Da trâu muối chua – Đặc sản của người Thái Sơn La
Qua bàn tay khéo léo, da trâu, bò đã trở thành một món ăn ngon không thể thiếu trong những ngày Lễ Tết của đồng bào Thái Sơn La.
Món da trâu muối chua không thể thiếu trong những ngày Tết.
Đồng bào Thái Sơn La thường dùng da trâu, bò để làm mặt trống, làm nẹp đập lúa. Cũng từ da trâu bò, qua bàn tay khéo léo của bà con đã trở thành một món ăn ngon, đó là món da trâu muối chua không thể thiếu trong những ngày Tết.
Nguyên liệu để làm món da trâu muối (hoặc da bò muối, thường bà con dùng da trâu để làm món này) bà con chuẩn bị da trâu miếng dày mịn, giềng giã nhỏ, gạo rang thơm giã nhỏ thành thính, một lượng tỏi bóc, ớt thái nhỏ vừa đủ, cùng các gia vị khác như đường, muối, mì chính.
Để có được món da trâu muối chua ngon, giòn khâu chế biến là quan trọng nhất. Da trâu dày nên cần được sơ chế đúng cách để món ặn không bị cứng. Đầu tiên phải làm sạch da trâu bằng cách đun nước sôi, cho một ít tro bếp vào nước. Cho từng miếng da trâu nhúng vào nước nóng, cạo sạch. Tiếp đó, nướng da trâu trên bếp than cho chín vàng, phồng lên, lại cho vào chậu nước trắng rửa sạch, rồi mới cho vào nồi luộc cho da trâu mềm vừa thái thì vớt ra, không để da bị nhũn quá.
Anh Tòng Văn Yên, bản Pảng, xã Chiềng Đen,thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La cho biết thêm: “Da trâu cắt thành miếng bằng bàn tay, nhúng nước nóng cạo sạch, sau đó nướng trên bếp than đến khi thơm phức, rồi rửa sạch khi miếng da trâu vàng ươm là được. Cho vào nồi rồi luộc khi thấy miếng da mềm là được, nếu luộc nhừ quá thì da sẽ không giòn ngon”.
Video đang HOT
Sau khi luộc chín miếng da trâu được vớt ra rổ, để ráo nước rồi thái thành miếng nhỏ bằng ngón tay, tức thái con chì. Da trâu cứng và dày nên để thái miếng cũng tốn nhiều công sức, người chế biến phải dùng dao thật sắc. Sau khi thái xong đem trộn da trâu với gia vị gồm có: gạo rang vàng say nhỏ, riềng, tỏi giã nhỏ, ớt, đường, muối và nước đun sôi để nguội.
“Tất cả các gia vị đem trộn đều ngâm cùng với da để ngấm sau đó cho vào vại rồi đậy nắp kín. Sau một tuần là có thể ăn, thêm gia vị rồi đem chộn với rau mùi thái nhỏ” – anh Yên cho biết.
Da trâu muối miếng khi ăn có bì giòn sần sật, bùi, chua, có hương vị của riềng lẫn vị cay cay của ớt, mùi thơm rất dễ ăn. Trong rất nhiều món ăn này Tết của đồng bào Thái Sơn La, món da trâu muối chua là món ặn ngon, đặc biệt là có tác dụng giải rượu, giảm độ ngấy của bánh trưng. Chính vì thế trong những ngày tết gia đình nào của đồng bào Thái Tây Bắc không thể thiếu vại da trâu muối chua, nó được ví như món dưa hành của đồng bào miền xuôi.
Da trâu muối miếng khi ăn giòn sần sật, bùi, chua, có hương vị của riềng lẫn vị cay cay của ớt, mùi thơm rất dễ ăn.
Món da trâu muối chua ngon là vậy nên giờ đây món này không chỉ là món ăn ngày Tết, mà nó còn là một trong các món ăn trong thực đơn ở các nhà hàng ẩm thực dân tộc ở Sơn La. Xuất phát từ nhu cầu của khách, nhiều gia đình cũng đã làm da trâu muối bán và có thu nhập, với giá bán bình quân 1 kg da trâu muối chua là từ 80 đến 100 nghìn đồng.
Chị Lường Thị Mai, bản Lầu, phường Chiềng Lề, thành phố Sơn La là một người chuyên muối da trâu chua để bán, cho biết: “Trước đây tôi hay muối da chua để ăn, mọi người được ăn đều khen ngon, dễ ăn. Sau này tôi làm thử để bán, thấy bán được, từ đấy tôi đã chuyển sang làm da chua muối, gia đì tôi đã có thu nhập từ bán da trâu muối chua”.
