Đặc sắc Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam
Hàng năm, cứ đến tháng 4 (âm lịch) là đông đảo du khách trong và ngoài nước nô nức về An Giang hành hương, chiêm bái và tham dự Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam (TP. Châu Đốc, An Giang).
Một lễ hội đặc sắc có từ lâu đời, mang đậm giá trị văn hóa tâm linh tín ngưỡng của người dân vùng sông nước Nam Bộ.
Truyền thuyết kể rằng, cách đây hơn 200 năm, núi Sam còn hoang vu, dân làng lên núi phát hiện pho tượng cổ ngồi trên bệ đá sa thạch. Trong thời gian đó, quân Xiêm thường xuyên quấy nhiễu nước ta, có lần chúng lên đỉnh núi Sam thì gặp pho tượng cổ này.
Dù nhiều lần ra sức khiêng tượng xuống núi nhưng cố gắng thế nào cũng không thể di chuyển tượng được nên phải bỏ lại. Dân làng thấy vậy nên có ý muốn “thỉnh” tượng xuống núi để gìn giữ và phụng thờ. Bao nhiêu tráng đinh lực điền được huy động nhưng không sao nhấc pho tượng lên được.
Đông đảo du khách đến tham quan, chiêm bái vào dịp Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam
Các bô lão trong làng cầu khấn thì có một bé gái đang đùa giỡn bỗng dưng ngồi lại, mặt đỏ bừng, đầu lắc lư mách bảo: “Hãy chọn 9 cô gái đồng trinh để đưa bà xuống núi”.
Lạ thay, 9 cô gái khiêng tượng bà đi một cách nhẹ nhàng. Xuống đến chân núi, tượng bỗng nặng trịch, không nhấc lên nổi. Dân làng hiểu rằng bà muốn ngự nơi đây nên đã lập miếu thờ.
Ban đầu, miếu bà được xây dựng đơn sơ bằng tre lá, sau nhiều lần trùng tu, miếu bà mới được hoàn chỉnh và khang trang như hiện nay.
Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam là một công trình kiến trúc dạng chữ “Quốc” hình khối tháp dạng hoa sen nở, mái tam cấp 3 tầng lầu, lợp ngói đại ống màu xanh, góc mái vút cao như mũi thuyền lướt sóng. Tường ốp gạch men, các khung cửa bằng gỗ quý được chạm trổ hoa văn công phu, tinh tế.
Bên trong có võ ca, chánh điện, phòng khách, phòng làm việc của Ban Quý tế, bên ngoài là khuôn viên sân rộng rãi, có hàng rào bao quanh và cổng tam quan. Ngay giữa chánh điện, tượng Bà Chúa Xứ núi Sam đội mão, mặc áo bào thêu long phụng ngồi uy nghi với nét mặt hiền hòa, phúc hậu.
Video đang HOT
Theo các nhà khảo cổ học, căn cứ vào chất liệu và hình dáng của pho tượng thì đây là tác phẩm điêu khắc có từ thời trung cổ.
Lễ phục hiện rước tượng Bà Chúa Xứ từ đỉnh núi Sam xuống miếu thờ
Hàng năm, miếu Bà Chúa Xứ núi Sam (phường Núi Sam) thu hút hàng triệu lượt du khách ở khắp nơi trong và ngoài nước đến để tham quan, chiêm bái.
Đông nhất là vào thời điểm diễn ra Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam từ ngày 22 đến 27-4 (âm lịch). Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được thực hiện theo nghi thức truyền thống, gồm: lễ phục hiện rước tượng bà từ đỉnh núi Sam xuống miếu thờ, lễ Tắm bà, lễ Thỉnh sắc thần ông Thoại Ngọc Hầu và 2 vị phu nhân, lễ Túc yết, lễ Xây chầu, lễ Chánh tế và lễ Hồi sắc.
Trong đó, ngày 22-4 sẽ diễn ra lễ phục hiện rước tượng bà từ bệ đá sa thạch năm xưa trên đỉnh núi Sam về miếu bà, đến đêm 23 rạng sáng 24-4 sẽ cử hành lễ Tắm bà.
Lễ Túc yết và lễ Xây chầu là 2 lễ chính sẽ được cử hành vào đêm 25 rạng sáng 26-4 với nghi thức cúng tế cầu cho mưa thuận gió hòa, đất đai phì nhiêu, mùa màng bội thu, dân chúng khỏe mạnh, yên vui. Và kết thúc Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam vào ngày 27-4 sau khi cử hành lễ Chánh tế và lễ Hồi sắc.
“Năm nào cả gia đình tôi cũng sắp xếp công việc về TP. Châu Đốc để cúng Bà Chúa Xứ núi Sam ít nhất 1 lần để cầu mong bình an, sung túc, sức khỏe, hạnh phúc và công việc làm ăn thuận lợi” – cô Nguyễn Thị Kim Thoa (du khách đến từ TP. Hồ Chí Minh) chia sẻ.
