Cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Trung Kiên có khả năng thoát án tử?
Trong vụ chuyến bay giải cứu, bị cáo Phạm Trung Kiên, cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế bị VKS đề nghị mức án cao nhất: t.ử h.ình. Với việc đã khắc phục hậu quả với số t.iền lớn, liệu bị cáo này có thoát án t.ử h.ình?
Sau 10 ngày xét xử, HĐXX vụ án chuyến bay giải cứu đang nghị án và dự kiến sẽ tuyên án vào ngày 28-7 tới đây.
Trong số 54 bị cáo, Phạm Trung Kiên (cựu thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế) là người bị VKS đề nghị mức án nặng nhất – t.ử h.ình với tội nhận hối lộ.
253 lần nhận hối lộ
Bị cáo Phạm Trung Kiên bị đưa ra xét xử với cáo buộc nhận hối lộ 253 lần, tổng số t.iền 42,6 tỉ đồng trong quá trình cấp phép chuyến bay. Trong phần luận tội, VKS đ.ánh giá hành vi của bị cáo là nhận hối lộ nhiều nhất, thủ đoạn trắng trợn nhất. VKS cũng phản bác các quan điểm bào chữa của luật sư và bị cáo, rằng ‘không thể vô ý mà nhận hối lộ tới 253 lần’.
Lời sau cùng, bị cáo Kiên nói rằng: “Đó là bản án rất nghiệt ngã. Bị cáo không nghĩ mình vi phạm đến mức phải loại trừ ra khỏi cuộc sống, loại trừ khỏi xã hội khi mới ngoài 40 t.uổi”.
Bị cáo Phạm Trung Kiên, cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế. Ảnh: CTV
Trong quá trình xét xử, bị cáo trình bày, khi có thông tin CQĐT khởi tố vụ án, tâm lý bị cáo chịu sức ép rất nặng. Bị cáo thường xuyên phải làm việc với CQĐT. Qua tìm hiểu quy định pháp luật, bị cáo biết tội nhận hối lộ rất là nặng, từ 20 năm, chung thân đến t.ử h.ình.
“Bị cáo bị ám ảnh vì mức án t.ử h.ình nên bị cáo sợ… Bị cáo chỉ muốn c.hết để thoát khỏi áp lực đó. Do vậy, bị cáo có một thời gian điều trị trong bệnh viện tâm thần”- bị cáo Kiên vừa nói vừa nghẹn ngào.
Lời sau cùng, Phan Thị Kim Ngân, một bị cáo đã đưa hối lộ cho Phạm Trung Kiên cũng nói rằng “khi nghe VKS đề nghị mức án đối với anh Kiên, bị cáo bàng hoàng, vô cùng sợ hãi”.
Nữ bị cáo nói rằng đã suy nghĩ suốt, chỉ vì việc làm sai của bản thân, ảnh hưởng sinh mạng người khác nên xin HĐXX xem xét hình phạt cho bị cáo Kiên.
HĐXX vụ án “chuyến bay giải cứu”. Ảnh: CTV
Cựu Thư ký Thứ trưởng có thoát án tử?
Suốt quá trình diễn ra phiên xử, điều dư luận quan tâm là sau khi VKS đề nghị mức án t.ử h.ình thì liệu Phạm Trung Kiên có cơ hội thoát án tử hay không?
Về vấn đề này, khoản 2 Điều 5 Nghị quyết số 03/2020/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng một số quy định của BLHS trong xét xử tội phạm tham nhũng và tội phạm khác về chức vụ có quy định: Trong quá trình tố tụng, người phạm tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ đã chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ và đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn thì không áp dụng mức cao nhất của khung hình phạt mà người phạm tội bị truy tố, xét xử.
Trong đó, “chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ” là trường hợp người phạm tội đã tự mình nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ sau khi phạm tội. Cũng được coi là chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ đối với trường hợp người phạm tội sau khi phạm tội đã tác động để cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh, chị, em, những người thân khác nộp lại hoặc không phản đối việc cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh, chị, em, những người thân khác nộp lại ít nhất 3/4 tài sản mà mình tham ô, nhận hối lộ.
“Hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm” là sau khi phạm tội, người phạm tội đã chủ động cung cấp những tin tức, tài liệu, chứng cứ có ý nghĩa cho việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm liên quan đến tội phạm mà họ bị b.uộc t.ội (như: chỉ đúng nơi cất giấu vật chứng quan trọng giúp cơ quan chức năng thu hồi được vật chứng đó khai báo và chỉ đúng nơi đồng phạm khác đang bỏ trốn khai báo về tội phạm và người phạm tội mới liên quan đến tội phạm mà họ bị b.uộc t.ội…). Ngoài những trường hợp nêu trên, có thể xác định những trường hợp khác là “hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm” nhưng Tòa án phải nhận định rõ trong bản án.
“Lập công lớn” là trường hợp người phạm tội đã giúp cơ quan tiến hành tố tụng phát hiện, truy bắt, điều tra, xử lý tội phạm không liên quan đến tội phạm mà họ bị b.uộc t.ội cứu được người khác trong tình thế hiểm nghèo hoặc cứu được tài sản có giá trị từ 100.000.000 đồng trở lên của Nhà nước, của tập thể, của cá nhân trong thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn hoặc sự kiện bất khả kháng khác có phát minh, sáng chế hoặc sáng kiến có giá trị lớn được các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận. Ngoài những trường hợp nêu trên, có thể xác định những trường hợp khác là “lập công lớn” nhưng Tòa án phải nhận định rõ trong bản án.
Như vậy, trước khi HĐXX tuyên án, nếu Phạm Trung Kiên đã nộp lại 3/4 số tài sản đã nhận hối lộ (3/4 của 42,6 tỉ đồng nhận hối lộ là 31,95 tỉ) và được HĐXX ghi nhận một trong hai tình tiết là “hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm” hoặc “lập công lớn” thì về nguyên tắc bị cáo này có khả năng thoát án t.ử h.ình.
Trường hợp bị cáo không đáp ứng đủ điều kiện nêu trên và HĐXX đ.ánh giá hành vi của bị cáo đến mức phải loại bỏ vĩnh khỏi xã hội thì tòa vẫn có thể tuyên bị cáo mức án t.ử h.ình. Và sau khi đã bị kết án t.ử h.ình, nếu bị cáo đáp ứng đủ điều kiện về việc chủ động nộp lại 3/4 tài sản nhận hối lộ, “hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm” hoặc “lập công lớn” thì theo điểm c khoản 3 Điều 40 BLHS, hình phạt t.ử h.ình được chuyển thành tù chung thân.
Đặc biệt, nếu bị cáo Kiên hợp tác, khai ra người phạm tội khác giúp cơ quan tố tụng phát hiện, điều tra, xử lý người này thì bị cáo đương nhiên được áp dụng tình tiết “hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm” nói trên. Cộng với việc bị cáo đã chủ động nộp lại 3/4 tài sản nhận hối lộ”, tình tiết này có thể giúp bị cáo thoát án t.ử h.ình.
Trong vụ án này, trong quá trình điều tra, khởi tố vụ án, bị cáo Phạm Trung Kiên đã trả lại cho các doanh nghiệp số t.iền hơn 12 tỉ đồng, sau đó bị cáo và gia đình đã nộp lại 23 tỉ.
Khi nói lời sau cùng, bị cáo hứa sẽ cố gắng cùng gia đình khắc phục nốt số t.iền còn lại và “xin HĐXX cho bị cáo một cơ hội được sống, để trở về phụng dưỡng bố mẹ, dạy dỗ con cái”.
Vụ 'chuyến bay giải cứu': 'Không đủ dũng cảm để nhận tội'
Nói lời sau cùng trong phiên tòa "chuyến bay giải cứu", bị cáo Phạm Trung Kiên, cựu thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế, cho rằng do áp lực về mức án nhận hối lộ nên bản thân đã không đủ dũng cảm để nhận tội, nói dối cơ quan điều tra.
Chiều 21.7, HĐXX cho 54 bị cáo trong vụ án "chuyến bay giải cứu" được nói lời sau cùng trước khi nghị án.
Cựu Thư ký Thứ trưởng khóc nấc: Án t.ử h.ình quá nghiệt ngã, bị cáo mới ngoài 40
Trong vụ án này, bị cáo Phạm Trung Kiên và bị cáo Nguyễn Quang Linh, cựu thư ký Phó thủ tướng thường trực, cùng bị truy tố tội nhận hối lộ. Trong đó, ông Linh bị đề nghị mức án từ 7 - 8 năm tù; ông Kiên bị cáo buộc nhận hối lộ nhiều nhất trong nhóm tội này, bị đề nghị mức án t.ử h.ình.
