‘Cứu’ Tổng thống Syria: nhiệm vụ bất khả thi của Nga?

Cùng với sự “đỡ đầu” công khai và mạnh mẽ của Saudi Arabia, Mỹ, Anh bắt đầu ngầm ủng hộ vũ khí cho quân nổi dậy Syria. Do đó, chế độ Assad sẽ sớm sụp đổ dù được Nga, Iran “bảo kê”, nhiều báo phương Tây dự đoán.

Pháp, Mỹ ủng hộ vũ khí cho phe đối lập Syria

Phát biểu với phóng viên tại thành phố Al-Qusair mới đây, một quan chức quân sự cấp cao giấu tên của Quân đội tự do Syria (FSA) thẳng thắn thừa nhận họ đang nhận được nguồn vũ khí dồi dào từ Pháp và Mỹ.

Quân đội tự do Syria đang được Mỹ, Pháp trang bị vũ khí. Ảnh minh họa: CBC.

Vị quan chức này tiết lộ thêm, trong số các loại vũ khí mà FSA nhận được từ phương Tây có cả tên lửa tối tân chống máy bay.

“Hiện nay chúng tôi nhận được nhiều loại vũ khí và thậm chí, tên lửa chống máy bay. Chúng tôi sẽ đánh bại Tổng thống Assad”, quan chức FSA phấn khởi cho hay.

Ngoài tuyên bố này, nhiều nguồn tin đáng tin cậy khẳng định rằng FSA, dưới sự lãnh đạo của Đại tá Riyad Al Assaad đang nhận được vũ trang đáng kể từ bên ngoài, trong đó, phần lớn thông qua từ hai láng giềng của họ là Lebanon và Thổ Nhĩ Kỳ.

Vũ khí ủng hộ cho FSA đa phần đến với tư cách cá nhân và chia thành nhiều gói nhỏ, được bí mật vận chuyển thông qua biên giới giữa Lebanon – Syria. Ngoài ra, một số loại vũ khí khác cũng đến tay quân nổi dậy Syria khá dễ dàng thông qua biên giới Syria – Thổ Nhĩ Kỳ.

Theo một nguồn tin ngoại giao đáng tin cậy thì nhiều bộ lạc người Sunni ở tận tỉnh Al-Anbar của Iraq rất nhiệt tình ủng hộ vũ khí, đạn dược cho những người anh em của họ, những người Sunni ở miền Đông Syria.

Ngoài ra, người Kurd ở miền Bắc Iraq cũng hết lòng ủng hộ vũ khí cho người Kurd phía Đông Bắc Syria giúp họ lật đổ chế độ Assad.

Trong khi đó, chỉ còn vài ngày nữa là tròn một năm, ngày ngườ Syria đổ xuống đường biểu tình hòa bình đòi cải cách dân chủ nhưng sau đó, cuộc biểu tình hòa bình này bị đẩy lên thành những cuộc xung đột đẫm máu như hiện nay.

Trong những ngày qua, cảnh bạo lực vẫn tiếp tục leo thang ở Syria, đặc biệt là ở thành phố Homs, bị kiểm soát bởi quân nổi dậy Syria, đạn pháo và tên lửa vẫn rền vang. Khốc liệt và căng thẳng nhất là tại các quận của người Hồi giáo Sunni.

Trước đó, Homs cũng trải qua nhiều tuần bị bắn phá bởi lực lượng Assad, được dẫn đầu bởi những quan chức đồng giáo với Tổng thống Syria-nhóm tôn giáo thiểu số Alawite.

Hy vọng chấm dứt tình trạng đổ máu ở Syria nhờ các giải pháp ngoại giao đang ngày càng trở nên mong manh trong khi đó, ý đồ can thiệp quân sự vào Syria của phương Tây lại gặp trở ngại lớn bởi sự phản đối của Trung Quốc và Nga, hai đồng minh thân cận nhất của ông Assad.

Do đó, không quá ngạc nhiên khi phương Tây chuyển sự quan tâm và chú ý sang FSA khi lực lượng này đang chỉ ra nhiều dấu hiệu trưởng thành và lớn mạnh.

FSA được kỳ vọng sẽ đóng vai trò chính trong việc lật đổ chế độ Tổng thống Assad và ai cũng hiểu rằng họ không thể tự mình làm được điều đó mà cần được hỗ trợ mạnh mẽ hơn.

