Cuộc chiến pháp lý bầu cử Mỹ 2024 đã ‘nóng’ trước khi cử tri đi bỏ phiếu

Nhiều tháng trước khi cử tri Mỹ bỏ phiếu bầu chọn tổng thống mới, đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ Mỹ đã ganh đua nhau tham gia vào một loạt vụ kiện, trong số đó có những trường hợp đệ trình tại các bang chiến trường quan trọng.

Cử tri bỏ phiếu sớm trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ ở Queens, New York, Mỹ, ngày 27/10. Ảnh: THX/TTXVN

Chuyên gia luật bầu cử John Hardin Young tại công ty luật Sandler Reiff Lamb Rosenstein & Birkenstock ở Washington, D.C. nhận định rằng tranh chấp pháp lý tiền bầu cử năm 2024 là một chiến lược chính trị then chốt của hai đảng Cộng hòa và Dân chủ. Theo ông, việc kiện tụng hầu như không liên quan gì đến nền dân chủ hoặc bầu cử đáng tin cậy. Ông Young đánh giá: “Đây là khúc dạo đầu cho thách thức sau bầu cử, trong đó thông điệp chính trị đã bị bóp méo cùng với vụ kiện tụng”.

Các chuyên gia pháp lý nhận định với tờ Business Insider (Mỹ) rằng một số vụ kiện do đảng Cộng hòa đệ trình có thể tạo tiền đề cho các vụ kiện tiềm tàng tại tòa án sau Ngày bầu cử 5/11. Nhưng nó thực sự phụ thuộc vào kết quả bầu cử sẽ sít sao đến mức nào. Các cuộc thăm dò ý kiến toàn quốc trước thềm bầu cử cho thấy cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay nhiều khả năng sẽ được định đoạt bởi kết quả vô cùng sít sao.

Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa (RNC) cho biết chiến dịch “bảo vệ tính toàn vẹn của cuộc bầu cử” cùng chiến dịch tranh cử của ứng cử viên Donald Trump, có liên quan đến 130 vụ kiện tụng ở 26 tiểu bang trong chu kỳ bầu cử này. Nhiều vụ kiện tập trung vào việc xử lý bỏ phiếu qua thư, phiếu bầu ở nước ngoài và danh sách cử tri.

Khi RNC công bố chương trình “bảo vệ tính toàn vẹn của cuộc bầu cử” vào tháng 4, họ cho biết sẽ triển khai hơn 100.000 tình nguyện viên và luật sư trên khắp các tiểu bang chiến trường.

Người phát ngôn của RNC – bà Claire Zunk nhấn mạnh: “Điều này giúp cử tri tin tưởng rằng lá phiếu của họ sẽ được kiểm chính xác, và ngược lại, thúc đẩy tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu. Trong khi đảng Dân chủ tiếp tục can thiệp vào cuộc bầu cử và gây hại cho các biện pháp bảo vệ bầu cử, chúng tôi đang bảo vệ quyền bỏ phiếu cho tất cả người Mỹ”.

Trong khi đó, các nhân viên điều hành chiến dịch tranh cử của Phó Tổng thống Harris tuyên bố rằng những vụ kiện của đảng Cộng hòa là “một phần trong nỗ lực gieo rắc nghi ngờ” vào kết quả bầu cử năm 2024.

Người đứng đầu nhóm pháp lý chiến dịch vận động tranh cử của Phó Tổng thống Harris – bà Monica Guardiola cáo buộc: “Thành viên đảng Cộng hòa ủng hộ ông Trump tin rằng họ sẽ tăng cơ hội chiến thắng khi ít cử tri bỏ phiếu hơn và ít phiếu bầu được kiểm hơn. Đó là lý do tại sao họ đang phát tán thông tin sai lệch và đệ đơn kiện vô căn cứ trong một nỗ lực rõ ràng là nhằm ngăn chặn tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu”.