Các bị cáo trong vụ án "chuyến bay giải cứu". Ảnh TRẦN PHAN
Khai báo gian dối vì không đủ dũng cảm nhận tội
Mở đầu lời nói sau cùng của mình tại tòa, ông Kiên gửi lời xin lỗi HĐXX. Ông Kiên cho hay, mức án t.ử h.ình mà viện kiểm sát đề nghị là một bản án rất nghiệt ngã đối với cuộc đời mình, bản thân ông không nghĩ phải đối diện với mức án cao như vậy, phải loại trừ ra khỏi cuộc sống khi mới ngoài 40 t.uổi.
"Bị cáo xin lỗi bố mẹ, xin HĐXX khi lượng khung hình phạt xem xét thời điểm xảy ra đại dịch Covid-19, khi đó không ai gần với ai cả. Khi đó, bị cáo đi cùng nhiều đoàn của Bộ Y tế để hướng dẫn người cách ly và công việc này ròng rã nhiều ngày liền, cộng thêm sự thiếu hiểu biết của pháp luật dẫn đến hành xử không đúng quy định", ông Kiên nói.
Bị cáo Phạm Trung Kiên. Ảnh TRẦN PHAN
Trình bày thêm, bị cáo Kiên mong HĐXX xem xét gia cảnh hiện nay, khi bố đẻ ở chiến trường Tây nguyên trở về đã ngoài 70 t.uổi, mẹ đẻ bị tâm thần nhiều năm, bố vợ cũng là thương binh, mẹ vợ thì ung thư phải phẫu thuật.
"Bị cáo là con trai duy nhất trong gia đình, hoàn cảnh bị cáo như thế này, một mình vợ phải gánh vác cuộc sống 2 bên, chăm sóc 2 con nhỏ" ông Kiên bật khóc nói.
Theo ông Kiên, khi nhận thông tin về vụ án xảy ra tại Cục Lãnh sự (Bộ Ngoại giao), ông đã nhận thức được hành vi sai trái của mình, nhưng trước đó bị Covid-19 và áp lực về bản án nên đã "không đủ dũng cảm để nhận tội".
Nhưng trong buổi làm việc đầu tiên với cơ quan điều tra, ông Kiên cho rằng mình đã khai rõ về việc các doanh nghiệp chuyển t.iền mà không dám thừa nhận hành vi của mình là nhận hối lộ mà nói dối là các khoản vay.
Cuối cùng, ông Kiên xin HĐXX giảm nhẹ hình phạt để được sống, trở về, có thể phụng dưỡng bố mẹ, chăm sóc con cái.
Không rèn luyện nên đ.ánh rơi đạo đức
Đến lượt mình, bị cáo Nguyễn Quang Linh gửi lời xin lỗi lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Văn phòng Chính phủ vì sai phạm của mình.
"Những sai phạm này, bản thân bị cáo đã nhận thức được từ rất sớm, rất ân hận và ăn năn hối cải, thành khẩn trước cơ quan điều tra", ông Linh nói.
Bị cáo Nguyễn Quang Linh. Ảnh TRẦN PHAN
Nói về nguyên nhân của những sai phạm, ông Linh cho hay, xuất phát từ việc bản thân không rèn luyện, đ.ánh rơi mất đạo đức công vụ của chính mình. Do vậy, từ khi bị tạm giam cho đến bây giờ và thời gian tới, bị cáo Linh cho rằng bản thân phải tiếp tục rèn luyện đạo đức và hướng thiện.
Ông Linh mong HĐXX xem xét quá trình công tác và các tình tiết giảm nhẹ để cho mình một bản án nhẹ nhất, sớm được trở về với xã hội, đoàn tụ với gia đình.
Sau khi hơn 20 bị cáo nói lời sau cùng, HĐXX thông báo tạm nghỉ và tiếp tục làm việc vào 8 giờ sáng mai 22.7.
Cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế: "Án t.ử h.ình nghiệt ngã khi mới ngoài 40" Cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế nói "không nghĩ mình vi phạm đến mức phải loại trừ ra khỏi cuộc sống, loại trừ khỏi xã hội khi mới ngoài 40 tuổi". Từ 18h đến gần 20h ngày 21-7, HĐXX đã nghe hơn 20 bị cáo nói lời sau cùng. Sáng mai, thứ bảy, ngày 22-7, HĐXX tiếp tục nghe các bị...