Cuộc cách mạng của Úc về kiểm soát mạng xã hội

Úc đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới thông qua luật cấm trẻ em dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội, với mục tiêu ngăn chặn tác động tiêu cực có thể đe dọa sức khỏe tinh thần ở trẻ nhỏ.

Cuối tuần trước, lưỡng viện quốc hội Úc thông qua Đạo luật Điều chỉnh an toàn trực tuyến 2024, với nội dung cấm trẻ em dưới 16 tuổi ở Úc dùng mạng xã hội, theo Reuters.

Úc thông qua luật ngăn chặn trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội. ẢNH: AFP

Nhận được sự ủng hộ của mọi chính đảng lớn ở Úc, đạo luật yêu cầu các công ty công nghệ phải thực hiện những bước đi cụ thể nhằm ngăn chặn người dùng nhỏ tuổi tiếp cận mạng xã hội. Nếu bị phát hiện xảy ra tình trạng vi phạm có hệ thống, những công ty này đối mặt mức phạt lên đến 49,5 triệu AUD (hơn 817 tỉ đồng).

Tại sao Úc cấm trẻ em lên mạng xã hội ?

Bộ trưởng Truyền thông Úc Michelle Rowland khi giới thiệu luật hôm 28.11 cho hay mạng xã hội có thể là nguồn giải trí, giáo dục và liên kết với thế giới và con người với nhau. “Tuy nhiên, đối với quá nhiều trẻ em Úc, mạng xã hội có thể gây hại. Gần 2/3 số trẻ em độ tuổi từ 14 – 17 ở Úc đã xem những nội dung vô cùng độc hại trên mạng, có thể kể đến lạm dụng ma túy, tự sát hoặc tự hại bản thân, cũng như nội dung bạo lực”, tờ The Guardian dẫn lời bà Rowland.

Ủy ban An toàn trực tuyến Úc vào tháng 10 công bố kết quả khảo sát ước tính hơn 1,3 triệu trẻ em Úc dưới 13 tuổi đã hoạt động trên mạng xã hội bất chấp giới hạn về độ tuổi, theo báo Daily Telegraph. Cụ thể, cuộc khảo sát phát hiện 84% số trẻ em độ tuổi từ 8 – 12 từ đầu năm đến nay truy cập tài khoản mạng xã hội ít nhất 1 lần. Trong số 4 trẻ đã có 3 em từng truy cập mạng xã hội hoặc nền tảng tin nhắn vào thời điểm lên 8 tuổi, trong khi tỷ lệ truy cập ở độ tuổi 12 là 100%.

Cuộc khảo sát đã được thực hiện trên BeReal, Facebook, Messenger, Instagram, Reddit, Snapchat, Steam, Threads, TikTok, Twitch, X, YouTube, Discord, Signal, Pinterest, WhatsApp và Telegram. Gần như toàn bộ các mạng xã hội hoặc nền tảng tin nhắn này đều yêu cầu độ tuổi tối thiểu là 13, trong khi Telegram yêu cầu 16 tuổi trở lên.

Bộ trưởng Rowland dẫn một kết quả khảo sát khác của ủy ban cho thấy các bậc phụ huynh nước này gọi an toàn trên mạng là một trong những thách thức lớn nhất của các gia đình. Theo bà, chính quyền Thủ tướng Anthony Albanese đã lắng nghe những lo lắng của các cha mẹ có con nhỏ và cân nhắc khuyến cáo của giới chuyên gia. Sau thời gian nghiên cứu, tiếp nhận phản hồi, chính phủ Úc quyết định ấn định mức giới hạn tối thiểu 16 tuổi cho người sử dụng mạng xã hội và đã được quốc hội thông qua.

Cách thức thực hiện

Cuộc khảo sát do YouGov công bố tháng 11 cho thấy 77% số người Úc tham gia trả lời đều ủng hộ đạo luật giới hạn độ tuổi sử dụng mạng xã hội ở nước này. Bộ trưởng Rowland cho biết đạo luật sẽ chính thức được áp dụng trong vòng 1 năm. Sắp tới, chính phủ Úc sẽ triển khai đợt thử nghiệm xác thực độ tuổi người dùng mạng xã hội. Cùng lúc, chính quyền Thủ tướng Albanese sẽ tổ chức tham vấn trên diện rộng trước khi công bố ngày vô hiệu hóa mọi tài khoản dưới 16 tuổi. Cha mẹ và trẻ em sẽ không bị phạt nếu vi phạm, nhưng các công ty sẽ cần phải đưa ra các biện pháp hợp lý để chứng tỏ họ tuân thủ theo các quy định mới.

Một trong những lo ngại chính về đạo luật là khâu xác thực độ tuổi. Hiện các mạng xã hội như Instagram yêu cầu người dùng cung cấp ngày sinh để dựa vào đó cho phép mở tài khoản hay không. Thế nhưng, các hãng công nghệ lại không kiểm tra phải chăng thông tin này là chính xác. Luật mới của Úc cũng nêu rõ các nền tảng không được quyền yêu cầu người dùng cung cấp giấy tờ, như căn cước, để phục vụ khâu kiểm tra, mà phải tìm kiếm các biện pháp khác.

Biện pháp hạn chế trẻ em sử dụng mạng xã hội ở một số nước

Tháng 7.2023, Pháp thông qua luật yêu cầu trẻ em dưới 15 tuổi phải được cha mẹ đồng ý nếu muốn mở tài khoản mạng xã hội, theo báo Le Monde. Đồng thời, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng thúc đẩy thông qua các biện pháp kiểm soát tương tự trên khắp Liên minh châu Âu.

Ở Mỹ, Thống đốc Ron DeSantis của bang Florida hồi tháng 3 ký thành luật cấm trẻ dưới 14 tuổi truy cập mạng xã hội, nhưng cho phép trẻ độ tuổi 14, 15 sử dụng dưới quyền kiểm soát của cha mẹ. Còn ở Đức, sau khi Úc thông qua luật trên, YouGov công bố khảo sát cho thấy khoảng 77% số người Đức được hỏi ủng hộ hoàn toàn hoặc một phần biện pháp giới hạn độ tuổi như Úc, theo DPA. Bên cạnh đó, khoảng 82% số người hoàn toàn hoặc một phần chắc chắn việc sử dụng mạng xã hội quá sớm sẽ gây ảnh hưởng xấu cho trẻ em.