Cứ 5 trẻ em và thanh thiếu niên thì có 1 em bị bắt nạt trên mạng

Theo báo cáo nghiên cứu của Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc ( UNICEF), cứ 5 trẻ em và thanh thiếu niên thì có 1 trẻ em bị bắt nạt trên mạng. Đáng lo ngại, 3/4 trong số đó không biết tìm kiếm sự giúp đỡ ở đâu.

Thông tin trên được bà Lesley Miller, Phó trưởng đại diện UNICEF tại Việt Nam, cho biết tại hội thảo “Trẻ em trong thế giới số – giải quyết rủi ro và thúc đẩy cơ hội” do Bộ LĐ-TB-XH phối hợp với UNICEF tổ chức ngày 23.5, tại Hà Nội.

Trên mạng có nhiều thông tin độc hại, trẻ em sử dụng mạng xã hội khó lường đến hậu quả gây ra

SHUTERSTOCK

Theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH Nguyễn Thị Hà, trẻ em ngày càng dành nhiều thời gian sử dụng internet với nhiều mục đích khác nhau: xem phim, video; học tập; sử dụng mạng xã hội, theo dõi các nhân vật của công chúng; tìm kiếm thông tin; trò chuyện với bạn bè, người thân…

Cùng với những lợi ích mà internet mang lại, trẻ em sẽ phải đối mặt với rất nhiều nguy cơ tiềm ẩn. Xâm hại trẻ em qua môi trường mạng nguy hiểm không kém gì đời thực, bởi những nội dung, hình ảnh, clip được phát tán khắp nơi, có thể hiện hữu bất cứ lúc nào, gây tổn thương dai dẳng cho trẻ em.

Đồng quan điểm trên, ông Nguyễn Ngọc Anh, chuyên gia Chương trình bảo vệ trẻ em UNICEF, cho hay ngoài đời khi bị bắt nạt, thủ phạm thường là một kẻ mạnh hơn và có thể đi kèm với bạo lực thân thể.

Tuy nhiên, trên mạng, trẻ em có thể bị dân cư mạng chế giễu, cợt nhả, chỉ trích, miệt thị hay bình luận ác ý, thậm chí công kích, đe dọa, làm mất mặt… “Trẻ em có thể là nạn nhân, người đón nhận, người tham gia hoặc người khởi xướng các hành vi trực tuyến này”, ông Anh nói.

Nhấn mạnh những lợi ích to lớn của công nghệ thông tin, thế giới số, bà Lesley Miller cũng bày tỏ lo ngại nguy cơ xâm hại, lạm dụng trẻ em vẫn đang diễn ra ngày càng phức tạp trên thế giới số.

“Theo báo cáo nghiên cứu của UNICEF, cứ 5 trẻ em và thanh thiếu niên thì có 1 trẻ em bị bắt nạt trên mạng. Đáng lo ngại, 3/4 trong số đó không biết tìm kiếm sự giúp đỡ ở đâu”, bà Lesley Miller nói.

Bảo vệ trẻ em bằng “vắc xin số”

Chia sẻ về những giải pháp nhằm bảo vệ, giải quyết các rủi ro mà trẻ em có thể gặp phải và thúc đẩy cơ hội phát triển lành mạnh cho trẻ em trong thế giới số, ông Nguyễn Ngọc Anh nhấn mạnh cách tiếp cận đa bên.

Theo đó, để bảo vệ trẻ em một cách hiệu quả, Chính phủ, các chuyên gia làm việc với trẻ em, cha mẹ và bản thân trẻ em, cơ quan truyền thông… cần phải tham gia hành động.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp công nghệ thông tin có vai trò vô cùng quan trọng. UNICEF và Liên minh Viễn thông quốc tế ITU đã xây dựng hướng dẫn bảo vệ trẻ em trong môi trường mạng dành cho doanh nghiệp. Trong đó, đề ra các giải pháp mà các doanh nghiệp có thể thực hiện để bảo vệ và tôn trọng trẻ em, cũng như để các em sử dụng internet lành mạnh, sáng tạo.

Ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ LĐ-TB-XH), cho rằng nếu không sử dụng internet đúng cách và an toàn, nguy cơ xâm hại trẻ em trên môi trường mạng nguy hiểm không kém đời thực.

Theo ông Đặng Hoa Nam, hệ thống pháp luật, chính sách để tăng cường tính phòng ngừa, tính bảo vệ trẻ em và đấu tranh, xử lý có hiệu quả với các hành vi xâm hại trẻ em trên môi trường mạng cần thiết tiếp tục rà soát, bổ sung thông qua các quy trình bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, gắn kết với các quy trình phòng, chống xâm hại trẻ em.

“Chúng tôi hoan nghênh những sáng kiến phần mềm để chặn, lọc, gỡ bỏ, giám sát trẻ em sử dụng internet trong gia đình, trường học. Tuy nhiên, chúng tôi khuyến khích “vắc xin số” phải được tạo từ các giải pháp về mặt kỹ thuật cũng như các kiến thức, kỹ năng đồng hành cùng trẻ của cha mẹ, giáo viên; kỹ năng tôn trọng quyền riêng tư của trẻ, tôn trọng ý kiến của trẻ. Như vậy “vắc xin số” mới được trẻ tiếp nhận bền vững”, ông Nam nhấn mạnh.

Tại hội thảo, các chuyên gia đề xuất cần thống nhất các thuật ngữ về xâm hại trẻ em trên môi trường mạng để thuận tiện cho việc thu thập, cập nhật và cung cấp thông tin, số liệu cho cơ quan quản lý; trên cơ sở đó rà soát, cập nhật, bổ sung khung pháp luật bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng cũng như xử lý các hành vi phạm tội mới.

Bên cạnh đó, cần giáo dục, truyền thông nâng cao nhận thức và trang bị kỹ năng bảo vệ trẻ em cho cha mẹ và chính trẻ em tự nhận thức, phòng tránh nguy cơ bị bóc lột, xâm hại trên môi trường mạng.

Năm 2022, Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em 111 đã tiếp nhận 419 cuộc gọi về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng và 18 lượt thông báo về các kênh, video clip có nội dung độc hại đối với trẻ em.

Riêng 5 tháng đầu năm nay, tổng đài tiếp nhận 128 cuộc gọi về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng và 3 lượt thông báo về các kênh, video clip có nội dung độc hại đối với trẻ em. Trong số 128 cuộc gọi, có 124 cuộc gọi tư vấn và 4 ca kết nối, can thiệp cho trẻ em bị xâm hại trên môi trường mạng.