Đã tìm ra kháng thể đặc hiệu ngăn chặn sự tấn công của SARS-CoV-2
“A human monoclonal antibody blocking SARS-CoV-2 infection” đăng tải trên Tạp chí Nature Communications (May 04, 2020) là chủ đề được cả thế giới quan tâm trong những ngày vừa qua vì đây là một trong những tín hiệu lạc quan nhất trên lộ trình tìm ra giải pháp ngăn chặn SARS-CoV-2 hiệu quả nhất, cho dù kháng thể này chỉ mới được kiểm chứng trong phòng thí nghiệm.
Những tín hiệu lạc quan nhất trên lộ trình tìm ra giải pháp ngăn chặn SARS-CoV-2 hiệu quả nhất, cho dù kháng thể này chỉ mới được kiểm chứng trong phòng thí nghiệm
Đó là một kháng thể đơn dòng của cơ thể người có khả năng trung hòa SARS-CoV-2 và SARS-CoV trong nuôi cấy tế bào. Kháng thể trung hòa chéo này nhắm vào một epitope chung (vùng kháng nguyên nằm trên vi-rút tương tác với kháng thể) của loại vi-rút này. Kháng thể này có thể mang lại tiềm năng phòng ngừa và điều trị COVID-19.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Berend-Jan Bosch – Trưởng nhóm nghiên cứu tại Đại học Utrecht cho biết kết quả của công trình nghiên cứu này là dựa trên một công trình nghiên cứu khác mà chính các các tác giả đã thực hiện trong quá khứ tìm các kháng thể có thể ngăn chặn vi-rút SARS-CoV xuất hiện vào năm 2002-2003.
Nhóm nghiên cứu sử dụng bộ sưu tập kháng thể chống SARS-CoV này và đã xác định được một loại kháng thể cũng có khả năng vô hiệu hóa sự lây nhiễm của vi-rút SARS-CoV-2 trong các tế bào nuôi cấy. Một kháng thể trung hòa như vậy có khả năng làm thay đổi quá trình lây nhiễm ở vật chủ bị nhiễm bệnh, không cho vi-rút tấn công vào các tế bào của cơ thể hoặc bảo vệ một cá thể không bị nhiễm khi tiếp xúc với vi-rút.
Đã tìm ra kháng thể đặc hiệu ngăn chặn sự tấn công của SARS-CoV-2
Tiến sĩ Bosch lưu ý rằng kháng thể này liên kết với epitope trong cả SARS-CoV và SARS-CoV-2, sự liên kết này đã giải thích khả năng vô hiệu hóa cả hai loại vi-rút. Tính năng trung hòa chéo của kháng thể này rất thú vị và cho thấy nó có thể có khả năng làm giảm thiểu các bệnh gây ra bởi các coronavirus có liên quan trong tương lai.
Kháng thể trung hòa này được tạo ra bằng công nghệ chuột biến đổi gen Harbor BioMed H2L2. Đây là một nghiên cứu đột phá, cần nhiều thời gian và công việc hơn nữa để đánh giá xem kháng thể này có thể bảo vệ hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh ở người hay không.
Nhóm nghiên cứu công trình này bao gồm: Tiến sĩ Bosch và Grosveld, Chunyan Wang, Wentao Li và Frank van Kuppeveld của Đại học Utrecht; Nisreen Okba và Bart Haagmans thuộc Trung tâm y tế Erasmus (Rotterdam); Dubravka Drabek và Rien van Haperen thuộc Trung tâm y tế Erasmus và Kháng thể Harbor; và Albert Osterhaus thuộc Đại học Thú y (Hannover, Đức).
Trong bản báo cáo đưa ra chiều 14/05, Giám đốc Văn phòng châu Âu của Tổ chức Y tế thế giới – WHO, ông Hans Kluge cho biết, tính đến hiện tại, châu Âu đã có 1,78 triệu ca nhiễm bệnh, hơn 160.000 ca tử vong vì Covid-19, chiếm 43% số ca nhiễm và 56% số ca tử vong vì đại dịch này trên toàn thế giới.