Do đó, đối chiếu với những gì từng diễn ra ở Libya, nhiều người sẽ không quá bất ngờ khi được tin Mỹ và Pháp, thậm chí, có thể một số quốc gia phương Tây khác nữa đang ngầm cung cấp vũ khí cho quân nổi dậy Syria bất chấp lệnh cấm vận vũ khí của Liên Hiệp Quốc với mục tiêu lật đổ ông Assad bằng mọi giá.

Chế độ Assad vẫn có Nga, Iran đỡ đầu

Từ khi cuộc khủng hoảng Syria bắt đầu nổ ra hồi tháng ba năm ngoái, ở tại những thời điểm căng thẳng nhất giữa những cuộc xung đột đẫm máu của người biểu tình và quân đội của Tổng thống Assad, Nga, Iran và cả Trung Quốc vẫn tỏ ra “một lòng” bảo kê cho chế độ Syria bất chấp hàng loạt chỉ trích vô cùng gay gắt từ phương Tây.

Ngày 31/1, tại Liên Hiệp Quốc, Nga và Trung Quốc hiệp lực ngăn chặn Nghị quyết mới về Syria do Liên đoàn Arab đề xuất nhằm kêu gọi ông Assad từ bỏ quyền lực và nhường lại cho cấp phó của mình – người sẽ thực hiện việc tổng tuyển cử.

Trước đó, Moscow và Bắc Kinh cũng “song kiếm hợp bích” phủ quyết một nghị quyết lên án việc đàn áp của ông Assad vào tháng 10/2011.

Không dừng lại ở đó, các đồng minh của Tổng thống Assad còn chỉ ra quyết tâm “bảo kê” chế độ Assad khi trong thời gian gần đây, các tàu chiến của Nga và Iran thường xuyên ra vào cảng Tartus – nơi có căn cứ quân sự duy nhất của Nga còn sót lại ở Địa Trung Hải.

Phe đối lập cáo buộc, trong những lần cập cảng Tartus nói trên, các tàu Nga mang theo một lượng lớn vũ khí cung cấp cho chế độ Assad và số vũ khí này đang được sử dùng để đàn áp những người biểu tình.

Tuy nhiên bất chấp sự phản đối gay gắt từ phe đối lập Syria, Nga vẫn gửi tới Syria tàu chiến, hai hệ thống tên lửa Bastion… cùng những cam kết tiếp tục cung cấp vũ khí theo những hợp đồng đã ký kết (như 36 hệ thống phòng không Pantsir-S1, Buk-M2E, chiến đấu cơ Mig-29…)

Mới đây nhất, trước sức ép của phương Tây đòi Nga ngừng phủ quyết Nghị quyết về Syria trong bối cảnh những cuộc xung đột đẫm máu ở Homs tiếp tục khiến hàng trăm người Syria thiệt mạng, Thủ tướng Putin kiên quyết nhắc lại tuyên bố phản đối bất kỳ sự can thiệp quân sự nào vào Syria của Moscow.

“Tôi rất hy vọng Mỹ và các nước khác … không vẽ ra một kịch bản can thiệp quân sự vào cuộc khủng hoảng Syria mà không được sự phê chuẩn của Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc”, ông Putin nhấn mạnh.

Với Nga, Syria là đồng minh Arab duy nhất còn lại của họ ở Trung Đông và để bảo vệ những lợi ích thương mại (chẳng hạn, từ việc bán vũ khí cho chế độ Assad…) cộng với các lợi ích chiến lược (chẳng hạn, vị thế và ảnh hưởng của Nga tại Trung Đông…), Moscow chắc chắn sẽ “che chở và bảo kê” cho ông Assad bằng mọi giá.

…nhưng Assad sẽ vẫn phải ra đi

Một sự thật phũ phàng đối với chế độ Assad là dường như hiện nay tất cả các quốc gia Hồi giáo theo hệ giáo phái Sunni trong khu vực đều đang nhiệt tình ủng hộ vũ khí cho phe đối lập Syria.

Vì là đồng minh ruột của Iran nên chế độ Assad (phải) bị tẩy chay? Ảnh minh họa: News Updations.

