cản trở việc huy động và tập trung nguồn lực cho phát triển.

Năm 2025 đánh dấu thời điểm lịch sử, cả LHQ và Việt Nam sẽ cùng kỷ niệm 80 năm thành lập. Đối với LHQ, đây sẽ là dịp để ưu tiên rà soát, tự đánh giá, rút ra bài học và hướng tới tương lai.

Đối với Việt Nam, đất nước đang đứng trước khởi điểm lịch sử mới. Từ một vùng đất không có tên trên bản đồ thế giới và bị chiến tranh tàn phá nặng nề, Việt Nam đã vươn lên trở thành biểu tượng hòa bình, ổn định, có quan hệ rộng mở, có nền kinh tế đứng thứ 35 thế giới, thế và lực không ngừng được củng cố và nâng cao. Những thành tựu to lớn này chính là tiền đề để Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Tình hình trên đặt ra nhiều thách thức nhưng đồng thời cũng là cơ hội để Việt Nam thể hiện và phát huy hơn nữa vai trò thành viên tích cực, có trách nhiệm, sẵn sàng “vươn mình” gánh vác và đóng góp cho hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Để hiện thực hóa khát vọng thực hiện “kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, công tác đối ngoại, trong đó có đối ngoại đa phương cần phải chủ động, tích cực hơn nữa để đóng góp vào việc giữ vững độc lập, tự chủ và cục diện đối ngoại; bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia, dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế; bảo vệ đất nước từ sớm, từ xa.

Trên tinh thần đó, trong thời gian tới Việt Nam sẽ tiếp tục thực hiện cam kết thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, thượng tôn luật pháp quốc tế và Hiến chương LHQ; củng cố vai trò, nâng tầm đóng góp cả về giải pháp và tài chính của Việt Nam vào việc giải quyết các vấn đề chung của thế giới tại LHQ, tăng cường ứng phó kịp thời và hiệu quả các thách thức toàn cầu; tham gia đóng góp thực chất vào duy trì hòa bình, ổn định khu vực và quốc tế, qua đó duy trì môi trường hòa bình, tạo thuận lợi và thu hút thêm nguồn lực cho sự phát triển của đất nước; định hình tương lai của Việt Nam và tương lai khu vực và thế giới.

Công tác đối ngoại đa phương cần có tư duy mới, cách làm mới, có sự chỉ đạo sát sao, thường xuyên, tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu quả, hiện đại, linh hoạt, kịp thời thích ứng với những chuyển biến nhanh của tình hình thế giới. Cuối cùng, then chốt nhất là cần xây dựng đội ngũ cán bộ đối ngoại đa phương chuyên nghiệp, có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông nghiệp vụ, nhạy bén, tận tâm tận hiến, đặt lợi ích quốc gia-dân tộc lên trên hết.