Cuộc chạy đua ở châu Âu nhằm viết lại kế hoạch hoà bình mới của Mỹ cho Ukraine trước hạn chót

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và một số lãnh đạo châu Âu đang gấp rút sửa lại kế hoạch hòa bình mới của Mỹ cho Ukraine trước thời hạn chót mà Tổng thống Donald Trump đặt ra (27/11).

Thủ tướng Anh Keir Starmer (giữa), Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (trái) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky dự Hội nghị thượng đỉnh châu Âu về vấn đề Ukraine, ở London (Anh), ngày 2/3/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Báo The Kyiv Post của Ukraine ngày 22/11 cho biết Tổng thống Volodymyr Zelensky và một số lãnh đạo châu Âu hiện đang chạy đua với thời gian để sửa đổi các yếu tố then chốt trong đề xuất hòa bình mới cho Ukraine của Mỹ trước hạn chót ngày 27/11, với hy vọng làm cho kế hoạch này phù hợp hơn với Kiev.

Các chính phủ châu Âu đang nỗ lực tìm cách kéo dài thêm thời gian cho Ukraine sau khi chính quyền Trump đặt ra thời hạn chót là trước Lễ Tạ ơn (27/11), thúc ép Kiev phải phản hồi khuôn khổ 28 điểm được lưu hành trong tuần này.

Theo các quan chức được hãng tin Bloomberg của Mỹ trích dẫn, chiến lược của châu Âu rất tinh tế: viết lại các phần lớn của đề xuất nhưng trình bày các thay đổi này như “những cập nhật mang tính xây dựng” thay vì sự phản đối công khai.

Đồng thời, theo các nguồn tin ngoại giao mà báo The Kyiv Post thu thập được, chính quyền Trump đang chuẩn bị thông báo cho các đồng minh châu Âu về bản kế hoạch hòa bình của mình lần đầu tiên vào ngày 22/11, theo giờ địa phương.

Đây là một động thái cho thấy Washington đang bước vào giai đoạn cứng rắn hơn trong nỗ lực đạt được thỏa thuận.

Thông thường, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio sẽ tham gia, nhưng các nguồn tin cho biết Bộ trưởng Lục quân Dan Driscoll có thể sẽ là người dẫn đầu thay thế.

Các cố vấn an ninh quốc gia cấp cao từ Anh, Đức, Pháp và Ukraine dự kiến sẽ gặp ông Driscoll – nhiều khả năng tại London (Anh) cho hoạt động ngoại giao kín mà nhiều quan chức phương Tây mô tả là “nghiêm trọng mang tính quyết định”.

Mục tiêu là đánh giá xem liệu có tồn tại một con đường khả thi hướng tới đàm phán hòa bình trước khi mùa đông làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng hay không.

Ông Driscoll đã thông báo cho các nhà ngoại giao châu Âu vào đầu tuần này, cảnh báo rằng một thỏa thuận phải được hoàn tất sớm hơn là muộn. Ông được cho là đã nói với họ rằng “ Tổng thống Trump muốn một thỏa thuận hòa bình ngay bây giờ”.

Bản thân Tổng thống Trump dường như tỏ thái độ cứng rắn khi được hỏi về kế hoạch, nói rằng: “Ông ấy (ám chỉ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky) sẽ phải chấp nhận nó – và nếu ông ấy không thích, thì, bạn biết đấy, họ cứ tiếp tục chiến đấu thôi tôi đoán”.

Tuy nhiên, Tổng thống Trump cũng gợi ý một số linh hoạt về thời hạn, nói trong một cuộc phỏng vấn trên Fox News Radio rằng dù ngày 27/11 là “một mốc thích hợp để đưa ra quyết định”, nhưng thời hạn có thể được kéo dài “nếu mọi thứ đang tiến triển tốt”.

Kế hoạch do Mỹ đề xuất sẽ yêu cầu Ukraine công nhận Crimea, Lugansk và Donetsk là nằm dưới sự kiểm soát thực tế của Liên bang Nga, tổ chức bầu cử trong vòng 100 ngày, từ bỏ khát vọng gia nhập NATO và cắt giảm lực lượng vũ trang. Các lệnh trừng phạt đối với Moskva cũng sẽ được gỡ bỏ dần theo thời gian.

Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết Kiev sẽ làm việc “cùng với Mỹ và châu Âu” để đạt một thỏa thuận hòa bình sau cuộc điện đàm kéo dài một giờ với Phó tổng thống Mỹ JD Vance và Bộ trưởng Lục quân Dan Driscoll hôm 21/11.

Cũng trong ngày 21/11, Tổng thống Zelensky đã chính thức gửi thông điệp tới người dân, phản hồi những lo ngại ngày càng tăng về một đề xuất hòa bình mới, được cho là phản ánh nhiều yêu cầu lâu nay của Liên bang Nga.

Tổng thống Zelensky thừa nhận áp lực ngoại giao đang gia tăng lên Ukraine, gọi giai đoạn hiện tại là “một trong những thời khắc khó khăn nhất” của đất nước.

Tuy không trực tiếp nhắc đến bản đề xuất của Mỹ, nhưng ông Zelensky mô tả tình hình là “phức tạp” và lưu ý nguy cơ gây tổn hại đến các mối quan hệ chiến lược quan trọng.

“Ukraine có thể sớm phải đối mặt với một lựa chọn vô cùng khó khăn. Hoặc là đánh mất phẩm giá, hoặc là đối mặt với nguy cơ mất đi một đối tác then chốt. Hoặc là 28 điểm đầy phức tạp, hoặc là mùa đông khắc nghiệt nhất cùng những rủi ro kéo theo”, ông Zelensky viết trên Telegram.

Tổng thống Zelensky nhấn mạnh lập trường của Ukraine sẽ dựa trên ưu tiên của đất nước và các cuộc đối thoại đang diễn ra với những đồng minh chủ chốt.

“Lợi ích quốc gia của Ukraine phải được cân nhắc. Chúng tôi sẽ theo đuổi đối thoại bình tĩnh với Mỹ và tất cả các đối tác. Sẽ có một quá trình tìm kiếm giải pháp mang tính xây dựng với đối tác chính của chúng ta”, nhà lãnh đạo Ukraine nói.

Trong bài phát biểu, ông Zelensky cũng kêu gọi sự đoàn kết trong nước và nâng cao hiệu quả quản trị, kêu gọi các nghị sĩ và quan chức gác lại bất đồng và đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu.

Cùng ngày, phát biểu tại cuộc họp với Hội đồng An ninh của Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin cho biết kế hoạch giải quyết xung đột Ukraine của Mỹ chính là phiên bản cập nhật của đề xuất được đưa ra sau cuộc gặp giữa ông và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Alaska vào ngày 15/8.

Tổng thống Putin nói: “Trong quá trình thảo luận, phía Mỹ yêu cầu chúng tôi đưa ra một số nhượng bộ nhất định”, đồng thời nhắc lại rằng tại Anchorage, Moskva đã xác nhận sự đồng ý với các đề xuất hòa bình. Tuy nhiên, sau cuộc hội đàm ở Alaska, phía Mỹ đã tạm dừng vì Ukraine bác bỏ kế hoạch của Tổng thống Trump.

Tổng thống Putin cho biết Moskva đã nhận được văn bản kế hoạch mới của Tổng thống Trump, nhưng vẫn chưa thảo luận “chi tiết” về nó.

Tuy nhiên, ông Putin nhấn mạnh: “Tôi tin rằng nó cũng có thể trở thành nền tảng cho một thỏa thuận hòa bình cuối cùng”.