Trong bản ghi nhớ ngày 11/10 do đảng Dân chủ công bố, có nội dung nhấn mạnh đã chuẩn bị và bước vào chặng đường cuối cùng với chiến lược để bảo vệ tính toàn vẹn của cuộc bầu cử trước và sau ngày 5/11. Bên cạnh đó, đảng Dân chủ khẳng định đã can thiệp vào “hàng chục vụ kiện vô căn cứ của đảng Cộng hòa để vạch trần những lời nói dối và đánh bại họ tại tòa”.

Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ (DNC) và chiến dịch vận động của Phó Tổng thống Harris đã giành được 15 chiến thắng tại tòa trong ba tuần qua, phần lớn là sau khi can thiệp vào các vụ kiện do đảng Cộng hòa đệ trình.

Trong những tuần gần đây, đảng Cộng hòa đã phải đối mặt với một loạt các thất bại tại tòa án nhưng cũng gặt hái được một số thành công. Một thẩm phán liên bang tại bang dao động Pennsylvania vào tháng 10 đã bác bỏ vụ kiện do một nhóm nghị sĩ Cộng hòa đệ trình nhằm yêu cầu xác minh mới liên quan đến lá phiếu ở nước ngoài và quân đội. Các thẩm phán tại bang dao động Michigan và North Carolina gần đây cũng đã bác bỏ vụ kiện của RNC nhắm vào việc bỏ phiếu ở nước ngoài.

Nhưng RNC cũng ghi nhận 9 chiến thắng tại tòa án gần đây, bao gồm phán quyết từ Tòa phúc thẩm số 5, trong đó kết luận rằng luật của Mississippi về việc kiểm đếm các lá phiếu đóng dấu bưu điện đúng cách được nhận sau Ngày bầu cử đã vi phạm luật liên bang.

Ông Young gọi làn sóng kiện tụng này là “một phần của thông điệp chính trị”. Chiến lược kiện tụng năm 2024 của Đảng Cộng hòa dường như có trật tự hơn nhiều so với năm 2020 khi ông Trump và các đồng minh đệ trình hơn 60 vụ kiện sau Ngày bầu cử, cáo buộc gian lận cử tri, nhưng không đạt kết quả như ý.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Phó Tổng thống Kamala Harris. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Ông Jason Torchinsky tại công ty luật Holtzman Vogel và là một luật sư bầu cử của đảng Cộng hòa nhận định rằng việc đệ đơn kiện trước thềm bầu cử là một chiến lược hiệu quả. Ông phân tích: “Kiện tụng trước bầu cử để thiết lập các quy tắc cơ bản thường thành công hơn nhiều so với việc đấu tranh pháp lý sau bầu cử. Các tòa án rất miễn cưỡng bởi cho rằng họ đang quyết định kết quả của cuộc bầu cử”.

Cuộc bầu cử năm 2020 đã giữ kỷ lục là cuộc tổng tuyển cử có nhiều vụ kiện tụng nhất trong lịch sử hiện đại Mỹ. Trong khoảng thời gian hai tháng từ ngày 3/11/2020 đến ngày 6/1/2021, các nguyên đơn đã đệ trình 82 vụ kiện tại 10 tiểu bang và Washington, D.C.. Hiệp hội Luật sư Mỹ cho biết có khoảng 40 vụ tranh chấp pháp lý tiền bầu cử được đệ trình trước Ngày bầu cử năm 2020.

Trong khi đó, luật sư bầu cử đảng Dân chủ Marc Elias – thành viên của nhóm pháp lý chiến dịch vận động tranh cử của bà Harris – tiết lộ rằng, tính đến ngày 1/11, có kỷ lục 203 vụ kiện về bỏ phiếu và bầu cử đang chờ xử lý tại 40 tiểu bang, với 25 vụ kiện được đệ trình chỉ riêng tại bang chiến trường Georgia. Và dự kiến con số sẽ không chỉ dừng ở đó.