Chính quyền các nước châu Âu hy vọng, thông qua các chiến dịch này có thể tìm ra những người đã có kháng thể với virus SARS-CoV-2 để từ đó cấp “hộ chiếu miễn dịch”, cho phép nhiều người đi làm hơn để khởi động lại nền kinh tế.
Hiện tại, hầu hết các nước châu Âu đã nới lỏng hoặc gỡ bỏ các biện pháp phong tỏa để đưa cuộc sống dần trở lại bình thường, kể cả tại các nước có dịch Covid-19 nghiêm trọng nhất như Italy, Tây Ban Nha, Pháp, Đức.
Tuy nhiên, các nước đều chưa có các chiến lược chắc chắn để tránh nguy cơ dịch tái bùng phát, ngoài các chỉ dẫn về giữ khoảng cách nơi công cộng hay đeo khẩu trang.
Một số nước bắt đầu tiến hành các chiến dịch xét nghiệm truy tìm kháng thể để đánh giá chính xác mức độ nhiễm bệnh trong dân chúng. Tại Tây Ban Nha, chiến dịch này cho thấy, mới chỉ có 5% dân số Tây Ban Nha, tương đương khoảng 2,3 triệu người nhiễm bệnh. Tại Pháp, số người đã nhiễm virus SARS-CoV-2 được ước tính vào khoảng 3,7 triệu người.
Giới chức Italy trong ngày 14/05 cũng cho biết, từ tuần sau nước này sẽ tiến hành chiến dịch xét nghiệm kháng thể cho 150.000 người tại 2.000 thành phố trên khắp đất nước.
Chính quyền các nước châu Âu hy vọng, thông qua các chiến dịch này có thể tìm ra những người đã có kháng thể với virus SARS-CoV-2 để từ đó cấp “hộ chiếu miễn dịch”, cho phép nhiều người đi làm hơn để khởi động lại nền kinh tế.
Sản xuất thành công kháng thể diệt virus corona
Các nhà nghiên cứu tại Hà Lan đã sản xuất ra loại kháng thể đơn dòng có thể kiềm chế virus corona trong phòng thí nghiệm, đem lại hi vọng về loại thuốc chống Covid-19.
Các nhà nghiên cứu tại đại học Utrecht, trung tâm y khoa Erasmus và Harbor BioMed tại Hà Lan mới đây đã công bố nghiên cứu về kháng thể đơn dòng có thể diệt virus corona trên tế bào.
Thử nghiệm của các nhà khoa học cho thấy loại kháng thể được đặt tên là 47D11 có thể nhắm vào gai protein của virus SARS-CoV-2 và vô hiệu hóa gai này. Theo Bloomberg, trong thí nghiệm tại đại học Utrecht, kháng thể không chỉ vô hiệu hóa được virus SARS-CoV-2 mà còn cả loại virus tương tự là SARS-CoV-1, từng gây ra bệnh SARS đầu những năm 2000.
Hình ảnh virus SARS-CoV-2 thoát khỏi một tế bào dưới kính hiển vi điện tử. Ảnh: Getty.
Tuy nhiên, đây mới chỉ là các kết quả trong phòng thí nghiệm. Chúng sẽ phải được thử nghiệm trên động vật, sau đó là trên người để chứng minh sự hiệu quả và an toàn, trước khi có thể đem vào ứng dụng cho bất kỳ loại thuốc nào.
Nhóm nghiên cứu cũng cho biết cần nhiều nghiên cứu hơn để tìm hiểu về tác dụng lâm sàng và cơ chế chính xác giúp kháng thể chống lại virus.
Kháng thể đơn dòng là các loại protein nhân tạo, mô phỏng cơ chế của kháng thể do cơ thể tổng hợp trong phản ứng miễn dịch để cơ thể chống lại virus, vi khuẩn. Các loại kháng thể đơn dòng sẽ chỉ hướng tới vô hiệu hóa một loại mầm bệnh duy nhất. Để tạo ra kháng thể, các nhà khoa học đã thử nghiệm bệnh trên chuột biến đổi gen và lấy kháng thể do chúng tạo ra.