Năm 2001, Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch) công nhận là lễ hội cấp quốc gia. Từ đó, ngoài phần lễ truyền thống, phần hội được tổ chức sôi nổi với các chương trình sân khấu hóa, tuần lễ văn hóa – thể thao, trò chơi dân gian, trình diễn văn nghệ dân tộc, múa lân – sư – rồng… phục vụ nhân dân và du khách.
Ngày 19-12-2014, Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam đã được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thuộc loại hình lễ hội truyền thống.
Năm 2018, Khu du lịch núi Sam với cảnh quan thiên nhiên độc đáo cùng quần thể di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng cấp quốc gia, gồm: miếu Bà Chúa Xứ núi Sam, chùa Tây An, lăng Thoại Ngọc Hầu, chùa Hang gắn với Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch công nhận là Khu du lịch quốc gia với định hướng phát triển trở thành trung tâm du lịch đặc sắc về văn hóa tâm linh của vùng ĐBSCL và cả nước.
Cao điểm Lễ hội cấp quốc gia Vía Bà Chúa Xứ núi Sam
Chiều tối 14-5 (nhằm 22-4 âm lịch), Ban Quản trị lăng miếu núi Sam (TP. Châu Đốc, An Giang) tổ chức lễ phục hiện rước tượng bà từ bệ đá ngự trên đỉnh núi Sam về miếu.
Trước khi lên núi rước tượng bà, lãnh đạo Thành ủy, UBND TP. Châu Đốc thắp hương tưởng nhớ các Anh hùng liệt sĩ
Thực hiện nghi lễ tại nơi bà ngự trên đỉnh núi Sam
Đoàn kiệu rước tượng Bà Chúa Xứ lên xe xuống núi
Công tác đảm bảo an ninh trật tự được đảm bảo
Kiệu bà nhập miếu
Người dân được yêu cầu đeo khẩu trang, đo thân nhiệt, sát khuẩn tay trước khi vào khuôn viên miếu bà
Lượng khách vào miếu bà được phân luồng ở lối vào, lối ra
Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam - lễ hội truyền thống cấp quốc gia diễn ra từ 14 đến 19-5 (nhằm 22 đến 27- 4 âm lịch), với các hoạt động, như: lễ phục hiện rước tượng Bà, lễ tắm Bà, lễ thỉnh sắc thần ông Thoại Ngọc Hầu, lễ Túc yết và Xây chầu...
Để đảm bảo công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19, các nghi lễ truyền thống được thực hiện theo nghi thức đơn giản, không quá 30 người. Đoàn rước tượng bà được bố trí đi bằng ôtô lên đỉnh núi và đưa kiệu xuống núi.
Các lễ Thỉnh sắc thần, lễ Túc yết và Xây chầu, lễ Chánh tế vẫn giữ theo nghi thức truyền thống và tổ chức trong nội bộ Ban Quản trị lăng miếu núi Sam và thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định.
Đối với du khách đến cúng Bà được yêu cầu đeo khẩu trang, rửa tay sát khuẩn và giữ khoảng cách tối thiểu 1m khi giao tiếp.
Theo ghi nhận của phóng viên, công tác đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông, phân luồng lối vào, lối ra khu vực miếu bà được lực lượng chức năng phối hợp Ban Quản trị lăng miếu thực hiện tốt. So những năm trước, đây là lần đầu tiên lượng du khách đến cúng bái ít, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19.
Sau khi thực hiện các nghi thức rước tượng bà xuống núi, Ban Quản trị lăng miếu núi Sam đã cho từng tốp du khách vào khu vực chánh điện. Những người dân không đeo khẩu trang, chưa đo thân nhiệt, chưa sát khuẩn tay ở cổng miếu sẽ không được vào khuôn viên miếu bà.
Từ 6 giờ 30 phút - 18 giờ, ngày 15-5 (nhằm ngày 23-4 âl) Ban Quản trị lăng miếu núi Sam nấu nước tắm bà và tiến hành tắm bà lúc 24 giờ cùng ngày. Lúc 15 giờ, ngày 17-5 (ngày 25-4 âl) thỉnh sắc thần ông Thoại Ngọc Hầu từ lăng mộ về miếu bà; lúc 24 giờ cùng ngày lễ Túc yết và Xây chầu. Lúc 4 giờ, ngày 19-5 (nhằm 27-4 âl) lễ Chánh tế và 15 giờ cùng ngày tiến hành lễ Hồi sắc, đưa sắc ông Thoại Ngọc Hầu từ miếu bà về lăng mộ.
Dịch Corona, Khu du lịch Núi Cấm vẫn hoạt động bình thường Ngày 10/2, trao đổi với PLVN, ông Đinh Văn Chắc, Giám đốc Ban Quản lý Khu du lịch (KDL) Núi Cấm (huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang) khẳng định, trong giai đoạn dịch Corona, KDL vẫn hoạt động bình thường chứ không đóng cửa như tin đồn. Theo báo cáo, lượng du khách đến tham quan KDL Núi Cấm năm 2020 tăng từ...