Tết đến xuân về, trong các gia đình người Thái ở Sơn La, cùng với các món ngon khác trong ngày tết, những vại da trâu muối chua càng làm cho mâm cỗ ngày Tết đầy đủ đầy hương vị.
Món ngon nổi danh đất Sơn La
Sơn La có nhiều món ăn là đặc sản thơm ngon độc đáo, để lại nhiều ấn tượng với thực khách mọi miền.
Nộm da trâu
Da trâu dày, cứng và dai, thường chỉ dùng làm da trống lại được người Sơn La tận dụng làm món nộm. Để giảm độ dai, người dân ở đây phải sơ chế da trâu qua những giai đoạn như hơ lửa, ngâm nước lã, lọc và đập da nhiều lần. Nộm da trâu được trộn với măng rừng và mùi tàu, ăn giòn sật, chua thanh rất lạ miệng.
Pa pỉnh tộp
Pa pỉnh tộp thực chất là món cá nướng gập. Để chế biến món này, người ta có thể sử dụng cá chép, cá trắm hoặc cá trôi. Cá được mổ bụng và nhồi các loại gia vị như gừng, sả, ớt tươi, rau mùi, húng, hành tươi, đặc biệt không thể thiếu mắc khén. Sau đó, người ta gập đôi cá lại, cho cá vào một đoạn tre để kẹp chặt, nướng trên than củi đỏ hồng. Cá nướng không bị ám khói, vàng đều, tỏa mùi cay cay rất kích thích vị giác.
Xôi sắn
Xôi sắn là là món ăn quen thuộc của người Thái vùng Tây Bắc. Sắn bà con đào từ nương về bóc vỏ, rửa sạch rồi nạo thành từng sợi nhỏ trộn lẫn với gạo nếp cho vào chõ đồ lên.
Để xôi dẻo, nắm tay không dính, lâu thiu, bà con không dùng các loại chõ sành, chõ kim loại vì có nhược điểm thường gây ra "ướt xôi" không ngấm nước. Cái chõ này được làm bằng những khúc gỗ có đường kính nhỏ, gỗ mềm đem về cắt khúc, cưa rỗng giữa, tạo dáng đẹp như một đài hoa, thon nhỏ từ dưới lên trên, đáy chõ có hai thanh tre nhỏ để đặt tấm đan thưa đỡ gạo khi cho gạo vào chõ xôi. Phần chõ lại được đặt trên một cái ninh đồng, thay cho nồi. Dùng loại chõ gỗ có ưu điểm gỗ hút hơi nước lên, xôi chín dẻo, khô. Khi xôi chín bà con đổ xôi ra mâm, dàn mỏng dùng quạt, quạt cho xôi nguội nhanh. Rồi cho xôi vào các "giỏ" đan bằng mây có nắp đậy, có quai treo lên cột nhà. Đến bữa đem ra dùng hoặc đem đi làm nương ăn rất tiện. Thức ăn chỉ cần là gói muối ớt, hoặc con cá nướng.
Ốc đá suối Bàng
Ốc đá ở Suối Bàng thường chỉ xuất hiện từ tháng 4 đến cuối tháng 8, tức là vào mùa mưa, khi thời tiết ẩm ướt. Những tháng còn lại chúng vùi mình trong những lớp lá dày hoặc nằm im dưới đất.
Về đến nhà, những con ốc được rửa sạch và đưa lên bếp luộc. Con ốc khều ra quệt qua tí nước chấm bỏ vào miệng thấy cay cay đầu lưỡi, ốc chạm vào răng lại thấy dòn dòn, vị ngọt mát lan dần xuống cuống họng. Cái ngon ngọt, mát dòn của ốc đá là thế, không tanh nhưng có vị hăng, thơm của lá rừng. Ăn ốc đá nên nhai chậm và kỹ mới thấm được vị mát lành, vị thơm độc đáo. Và cũng chỉ ăn theo kiểu thưởng thức, không nên vì ngon, lạ mà háo hức "ăn lấy no" như nhiều món khác.
Lên Sơn La thưởng thức món cá kho được bắt từ suối Tấc Phù Yên Đặc sản cá suối kho của người Thái xã Quang Huy (huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La) được bắt từ dòng suối Tấc từ lâu đã được nhiều người đam mê ẩm thực dân tộc mê mẩn. Khi ăn có vị bùi bùi, thịt ngọt, ngậy khiến bất kỳ ai đã 1 lần thưởng thức là khó lòng quên được. Huyện Phù Yên...