Sau khi kiểm nghiệm lại, 47D11 cho thấy khả năng vô hiệu hóa virus. Nhóm nghiên cứu sau đó phải chỉnh sửa loại kháng thể để phù hợp với cơ thể người.
"Kháng thể đơn dòng tấn công vào các điểm yếu trên protein bề mặt của virus ngày càng được coi như một loại thuốc hứa hẹn với các dịch bệnh lây lan, và cho thấy hiệu quả trị liệu với nhiều loại virus", nhóm tác giả cho biết.
Việc tìm ra các kháng thể hiệu quả chống lại virus corona sẽ làm tăng khả năng sớm có thuốc điều trị Covid-19. Ảnh: NIAID.
Ngoài các bệnh miễn dịch, kháng thể đơn dòng còn được dùng trong điều trị ung thư.
Theo Reuters, phương pháp điều trị bằng kháng thể có khác biệt so với vaccine. Vaccine tạo kháng thể tự nhiên, do chính cơ thể người được tiêm tạo ra, trong khi đó phương pháp tiêm kháng thể sẽ đưa vào bệnh nhân những kháng thể đã có sẵn. Tuy vậy, phương pháp này vẫn có thể dùng cho những người có nguy cơ lây nhiễm cao.
Thông thường, sẽ phải mất khoảng 2 năm để một loại thuốc đi từ quá trình nghiên cứu tới cấp phép và đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, trước tình hình phức tạp của dịch Covid-19, quá trình này có thể sẽ được đẩy nhanh.
Bên cạnh đó, vẫn có nhiều chuyên gia trên thế giới tin rằng việc thử các kháng thể lên người là một quyết định mạo hiểm.
"Các biện pháp chữa bệnh cần được thử nghiệm và theo dõi sát sao trước khi đưa vào cơ thể người. Tuy nhiên, việc tìm thấy các phương pháp điều trị mới cũng là điều tích cực trong thời điểm hiện tại.
Càng có nhiều phương pháp, công cuộc tìm ra thuốc chống virus corona càng gần hiện thực", chuyên gia về bệnh truyền nhiễm Ben Cowling từ Đại học Hong Kong chia sẻ.
Cách đây ít ngày, công ty TNHH MTV Vắc xin và sinh phẩm số 1 (VABIOTECH - Bộ Y tế) cho hay Việt Nam đã bước đầu thành công trong việc nghiên cứu dự tuyển vắc xin và tiêm thử nghiệm trên chuột.
TS Đỗ Tuấn Đạt, Chủ tịch VABIOTECH, cho biết ngay từ khi Việt Nam ghi nhận người mắc Covid-19 đầu tiên, các nhà khoa học của công ty đã hợp tác cùng Đại học Bristol (Anh) để nghiên cứu vắc xin phòng virus SARS-CoV-2 dựa trên công nghệ vector virus. Nghiên cứu đã thành công trong việc tạo chủng mang vùng kháng nguyên đặc hiệu của virus này.
Kháng nguyên của SARS-CoV-2 trong thành phần vắc xin khi tiêm sẽ giúp cơ thể sinh ra kháng thể chủ động chống lại SARS-CoV-2, tránh nguy cơ nhiễm bệnh. Đây là nguyên liệu quan trọng cho sản xuất vắc xin.
Lợi ích khi virus nCoV đột biến gen Chủng virus SARS-CoV-2 gây ra dịch Covid-19 thuộc kiểu virus RNA và có thể đột biến sau mỗi lần nhân bản. Điều này còn có thể giúp con người theo dõi cũng như kiểm soát dịch.
Phòng bệnh mùa hè thời Covid-19 Khu vực phía Nam và TP HCM đang vào mùa nắng nóng, có thể xem là một thuận lợi lớn để chống lại Covid-19. Tuy nhiên, thời tiết này lại là điều kiện thuận lợi của một số bệnh Virus corona chủng mới SARS-CoV-2 gây Covid-19 "sợ" nóng, ẩm nhưng vi khuẩn lại "thích". Vì vậy, mùa nắng nóng hãy coi chừng các...