Sunni và Shiite là hai nhánh lớn của Hồi giáo. Trong đó, 90% người Hồi giáo trên thế giới theo dòng Sunni, còn lại là những người theo dòng Shiite. Tuy nhiên ở Trung Đông, Iran, Iraq và Bahrain lại là 3 quốc gia có người Shiite chiếm đa số. Nguyên nhân của sự xung đột giữa người Sunni và Shiite không phải là tín ngưỡng mà chủ yếu do sự mâu thuẫn về quyền lực và kinh tế. Ở Syria, dù gần 90% dân số là người Sunni nhưng lực lượng cầm quyền lại là nhóm người gần với Shiite.

Một trong những lý do quan trọng nhất, trớ trêu thay, lại vì chế độ Assad là đồng minh của Iran, quốc gia Hồi giáo theo hệ giáo phái Shiite – hệ giáo phái không đội trời chung với dòng Sunni – đang làm toàn khu vực thấp thỏm bởi chủ nghĩa khủng bố và các mối đe dọa hạt nhân.

Các quốc gia vùng Vịnh với hệ giáo phái Sunni giữa vai trò thống trị, đặc biệt là Qatar, đang ủng hộ vũ khí cho phe đối lập Syria.

Thủ tướng Qatar Hamad bin Jassim al-Thani tuyên bố hôm 27/2: “Chúng ta nên làm bất cứ điều gì để giúp phe đối lập Syria, bao gồm cả việc cung cấp vũ khí để giúp họ có khả năng tự vệ”.

Trước đó, Qatar cũng từng là nhà cung cấp vũ khí chính cho quân nổi dậy Libya lật đổ Đại tá Gaddafi. Thậm chí, trong trận sống mái cuối cùng với chính quyền Libya tai Tripoli, người ta còn chứng kiến binh sĩ người Qatar đứng ở vị trí tiên phong trong hàng ngũ quân nổi dậy.

Tuy nhiên, lực lượng “bảo kê” cho phe đối lập Syria mạnh mẽ nhất, đáng chú nhất hiện nay lại là Saudi Arabia.

Phương Tây dường như kỳ vọng, Saudi Arabia giúp quân nổi dậy Syria sớm lật đổ Tổng thống Assad.

Sự ủng hộ của Saudi Arabia đối với quân nổi dậy Syria được biểu hiện bằng những động thái rõ ràng dưới đây.

Tuần trước, Quốc vương Saudi Arabia Abdullah lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ Tổng thống Nga Medvedev bởi quyết định phủ quyết của Nga đối với bản Nghị quyết về Syria do Liên đoàn Arab đề xuất với Liên Hiệp Quốc. Đồng thời vị quân vương này còn tuyên bố Saudi Arabia “sẽ không bao giờ từ bỏ bổn phận tôn giáo và nghĩa vụ đạo đức trước những gì đang xảy ra ở Syria”.

Theo các bản báo cáo được một thành viên của phe đối lập Syria xác nhận, Riyadh đang “tuồn” vũ khí vào Syria thông qua các cơ sở đặc biệt, trong lòng các bộ tộc Sunni ở Iraq và Lebanon – đồng minh của FSA.

Ngoài ra, mới đây, Hoàng tử nước này, Saud al-Faisal sau khi rút phái đoàn của Saudi Arabia khỏi Hội nghị “Những người bạn của Syria” tuyên bố viện trợ nhân đạo cho Syria “không đủ” và thẳng thừng rằng “việc vũ trang cho FSA là một ý tưởng tuyệt vời”.

Hội nghị quốc tế “Những người bạn của Syria” diễn ra hôm 24/2 ở Tunis với sự tham dự của đại diện hơn 70 quốc gia và tổ chức quốc tế.

Hãng tin Newsru cho biết từ các nguồn tin ngoại giao, có 3 vấn đề chính được đưa ra thảo luận tại hội nghị.

Đó là xem xét các biện pháp cụ thể để đưa hàng viện trợ nhân đạo đến các thành phố Syria, ủng hộ Hội đồng Dân tộc Syria do phe đối lập thành lập và phối hợp các biện pháp trừng phạt nhằm mục đích gây sức ép tối đa lên chính quyền của Tổng thống Assad.

Ngay sau tuyên bố của hoàng tử Saud al-Faisal, một quan chức giấu tên của Saudi cũng tuyên bố trên truyền thông nhà nước rằng Riyadh đang tìm cách cung cấp vũ khí cho phe đối lập Syria với mục tiêu giúp “Syria hòa bình và ổn định”.

Trong khi đó, giới tu sĩ Saudi rộng rãi kêu gọi một cuộc thánh chiến ở Syria và tỏ vẻ khinh bỉ những người có tư tưởng chờ đợi sự can thiệp của phương Tây. Thậm chí, tu sĩ Saudi, Aidh al-Qarni, mạnh mẽ tuyên bố cái chết đang chờ đợi ông Assad ở phía trước.

Tuy nhiên, việc người Saudi không buồn che dấu sự ủng hộ nhiệt tình cho phe đối lập Syria không chỉ bởi chế độ Assad là “đồng mình ruột” của Iran mà còn xuất phát từ “mối thâm tình” giữa họ với Nga.

Ai cũng biết, từ lâu, Saudi và Nga có mối ác cảm sâu sắc với nhau. Một khả năng được đặt ra là, nếu chế độ Syria đổ, Nga sẽ bị hất cẳng ra khỏi Trung Đông và khi đó, Saudi Arabia sẽ nghiễm nhiên đắc lợi. Không chỉ khống chế được cảng Tatus với căn cứ hải quân đầy uy lực ở Địa Trung Hải, chính quyền Saudi Arabia còn tham vọng thiết lập và gia tăng ảnh hưởng đối với toàn bộ khu vực.

Trong những năm 1970, người Saudi từng lợi dụng trữ lượng dầu mỏ dồi dào để làm “tổn hại” đến Liên Xô bất cứ khi nào họ có cơ hội. Họ quyết cạnh tranh với Liên Xô để thiết lập ảnh hưởng trong khu vực bằng các gói viện trợ nước ngoài kếch xù lên tới 7,5 tỷ USD.

Số tiền viện trợ này chủ yếu đến các quốc gia như Ai Cập, Yemen, Pakistan và Sudan. Ngoài ra, Saudi còn đặc biệt ủng hộ cho các phong trào chống Liên Xô và các liên minh ở Angola, Chad, Eritrea và Somalia.

Trong giai đoạn này, người Saudi gây dựng nên một thế hệ các chiến binh Hồi giáo cực đoan – công cụ giúp họ chống Liên Xô mạnh mẽ và hiệu quả nhất sau sự kiện Liên Xô đưa quân vào Afghanistan tháng 12/1979.

Được Saudi cung cấp tiền cũng như vũ khí và rất trung thành bởi bị tiêm nhiễm các nguyên tắc Hồi giáo Wahhabi vô cùng hà khắc các chiến binh Hồi giáo này xâm nhập Afghanistan (theo ước tính của chuyên gia phân tích khủng bố Peter Bergen lực lượng này có khoảng 175.000 đến 250.000 người).

Sau một thập kỷ kiên trì theo đuổi chiến tranh du kích, các chiến binh Hồi giáo gây cho Liên Xô những tổn thất nặng nề. Kết quả là, Hồng quân rút khỏi Afghanistan và chính quyền bù nhìn được Liên Xô dựng lên ở Kabul sớm tan rã.

Tất nhiên, ngày nay nhiều thứ thay đổi. Sự sụp đổ của Liên Xô khiến Saudi Arabia mất đi đối thủ số 1 trong khu vực. Một nước Nga hiện đại sau đó không còn giữ được sức ảnh hưởng chi phối toàn bộ khu vực như Liên Xô trong quá khứ.

Chiến lược mới của Nga trong khu vực hiện nay dường như chỉ là kiếm chác “lợi nhuận” và giành ảnh hưởng bằng cách bán vũ khí, trang thiết bị quân sự và công nghệ cho Iran và Syria. Do đó, chính quyền Saudi Arabia có thể nhận thấy khủng hoảng hiện nay ở Syria là cơ hội tuyệt vời cho họ.

Thực tế là, ngày càng có nhiều “người chơi” muốn nhúng tay can thiệp vào cuộc khủng hoảng ở Syria nhằm chi phối bàn cờ chính trị toàn khu vực. Song đối chiếu với lịch sử, xem lịch sử như là một chỉ dẫn thì không ai nguy hiểm hơn Saudi Arabia.

Theo Báo Đất Việt